Το email, το chat, το messenger του Facebook, τα applications που μας επιτρέπουν π.χ. να κλείσουμε τραπέζι σε ένα εστιατόριο ή ραντεβού σε γιατρό με μερικά μόνο «κλικ», όλα αυτά έγιναν δεκτά με μεγάλη ανακούφιση από όσους ανέκαθεν δυσανασχετούσαν με την ιδέα ότι πρέπει να κάνουν ένα τηλεφώνημα.
Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις εξακολουθούμε να μην έχουμε άλλη επιλογή παρά να σηκώσουμε το ακουστικό. Όπως όταν πρέπει να συνεννοηθούμε για κάποιες λεπτομέρειες με ένα συνεργάτη, να ακυρώσουμε τελευταία στιγμή το ραντεβού που κλείσαμε στο γιατρό μέσω μιας εφαρμογής κινητού ή να πείσουμε την κολλητή μας ότι δεν την έχουμε ξεχάσει. Γιατί όμως αυτή η προοπτική προκαλεί σε ορισμένους ανθρώπους έντονο άγχος;
Δυσκολευόμαστε να ψυχολογήσουμε το συνομιλητή μας: Κανονικά η επικοινωνία μας στηρίζεται και σε λεκτικά και σε μη λεκτικά μηνύματα (όπως εκφράσεις προσώπου και χειρονομίες). Το γεγονός λοιπόν ότι σε ένα τηλεφώνημα πρέπει να βασιστούμε αποκλειστικά στον τόνο της φωνής μας και στα λεγόμενά μας, αυξάνει τον κίνδυνο για παρερμηνείες ανάμεσα σε εμάς και το συνομιλητή μας. «Το μόνο μέσο επικοινωνίας μας στο τηλέφωνο είναι η φωνή, γεγονός που σε κάποιους προκαλεί άγχος», εξηγεί η Alison Papadakis, καθηγήτρια κλινικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς.
Έχουμε την πίεση του χρόνου: Και η επικοινωνία μέσω γραπτών μηνυμάτων αφήνει ένα ευρύ περιθώριο για παρεξηγήσεις, όμως τουλάχιστον τότε έχουμε το χρόνο με το μέρος μας. Αν για παράδειγμα ο συνομιλητής μας μάς γράψει κάτι στο οποίο δεν είμαστε σίγουροι πώς πρέπει να αντιδράσουμε, μπορούμε να επεξεργαστούμε προσεκτικά την απάντησή μας προτού τη στείλουμε. Επιπλέον, τα γραπτά μηνύματα δεν είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα, οπότε στέλνοντάς τα δεν ανησυχούμε μήπως διακόψουμε το συνομιλητή μας από κάτι σημαντικό. Πριν από ένα τηλεφώνημα, από την άλλη, «μπορεί να ανησυχούμε μήπως ενοχλήσουμε αυτόν που καλούμε», συμπληρώνει ο Jeremy Jamieson, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ.
Νιώθουμε εκτεθειμένοι στην κρίση των γύρω μας: Σύμφωνα με έρευνες, είναι πιθανότερο να «στήσουμε αυτί» σε μια συνομιλία, έστω και άθελά μας, όταν γινόμαστε μάρτυρες μόνο της μίας πλευράς της (για παράδειγμα κάθε φορά που ο διπλανός μας στο γραφείο μιλάει στο τηλέφωνο). Δικαιολογημένα λοιπόν κι εμείς νιώθουμε ότι οι γύρω μας διακόπτουν ό,τι κάνουν για να αφουγκραστούν τι λέμε σε ένα δικό μας τηλεφώνημα. Ωστόσο, πιο αυστηρός κριτής και από τους γύρω μας είναι ο συνομιλητής μας στο τηλέφωνο. Και, δυστυχώς, όταν έχουμε αυτό το δεδομένο στο μυαλό μας και προσπαθούμε να επιλέξουμε πολύ προσεκτικά τι θα του πούμε, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να προκαλέσουμε αμηχανία ανάμεσά μας.
Είμαστε άπειροι στους κώδικες επικοινωνίας ενός τηλεφωνήματος: Μπορεί, δηλαδή, να ανήκουμε σε μια γενιά που μεγάλωσε με γραπτά μηνύματα. «Οι νεώτεροι κατέχουν τους κανόνες του texting και τα νοήματα των emojis, αλλά δεν γνωρίζουν εξίσου καλά πώς να κάνουν μια τηλεφωνική συνομιλία», σχολιάζει ο Jamieson. Σύμφωνα με τον ειδικό, όπως ο παππούς μας δυσκολεύεται να κατανοήσει το Facebook έτσι κι εμείς ίσως δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε πώς λειτουργεί η προφορική επικοινωνία μέσω τηλεφώνου.
Τι θα κάνουμε για να ξεπεράσουμε το άγχος μας; Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος, σύμφωνα με τον Jamieson, είναι να εκτεθούμε στο αντικείμενο του φόβου μας: να αρχίσουμε να κάνουμε περισσότερα τηλεφωνήματα ή να παρατείνουμε τη διάρκειά τους. Παράλληλα καλό θα ήταν να προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε πιο λογικά τις ανησυχίες μας (π.χ. να σκεφτούμε ότι αν πράγματι το τηλεφώνημά μας ενοχλεί, ο άλλος είτε θα μας το πει ευγενικά είτε δεν θα μπει στη διαδικασία να σηκώσει το τηλέφωνό του). Η Papadakis συμβουλεύει, επιπλέον, να ετοιμάσουμε από πριν ένα πρόχειρο σενάριο και ίσως να το προβάρουμε μόνοι. Αυτό θα μας απαλλάξει σε κάποιο βαθμό από το «βάρος» του αυτοσχεδιασμού.
