Photo Credit: Θανάσης Κρίκης
Από μικρά παιδιά έχουμε μάθει να ταυτίζουμε την έννοια του θάρρους και της δύναμης με το υπερφυσικό και το πέρα από τα όρια. Οι παιδικοί μας ήρωες ήταν συνήθως οι υπερήρωες, εκείνοι που πετούσαν πάνω από τις πόλεις, που μετακινούσαν κτίρια με τα ίδια τους τα χέρια, που έβγαζαν φωτιά από το στόμα και μπορούσαν να εξαφανίζονται όταν κάποιος τους απειλούσε. Αλλά και αργότερα, στην ενήλικη ζωή μας, είθισται να θεωρείται δυνατός αυτός που καταρρίπτει κάθε εμπόδιο για να πετύχει τον στόχο του, αυτός που δεν λυγίζει στις δυσκολίες αλλά συνεχίζει, αυτός που όταν όλα γύρω του διαλύονται, εκείνος κρατιέται από τα χαλάσματα και εξακολουθεί να προχωράει. Τα αμέτρητα βιβλία αυτοβοήθειας που τυπώθηκαν απλόχερα τις τελευταίες δύο δεκαετίες και χάρισαν αμέτρητα motto ζωής στη γενιά μου –στη γενιά που μπήκε στον στίβο της ζωής πάνω κάτω μαζί με τους Ολυμπιακούς του 2004, τότε που όλα τα τρελά όνειρα φάνταζαν εφικτά και τότε που τίποτα/δεν/μπορούσε/να/πάει/στραβά/- ήταν η αποτύπωση στο χαρτί ακριβώς αυτού: «Ξεπέρασε τα όριά σου, μη σταματάς να παλεύεις, νίκησε τους φόβους σου, γίνε υπεράνθρωπος και φτάσε εκεί που θες». Τα συγκεκριμένα βιβλία δεν τα υποτιμώ. Αντιθέτως, πιστεύω ότι σε αυτά μπορεί να ανακαλύψει ο καθένας πολλές μικρές επιφοιτήσεις: αλήθειες που τις ξέρει, που τις ζει, που τις ασπάζεται, αλλά χρειάζεται να τις δει μπροστά του σε γραμματοσειρά Times New Roman 16άρα για να τις πιστέψει.
Τις ημέρες που έγραφα αυτό το σημείωμα συνέβησαν, όμως, δύο περιστατικά που με έκαναν να αρχίσω να αναρωτιέμαι τι πραγματικά σημαίνει θάρρος και δύναμη και αν το «ξεπέρασε τον εαυτό σου» είναι αυτό που τελικά σε οδηγεί στην ευτυχία (άλλη μια έννοια πιο ασαφής και ανοιχτή και από τον ίδιο τον ωκεανό) και την προσωπική ολοκλήρωση.
Και τα δύο συνέβησαν στα γήπεδα των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο. Από τη μια η Αμερικανίδα σούπερ αθλήτρια της ενόργανης Simone Biles αποφάσισε να αποσυρθεί από το ομαδικό και το ατομικό του αγωνίσματός της (εκτός από τον τελικό στη δοκό ισορροπίας) για να δώσει προτεραιότητα στην ψυχική υγεία της, όπως δήλωσε η ίδια, και από την άλλη, ο δικός μας πρωταθλητής της άρσης βαρών Θοδωρής Ιακωβίδης ζήτησε συγγνώμη, είπε ότι δεν μπορεί να αποδώσει το 100% των δυνατοτήτων του λόγω των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετωπίζει (κάτι που ως χώρα, υποθέτω, θα έπρεπε να είχαμε φροντίσει), ότι έχει κουραστεί, ότι δεν αντέχει, ότι θέλει να σταματήσει και να γυρίσει πίσω στην Ελλάδα και τους δικούς του ανθρώπους, προκειμένου να ηρεμήσει. Δεν μπορώ καν να φανταστώ πόσο δύσκολο και επίπονο είναι για αθλητές αυτού του βεληνεκούς, οι οποίοι προετοιμάζονται χρόνια για τη στιγμή που θα αγωνιστούν στο γήπεδο των Ολυμπιακών Αγώνων, να παίρνουν την απόφαση να αποχωρήσουν. Ωστόσο, μπορώ να φανταστώ πόσο εξουθενωτικό είναι να πιέζεις τον εαυτό σου να συνεχίσει να κάνει κάτι, γιατί έτσι πρέπει ή γιατί έτσι υποσχέθηκες σε εσένα και στους άλλους όταν ξεκίνησες, τη στιγμή που συνειδητοποιείς ότι κάθε ρανίδα δύναμης, πάθους και ενέργειας που είχες έχουν εξαφανιστεί. Μπορώ να το φανταστώ και μπορούμε να το φανταστούμε όλοι, γιατί, κάπου, κάποτε μας έχει συμβεί.
Και σε αυτή την περίπτωση οι υπερήρωες δεν είναι αυτοί που χρησιμοποιούν τις υπερφυσικές τους δυνάμεις, πετάνε ψηλά και με ένα σάλτο ξεπερνούν τα εμπόδια, αλλά αυτοί που κάνουν λίγο πίσω, μετρούν με ψυχραιμία τα όρια και τις δυνατότητές τους και αποφασίζουν για το επόμενο βήμα με βάση την ψυχική τους αντοχή και όχι την ανοχή των άλλων. «Ιδιαίτερα μπροστά σε μια μεγάλη κρίση, πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί όσον αφορά τη συναισθηματική μας κατάσταση. Όταν το κάνουμε αυτό, είναι πιο εύκολο να ξεπεράσουμε το στρες, την ανασφάλεια και τον πόνο», σημειώνει η ψυχοθεραπεύτρια Stephanie Marston σε άρθρο της Kristin Wong για τους New York Times.
Ο Σεπτέμβριος, κάθε χρόνο, σηματοδοτεί την επιστροφή στη βάση μας. Μετά τις διακοπές γυρίζουμε στον μόνιμο τόπο κατοικίας μας, αναδιπλωνόμαστε και συνεχίζουμε τον αγώνα από εκεί που τον είχαμε αφήσει. Αυτή τη φορά, με αφορμή αυτούς τους δύο μεγάλους αθλητές, είναι μια καλή ευκαιρία να αναθεωρήσουμε τις προσωπικές μας «βάσεις». Να ψάξουμε στην καρδιά της ύπαρξής μας και να ανακαλύψουμε πού βρισκόμαστε συναισθηματικά και ψυχικά. Δεν χρειάζεται να συνεχίσουμε την ίδια διαδρομή σε κανέναν τομέα της ζωής μας αν νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να την υποστηρίξουμε. Δεν χρειάζεται να ψάχνουμε στον καθρέφτη για υπερφυσικές δυνάμεις και στο ντουλάπι για μαγικά φίλτρα. Δεν υπάρχει τίποτα ηρωικό στο να παριστάνεις μάταια τον υπερήρωα. Να υποφέρεις για να μη σε δουν και να μη σε δεις να λυγίζεις. Αντιθέτως, το να επιλέγεις να κάνεις ένα διάλειμμα, να τα παρατάς, να παραιτείσαι, να φεύγεις -από απόφαση και όχι από φόβο- είναι μια σπουδαία πράξη ηρωισμού. Και αυτό πρέπει να το μάθουν όλοι οι Σούπερμαν των παιδικών, αλλά και των ενήλικών μας χρόνων. Μαζί τους και εμείς.
Mαρία Πατούχα
mpatoucha@alphamag.gr
