Μια ταινία που ξεχώρισε στο τελευταίο φεστιβάλ των Καννών και απέσπασε πολύ θετικά σχόλια, με τη συμμετοχή της στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα», η «Ιστορία της Nahid» μιλάει για πράγματα που, τηρουμένων των αναλογιών, ειπώθηκαν απείρως εναργέστερα, και με πιο δουλεμένη χαρακτηρολογία, σε ένα από τα μεγάλα αριστουργήματα της δεκαετίας που διανύουμε, το «Ένας Χωρισμός», του Ασγκάρ Φαραντί, προ πενταετίας. Εκεί, όμως, που ο Φαραντί εντόπιζε ανθρώπινα πλάσματα, γεμάτα αδυναμίες, αντιφάσεις αλλά και τρομακτική δύναμη ψυχής, σκάβοντας όλο και βαθύτερα για να διαπεράσει τις κοινωνικές, πολιτικές και θρησκευτικές επιχωματώσεις και να ανασύρει τον πρωταρχικό, οικουμενικό πυρήνα (υπογράφοντας, ουσιαστικά, μια αρχαία τραγωδία για την Ηθική, με σύγχρονη, κριτική επίφαση), η πρωτοεμφανιζόμενη σκηνοθέτιδα Ίντα Παναχάντεχ, καταγγέλλει θεσμούς (σαν αυτόν του «προσωρινού γάμου»), και η ματιά της, ντοκιμαντερίστικη, «ρεπορταζιακή», δεν ατενίζει ποτέ τις μύχιες αβύσσους των προσώπων.
Και πάλι, το κεντρικό ζήτημα είναι οι δυσκολίες της γυναίκας, στο σύγχρονο Ιράν. Η Nahid, χωρισμένη και μητέρα ενός δεκάχρονου αγοριού, παλεύει για την επιβίωση. Η δουλειά της, της δακτυλογράφου, δεν της επιφέρει τα έσοδα που χρειάζεται για να ζήσει και να στείλει τον γιο της στο σχολείο. Ο πρώην σύζυγός της (τοξικομανής και εθισμένος στον παράνομο τζόγο), την πιέζει να γυρίσει πίσω σ’ αυτόν αλλά εκείνη είναι ερωτευμένη με έναν άλλο άντρα, που τυγχάνει χήρος και πατέρας ενός μικρού κοριτσιού. Κάποια στιγμή, το «παράνομο» ζευγάρι θα θελήσει να νομιμοποιήσει τη σχέση του, κι από εκεί και μετά θα ξετυλιχτεί ένα κουβάρι γεγονότων, καθοριστικών για την πορεία συνειδητοποίησης της ηρωίδας. Παράλληλα θα εκτεθούν οι παθογένειες της ιρανικής κοινωνίας κι ο τρόπος με τον οποίο συνθλίβεται η αξιοπρέπεια του ατόμου μέσα στις συμπληγάδες, τόσο ανάλγητων μορφών νομικής (αλλά και εθιμοτυπικής) οργάνωσης των ανθρώπινων σχέσεων. Η Nahid δεν είναι τέλεια, όπως δεν είναι κανένας μας, αλλά θέλει να ζήσει, να υπάρξει ως κάτι περισσότερο από μια μηχανή ικανοποίησης αλλότριων επιθυμιών. Αυτό δεν της το συγχωρούν. Πάνω στην περήφανη διεκδίκησή της, θα στηριχτεί το δράμα.
Όλα, βέβαια, θα γίνουν χαμηλότονα, ψιθυριστά σχεδόν, χωρίς ιδιαίτερες εξάρσεις. Η Παναχάντεχ αφηγείται συγκρατημένα την ιστορία της, δεν υποκύπτει ποτέ στο μελό και τον εκβιαστικό συναισθηματισμό, επιδίδεται σε μια συρραφή πλάνων που, απλώς, αποκαλύπτουν την δυσάρεστη αλήθεια, χωρίς να υπερτονίζουν ή να μειώνουν την ασχήμια της. Δεν χρειάζεται, ίσως, να γίνει κάποια εξεζητημένη σκηνοθετική «δήλωση», αφού ήδη τα μουντά χρώματα της φωτογραφίας έχουν πει όλα όσα χρειάζεται να ειπωθούν για την γκρίζα, αποστραγγισμένη από θετικές αποχρώσεις, πραγματικότητα των χαρακτήρων. Τα πάντα παρουσιάζονται «συννεφιασμένα» και ανήμπορα, απ’ τα αντικείμενα, μέχρι τους ανθρώπους και ορισμένοι θεατές ενδέχεται να ενοχληθούν απ’ αυτόν τον στεγνό ντετερμινισμό της μιζέριας. Η «Ιστορία της Nahid» είναι ένα συνεπές, τίμιο κοινωνικό δράμα, δεν διαθέτει, όμως, το σπινθηροβόλημα μιας πραγματικά ενδιαφέρουσας έμπνευσης που θα του χάριζε μια κάποια αισθητική εμβέλεια και θα το διέσωζε απ’ την κοινοτοπία. Ένα ακόμα καταγγελτικό φιλμ, καλοστημένο και σοβαρό, αλλά χωρίς ιδιαίτερη δυναμική, πέραν της προφανούς που αντλεί απ’ το θέμα του.
