Loro

O Kαίσαρας της κριτικής της ιταλικής κεντροδεξιάς αναλαμβάνει τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι και παραδίδει ένα τυπικό του, οργανωμένο παραλήρημα, γεμάτο ιδέες, αισθητικά ελεύθερο, διαλεκτικά προβληματισμένο και, γοητευτικά, προβληματικό.

Elle 17 Οκτ. 18
Loro

Η κατά 55 λεπτά συντομότερη εκδοχή του έπους των 200+ λεπτών με θέμα «αυτούς» (loro) που νέμονται την ιταλική πολιτική σκηνή και «αυτόν» (τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι), που μετά από σειρά πρωθυπουργιών δεν έχει αφήσει και πολλά περιθώρια αντικειμενικής κριτικής για το μακρόβιο πέρασμά του από τα ιταλικά (κι ευρωπαϊκά) πράγματα, διαθέτει δύο σκηνές που λένε συμβολικά το ζουμί της επισκόπησης του Σορεντίνο για την Ιταλία που περιγράφει.

Η πρώτη είναι η έναρξη της ταινίας, μια απίστευτη, φλεγματική σκηνή μ’ ένα πρόβατο, μια έπαυλη, έναν κλιματισμό και μια τηλεόραση που προβάλλει ένα τηλεπαιχνίδι. Η ειρωνεία κόβεται με το μαχαίρι, όπως και η επίδειξη σκηνοθετικής επιβολής ενός φοβερού βιρτουόζου πάνω στο υλικό του. Η δεύτερη, επίσης σχεδόν σουρεαλιστική, ακόμα πιο σαφής. Ένα απορριμματοφόρο εκτρέπεται από την πορεία του εξαιτίας ενός…αρουραίου και προσγειώνεται μέσα στα ρωμαϊκά αρχαία στην συνέχεια εκρηγνυόμενο.

Με δυο σκηνές ο Σορεντίνο έχει σκιαγραφήσει την Ιταλία των τελευταίων δεκαετιών, μια πολιτικά πολύπαθη χώρα, αξιοσημείωτα ανθεκτική στην διαπλοκή, φιλόξενη στην γελοιότητα, στο χείλος μιας καταστροφής που συμπαρασύρει το ένδοξο παρελθόν της, την ισχυρή θρησκευτική της υπόσταση (εκπληκτικό το φινάλε στα χαλάσματα της σεισμοπαθούς Λ’ Άκουϊλα του 2009) και υπόλογη στα ήθη μιας επίδοξης, πλήρως αμοραλιστικής μπουρζουαζίας που μεταχειρίζεται κάθε έκλυτη επιλογή για να ανηφορίσει προς την εξουσία.

Το νέο χρονικογράφημα του Σορεντίνο απεικονίζει μια ιταλική όψη που κρύβει τη σήψη στη λάμψη, τον σπόρο της παρακμής στο δέντρο της ευμάρειάς της.

Στη μέση ο Καβαλιέρε, αυτός ο απίστευτος ηγέτης μιας από τις υπερδυνάμεις του κόσμου, μια ανείπωτη επιλογή πρωθυπουργού που κάνει τη διαπλοκή στα καθ’ ημάς να φαντάζει πολιτειακά άμεμπτη. Ωστόσο ο Σορεντίνο, βγάζοντας αυτήν την εκδοχή για διανομή στις ΗΠΑ ξέρει πολύ καλά τι κάνει – σε δύο επίπεδα: Το ένα είναι πως ο Μπερλουσκόνι έχει πια το υπερατλαντικό του καθρέφτισμα. Ένα εγχώριο πρόβλημα είναι πια, από καιρούς και εξελίξεις, μια πραγματικότητα για την Δύση – και η Δύση για τον Σορεντίνο βρίσκεται πια στο ναδίρ της χαμένης της αίγλης, η Αναγέννηση και ο Διαφωτισμός έχουν δώσει τη θέση τους σε οργιαστικούς Βοργίες που δημαγωγούν αποπνικτικά συμπαρασύροντας κάθε πολιτικό ρεύμα, αντικαθιστώντας την πολιτική με την προσωποπαγή διαφθορά που περνιέται (κι ευκαιριακά μπορεί να είναι, δεν αλλάζει κάτι) για φιλολαϊκότητα.

Είναι σαφές πως ο Σορεντίνο, μέσα από τον αισθησιακό του μαξιμαλισμό ηθικολογεί, όμως δεν αρκείται σ’ αυτό. Καταγράφοντας το ήδη γνωστό (ο νάρκισσος Μπερλουσκόνι με όλες του τις απιστίες και αμαρτίες σε πρώτο πλάνο), διπλώνει ένα δεύτερο έργο μέσα στο πρώτο, ένα (για τα μέτρα του) σχεδόν μινιμαλιστικό δράμα δωματίου (ή έπαυλης…), στο οποίο ο Μπερλουσκόνι εμφανίζεται σαν η δραματική απάντηση σε αιτήματα που η Ιστορία έθεσε, ένας «μικρός» άνθρωπος, με ταλέντα, ιδιότυπη γοητεία, πιθανόν κι έναν αναντίστοιχο καταλογισμό ευθύνης μιας κοινωνίας που αντί να κοιτάξει τον εαυτό της αποζητά τον αποδιοπομπαίο τράγο της.

Παρότι αναπόφευκτα άνισο, σε στιγμές γοητευμένο με τον εαυτό του και αναγκασμένο να καταφεύγει σε πολιτικάντικο διάλογο που βάζει επεξηγηματικά στο στόμα των ηρώων του, το νέο χρονικογράφημα του Σορεντίνο απεικονίζει μια ιταλική όψη που κρύβει τη σήψη στη λάμψη, τον σπόρο της παρακμής στο δέντρο της ευμάρειάς της, αποφεύγει, στο μέτρο του δυνατού, τον εξευτελισμό του κεντρικού της χαρακτήρα (που έχει αποδείξει πως το κοινό γούστο μπορεί να είναι τρομερά ελαστικό στο τι εννοεί εξευτελισμό), αναδεικνύοντας μια κατεξοχήν διαλεκτική σημασία. Αυτή που επισημαίνει πως στο προβληματικό που επισημαίνεις οφείλεις να εντοπίζεις τον ρόλο που έπαιξες στην διαμόρφωσή του.

Ακολουθήστε το ELLE στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα!

Σχετικά θέματα:

MHT