Προσπάθησα συνειδητά και για καιρό να αποφύγω οποιαδήποτε αναφορά σε επίκαιρα κοινωνικά θέματα στη στήλη αυτή. Από τη γέννηση των περιοδικών, το editorial του εκδότη εκφράζει την αυστηρά προσωπική, βιωματική, συμπυκνωμένη σε λίγες χιλιάδες λέξεις προσωπική του άποψη. Κατακρίνω τον εαυτό μου (εγώ που είκοσι χρόνια τώρα, από την εποχή του δεκαπενθήμερου περιοδικού ΕΓΩ ή του Life & Style, έγραφα ελεύθερα την άποψή μου, όποια κι αν ήταν αυτή, επιμένοντας στην ελεύθερη φωνή των γυναικείων περιοδικών), που αποφεύγω να γράψω όπως παλιά, «θέτοντας τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων».
«Σε τι να αναφερθώ;», σκέφτομαι με απόγνωση συχνά! Να υπερθεματίσω ή να κριτικάρω, με στόχο πάντα την αντικειμενικότητα, σε μια εντελώς ανισόρροπη εποχή που, ενώ παλεύουμε για την ελευθερία έκφρασης, έχει γιγαντωθεί η κάθε είδους κοινωνική κριτική και, το χειρότερο, έχει μετατραπεί σε εκστρατεία κοινωνικού μίσους, εξοστρακισμού, κυνικής ανθρωποφαγίας όσων πουν δημόσια την άποψή τους, την οποία κάποιοι θα εκλάβουν όπως αυτοί θέλουν; Τι θα ακολουθήσει στα social media; Κατάρες, χλευασμοί, εξευτελισμοί… Ένας φραστικός οχετός από -ανώνυμους κυρίως- χρήστες των κοινωνικών δικτύων, από άτομα που βρίσκονται ανάμεσά μας και ζουν και αναπνέουν για να βγάζουν τον καταπιεσμένο από οργή και μίσος χρόνων εαυτό τους, ξεσπαθώνοντας εναντίον γνωστού ή αγνώστου δημοσιογράφου, παρουσιαστή, συνεντευξιαζόμενου καλλιτέχνη, συγγραφέα, οποιουδήποτε Έλληνα.
Μια νέα εποχή έχει έρθει και δεν είναι ο φασισμός του Τύπου που κυριαρχεί, αλλά ο φασισμός εκείνων που έχουν αντίθετη άποψη από εσένα. Επικρατεί ανθρωποφαγία για οποιονδήποτε πάρει θέση για το θέμα των προσφύγων, για την εμβολιαστική εκστρατεία, για τα θέματα της ΛOAΤΚΙ κοινότητας, για το #MeToo, για τους απεχθείς βιασμούς γυναικών, για τα εγκλήματα που συγκλονίζουν την κοινή γνώμη… Για να μην αναφερθώ σε θέματα που γίνονται πρώτη είδηση -μερικά με την παραπάνω θεματολογία- κάθε μέρα! Ως δημοσιογράφος γυναικείων περιοδικών, έχω πιάσει τον εαυτό μου τα τελευταία χρόνια να δειλιάζει επανειλημμένως να ασχοληθεί με πολλά από τα παραπάνω, αναλογιζόμενη την αναμενόμενη ανθρωποφαγία, αλλά και το απόλυτο αλαλούμ που θα ακολουθήσει, δηλαδή μια σειρά απαντήσεων και διευκρινίσεων στο «μακρύ» ή το «κοντό» του καθενός ή, αλλιώς, «άντε να αποδείξεις πως δεν είσαι ελέφαντας».
Βέβαια, για να μιλήσω πιο συγκεκριμένα, την ανθρωποφαγία αυτή -του Τύπου ιδιαίτερα-, την έχω βιώσει για χρόνια ολόκληρα και στον δικό μου χώρο, τον δημοσιογραφικό -που μόνο αγγελικά πλασμένος δεν είναι- επειδή γράφω ανοιχτά την άποψή μου. Αυτός ο χώρος με έχει κατασπαράξει σε διάφορες περιπτώσεις άπειρες φορές. Πλέον, όμως, η κατάσταση έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, ακριβώς γιατί οι περισσότεροι είναι εξαιρετικά δυσαρεστημένοι με τη ζωή τους και ψάχνουν διέξοδο για τα ζοφερά συναισθήματα που τους κατατρώνε την ψυχή ξεσπώντας στα social εναντίον όλων.
Από «ανθρώπους του συναφιού» έχω δει και διαβάσει ό,τι μπορείτε να φανταστείτε. Αυτοί είναι και οι χειρότεροι! Σου σφίγγουν το χέρι, σε κοιτούν ευθέως στα μάτια με «ειλικρίνεια» και στην πρώτη στροφή -κυρίως για προσωπικά συμφέροντα- σου στήνουν το ικρίωμα. Άντρες δημοσιογράφοι, έχοντας πάντα ένα εμφανέστατο σύμπλεγμα φύλου (μισογυνισμό) ή καριέρας, αλλά και γυναίκες με μένος για το ίδιο τους το φύλο, από τυπική ζήλια (γιατί αυτή κι όχι εγώ;) ή ξεκάθαρα για αντικρουόμενα συμφέροντα και ακολουθώντας την κατεύθυνση κάποιου αφεντικού, έπλεκαν «βυζαντινές» ιστορίες για εμένα, την οικογένειά μου, την πορεία μου, ακόμη και για την ιερή σχέση με τα παιδιά μου και την πορεία τους. Όσοι καταλάβατε, καταλάβατε σωστά. Story of my life: τραγελαφικές αποκαλύψεις και περιστατικά ιδανικά να γίνουν το τέλειο υλικό του επόμενου βιβλίου μου.
Όταν έρθει, όμως, η στιγμή που πατάς πιο γερά από κάθε άλλη φορά τα πόδια σου στη γη και αφού έχεις περάσει των παθών σου τον τάραχο με τον κάθε διαταραγμένο και ευνουχισμένο ψυχικά άνθρωπο, που του δόθηκε μια στήλη κάπου, κάπως, κάποτε, πιστέψτε με, φτάνεις σε ένα σημείο να κουνάς με συγκατάβαση το κεφάλι σου και να δίνεις εσύ συμβουλές πια σε άλλους παθόντες.
Σε κάποιους κυνικούς συκοφάντες επιδόθηκαν αγωγές, στις οποίες δεινοπαθείς, η αλήθεια είναι, με δικάσιμες, δικηγόρους κ.λπ., αλλά δυστυχώς κρίνεται απαραίτητο, όταν πρόκειται για την υπόληψή σου και τη ζωή σου που απειλούνται από κάθε άρρωστο που ξυπνά και έχει μάθει να βγάζει το ψωμί του γράφοντας ψέμματα για όλους όσους είδε στον ύπνο του στραβά, σε όνειρο τρελό, όνειρο απατηλό.
Σε άλλες ανίατες, γνωστές περιπτώσεις, απλώς αδιαφόρησα φιλοσοφώντας, διότι: 1) Η βλακεία και η συκοφαντία ενός διαταραγμένου είναι αποδεδειγμένα ανίκητες και 2) Είναι πολύ δύσκολο και σε άντρες και σε γυναίκες να δεχτούν την άνοδο, την επιτυχία, την εξυπνάδα, τον καλύτερο. Τόσο δύσκολο όσο το να δεχτείς την ήττα, τη λάθος κίνησή σου, την πτώση σου στο ανέβασμα αλλά και στο κατέβασμα της σκάλας της ζωής, που πρέπει να έχεις το σθένος να χαιρετίζεις όλους όσους συναντάς ανεβαίνοντας, αλλά -μη βιάζεσαι- και όσους συναντάς όταν θα την… κουτρουβαλάς.
Αυτά και άλλα πολλά θα μπορούσα να αναφέρω για το κοινωνικό μπούλινγκ που έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις και έχει καταντήσει βασικό επάγγελμα κάποιων. Επί του πολύ συγκεκριμένου, θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα παράδειγμα που απέφυγα τεχνηέντως να θίξω τελευταία για προφανείς λόγους, όμως όταν συζητιέται γύρω μου, στο οικογενειακό ή το φιλικό περιβάλλον, δεν μπορώ να μην το σχολιάσω. Ο λόγος για μεγάλη διαφημιστική καμπάνια σαμπουάν που δημιούργησε κοινωνικό θόρυβο κυριολεκτικά και συζητιέται από πολλούς. Έχω ακούσει κατά την προβολή της από διάφορους τηλεθεατές, που έτυχε να είναι δίπλα μου, από κραυγές απόγνωσης («ανάθεμα» και «ήμαρτον, τι άλλο θα πρέπει να δούμε;»), μέχρι άκρα του τάφου σιωπή, αμηχανία και γέλια. Αλλά άκουσα και (αυτό από πολύ νέους ανθρώπους και μαθητές, ή από τα παιδιά μου για να κυριολεκτώ) σχόλια του τύπου: «Ποιον ενοχλεί τι και γιατί θα πρέπει να τον ενοχλεί;».
Αν μιλήσω ξεκάθαρα για τον εαυτό μου, μεγάλωσα στην πρώτη από μια σειρά γενιών μέσα σε ένα περιβάλλον μόδας, όπου οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις ήταν κάτι απόλυτα ανεκτό, πολλοί συνάδελφοί μου και αγαπημένοι μου φίλοι από τα 20 μου στον χώρο αυτό ήταν ομοφυλόφιλοι, άντρες και γυναίκες. Στο γραφείο μου είχα συναδέλφους νοσούντες από AIDS, όταν η λέξη ήταν ένα τεράστιο ταμπού, και για ένα διάστημα συγκατοίκησα στο εξωτερικό με έναν -εν γνώσει μου- ασθενή με AIDS, έναν αγαπημένο φίλο μου κομμωτή που δεν βρίσκεται πια στη ζωή. Η αγάπη είναι ΜΙΑ και έμαθα από μικρή να τη διακρίνω ανάμεσα στους ανθρώπους. Όπως μία είναι και η ηθική και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Θα με επηρέαζε εξίσου αρνητικά αν κάποιος ήταν ασυνεπής και ανήθικος στις σχέσεις του, ανεξάρτητα με το φύλο που θα είχε ο σύντροφός του.Θέματα συγκατοίκησης, γάμου και υιοθεσίας παιδιών από ομοφυλόφιλους με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνη, διότι έχω δει υπέροχες οικογένειες του ίδιου φύλου και, αντιθέτως, γονείς ετεροφυλόφιλους τέρατα. Τα πάντα είναι μεμονωμένες περιπτώσεις και πρέπει να εξετάζονται με προσοχή.
Ωστόσο, αυτό που ζούμε τώρα με τον καινούριο, άγνωστο επαναπροσδιορισμό των φύλων, όσο προοδευτική και αν είμαι, όσο απενοχοποιημένη έπειτα από όλες τις εμπειρίες της ζωής μου, πρέπει να πω ότι και εμένα με βρίσκει απροετοίμαστη και, πολλές φορές, αμήχανη, πράγμα που νομίζω πως είναι αναμενόμενο. Δεν έχω ιδέα πώς να συμπεριφερθώ σε έναν άνθρωπο που, μερικές φορές επιθετικά, μου δηλώνει πως δεν έχει αποφασίσει σε ποιο φύλο ανήκει και ότι δεν πρέπει να τον προσδιορίζω ούτε εγώ, ούτε κανείς, ούτε ο γονιός του, αλλά θα αποφασίσει αυτός κάποια στιγμή πώς θα αυτοπροσδιορίζεται. Όπως θα επιλέγει και το πώς θα ντύνεται, καταργώντας κάθε κοινωνική σταθερά που γνωρίζαμε μέχρι τώρα, κάθε κανόνα που -ας μη γελιόμαστε- τον ακολουθούμε για να μην επικρατεί η «δημοκρατία της αναρχίας». Έχω καταλάβει, όμως, ότι ένας γενναίος νέος κόσμος ξεκινάει ο οποίος απαιτεί, κυρίως, από εμάς να είμαστε δεκτικοί στο να τον αφουγκραστούμε πρώτα.
Πρέπει, καταρχάς, να αγαπάμε τους ανθρώπους για να το κατορθώσουμε αυτό. Όπως προείπα, ζούμε μια νέα κοινωνική επανάσταση και αφού τεθούν κάποια όρια, δηλαδή η ελευθερία έκφρασης του άλλου να μην καταπατάει τη δική σου ελευθερία, πρέπει να την επεξεργαστούμε και να την ακούσουμε. Ας μην οργιζόμαστε, ας ακούσουμε με καλή διάθεση, γιατί αυτό που ξεκίνησε δεν είναι μόδα όπως νομίζουν κάποιοι, αλλά -δυστυχώς ή ευτυχώς- μια τεράστια κοινωνική αλλαγή. Και για να αναφέρω ένα τρανταχτό παράδειγμα: Τις ώρες που εγώ γράφω αυτό το κείμενο, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν διόρισε επικεφαλής για τα πυρηνικά απόβλητα έναν εξαιρετικό επιστήμονα -πυρηνικό φυσικό αλλά και ακτιβιστή- με εμφάνιση που σίγουρα σοκάρει συντηρητικούς και μη, τον Σαμ Μπρίντον. Έχω μεγαλώσει με ιστορίες καταπιεσμένων φίλων μου που έζησαν μια παιδική και εφηβική ηλικία-κόλαση λόγω της ιδιαιτερότητάς τους, αλλά και άλλων φίλων μου που είχαν τεράστια κατανόηση και αποδοχή από τις οικογένειές τους. Κάποιοι που γνώριζα αυτοκτόνησαν, γιατί δεν άντεξαν την περιθωριοποίηση και την απαξίωση εκείνων από τους οποίους είχαν τόσο ανάγκη την αποδοχή. Κάποιοι έγιναν σπουδαίοι άνθρωποι, διέπρεψαν στην επαγγελματική και την προσωπική τους ζωή και είναι ακόμα φίλοι αγαπημένοι. Κάποιοι ομοφυλόφιλοι φίλοι και γνωστοί έγιναν εξαιρετικοί γονείς! Οι άνθρωποι για εμένα χωρίζονται μόνο σε δύο κατηγορίες: σε ηθικούς και ανήθικους, ανεξαρτήτως φύλου και φυλής, και αυτό δεν αλλάζει.
Θα δούμε όμως στο μέλλον πολλά ακόμη να αλλάζουν, να παίρνουν διαφορετική μορφή, να εξελίσσονται με έναν άλλο τρόπο που δεν τον έχουμε συνηθίσει μέχρι τώρα και σίγουρα αυτό θα μας τρομάξει. Όπως φοβάμαι κάποιες φορές ότι, με την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα, οι ετεροφυλόφιλοι οδηγούμαστε σε μια πορεία που στο μέλλον θα νιώθουμε εμείς περίεργα, μειονεκτικά και αναχρονιστικά, λόγω της ξέφρενης υπερέκθεσης μιας νέας πραγματικότητας. Και αυτό θα ήταν υποκριτικό να μην το παραδεχτούμε. Επιπλέον, εκτός από υποκριτική, αυτή η μη παραδοχή, κατ’ εμέ, αποτελεί και μια προβληματική κοινωνική ανισορροπία. Ωστόσο, γνώμη μου είναι πως μόνο μία προϋπόθεση είναι αναγκαία: η αγάπη για τους ανθρώπους και η γνώση ότι η ανθρώπινη φύση είναι πολύπλευρη και πολυσύνθετη.
