Στη σημερινή κουλτούρα παραγωγικότητας, συχνά πιστεύουμε ότι πρέπει πάντα να κάνουμε «κάτι» για να ολοκληρώσουμε τις λίστες υποχρεώσεων μας. Το πρόβλημα; Δεν λειτουργεί έτσι ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Όπως συμβαίνει με το σώμα μας, έτσι και ο εγκέφαλός μας μπορεί να κουραστεί. Αυτό είναι σημαντικό να το θυμόμαστε, όχι μόνο όταν αντιμετωπίζουμε εργασίες, αλλά και όταν δομούμε τη to-do list μας.
Η νευρολόγος Faye Begeti, MD, PhD, γνωστή στο Instagram ως «The Brain Doctor», λέει ότι το κλειδί είναι να φτιάξουμε τη λίστα εργασιών μας με βάση τη «γνωστική ζήτηση» που απαιτούν οι εργασίες. Το να αναγκάζουμε τον εαυτό μας να εκτελέσει όλα όσα υπάρχουν στη λίστα με τις υποχρεώσεις μας χωρίς να λάβουμε υπόψη το επίπεδο ενέργειας του εγκεφάλου μας μπορεί να έχει ορισμένες αρνητικές συνέπειες.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
«Είναι εύκολο να δουλεύεις σκληρά και να κάνεις καλή δουλειά όταν ο εγκέφαλός σου είναι έτοιμος. Αλλά στην πραγματικότητα αυτό που μετράει είναι αυτό που κάνεις όταν δεν είσαι στα καλύτερά σου», αποκαλύπτει η Δρ Begeti στο Instagram της. «Εκτός κι αν υπάρχει συγκεκριμένη προθεσμία που πρέπει οπωσδήποτε να τηρήσεις, νομίζω ότι είναι καλύτερο να αποφύγεις να κάνεις πολύ απαιτητικές εργασίες όταν ο εγκέφαλός σου δεν το αντέχει. Όχι μόνο είναι μια αναποτελεσματική στρατηγική, αλλά μπορεί επίσης να σε οδηγήσει στη δημιουργία αρνητικών συσχετισμών με τη δουλειά σου και τελικά να τη μισήσεις.
Ενώ η καθημερινή μας γνωστική εγρήγορση μπορεί να ποικίλλει, τα καλά νέα είναι ότι ίσως μπορέσουμε να βρούμε ένα μοτίβο, ειδικά αν καταφέρουμε να προσδιορίσουμε τον κύκλο ύπνου και δραστηριότητάς μας, γνωστός και ως ο χρονότυπος μας. «Αυτό είναι εν μέρει γενετικά καθορισμένο και διέπεται από ένα εσωτερικό ρολόι στον εγκέφαλό μας, τον υπερχιασματικό πυρήνα, που οδηγεί στην απελευθέρωση ορμονών όπως η κορτιζόλη ή η μελατονίνη για να μας κάνουν να νιώθουμε σε εγρήγορση ή υπνηλία αντίστοιχα», λέει η Δρ Begeti.
Η έρευνα έχει επιβεβαιώσει ότι ο χρονότυπος έχει σαφείς επιπτώσεις στην αθλητική απόδοση. Στην πραγματικότητα, τα άτομα που ξυπνούν αργά έχουν ένα στενότερο παράθυρο ευκαιρίας να αποδώσουν τα μέγιστα κατά τη διάρκεια της ημέρας από ό,τι τα πρώινα πουλιά. Ωστόσο, αν δεν ξέρουμε αν είμαστε πρωινή τύποι ή κουκουβάγιες, η Δρ Begeti λέει ότι πιθανότατα βρισκόμαστε κάπου στη μέση και να έχουμε λίγο μεγαλύτερη ευελιξία.
«Μερικοί άνθρωποι θα παρατηρήσουν μια συγκεκριμένη ώρα της ημέρας ότι είναι πιο παραγωγικοί, αλλά άλλοι δεν θα παρατηρήσουν ένα ευδιάκριτο μοτίβο, επομένως αξίζει να αρπάζουν την ευκαιρία όταν χτυπούν αυτές οι στιγμές. Το πόσο παραγωγικοί νιώθουμε μπορεί επίσης να ποικίλλει καθημερινά με βάση εξωτερικούς παράγοντες όπως το πόσο κοιμηθήκαμε, τη διατροφή μας ή άλλα στρεσογόνα γεγονότα που αντιμετωπίζουμε», λέει η γιατρός.
Η γνώση όλων αυτών μας δίνει μια βαθύτερη κατανόηση του γιατί να δομήσουμε τη λίστα υποχρεώσεων μας σε κατηγορίες, αλλά πώς θα το κάνουμε αυτό; Η Δρ Begeti συμβουλεύει να χωρίσουμε τις εργασίες σε εκείνες που είναι πιο απαιτητικές (για παράδειγμα γραφή, ανάλυση δεδομένων και επίλυση προβλημάτων) και λιγότερο απαιτητικές (όπως διοικητικές εργασίες, email και μέσα κοινωνικής δικτύωσης). Ακόμη προτείνει να διατηρήσουμε μια σύντομη λίστα υποχρεώσεων που να εστιάζει στις προτεραιότητες της ημέρας. Για οτιδήποτε άλλο, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια λίστα με πράγματα που δεν χρειάζεται να κάνουμε αμέσως, ώστε να μην κατακλύσουμε τη μνήμη εργασίας μας.
«Είναι σημαντικό να έχουμε μια σύντομη λίστα με προτεραιοποιημένες εργασίες που πρέπει να γίνουν σε μία μόνο ημέρα, ώστε ο εγκέφαλός μας να ξέρει σε τι να επικεντρωθεί και μπορούμε να συνεχίσουμε να αναφερόμαστε σε αυτήν τη λίστα εάν προκύψουν περισπασμοί», λέει η Δρ Begeti. «Το να έχεις μια πολύ μεγάλη λίστα μπορεί να μοιάζει συντριπτικό ή να δυσκολεύει το ξεκίνημα», συμπληρώνει. Τότε είναι πολύ εύκολο να γίνουμε αναβλητικοί ή να αποσπαστούμε από ασήμαντες εργασίες.
Οι περισπασμοί είναι στο υψηλότερο σημείο τους όταν προσπαθούμε να κάνουμε πολλές εργασίες μαζί. Η ιδέα ότι το multitasking μας βοηθά να κάνουμε περισσότερα είναι ο μεγαλύτερος μύθος για την παραγωγικότητα, σύμφωνα με την Δρ Begeti. Επειδή ο εγκέφαλός μας πρέπει να αλλάζει την προσοχή μας τόσο συχνά κατά τη διάρκεια του multitasking, οι εργασίες τελικά διαρκούν περισσότερο. «Οι πολλαπλές εργασίες καταπονούν ένα μέρος του εγκεφάλου μας που κάνει τη σύνθετη σκέψη και που ονομάζεται προμετωπιαίος φλοιός. Επομένως, τα άτομα με ισχυρό προμετωπιαίο φλοιό τείνουν να είναι καλύτερα στο multitasking», εξηγεί. «Ωστόσο, επειδή χρησιμοποιούμε επίσης αυτό το μέρος του εγκεφάλου για να εστιάσουμε, οι άνθρωποι που είναι καλοί στο multitasking τείνουν στην πραγματικότητα να κάνουν λιγότερο multitasking και να εστιάζουν περισσότερο».
Αντί να προσπαθούμε να κάνετε πολλές εργασίες, θα πρέπει να έχουμε ένα σχέδιο Α και ένα σχέδιο Β για τη to-do list μας. Το σχέδιο Α είναι η ιδανική σειρά με την οποία θέλουμε να ολοκληρώσουμε τα πράγματα, ενώ το σχέδιο Β πρέπει να είναι το εφεδρικό πλάνο εργασιών που απαιτούν λιγότερη γνωστική δραστηριότητα, όπως διαχειριστικές εργασίες, και θα μας βοηθήσουν να ολοκληρώσουμε τη λίστα μας. «Μπορεί φυσικά να είμαστε αρνητικοί στο να έχουμε ένα σχέδιο Β επειδή πιστεύουμε ότι αυτό σημαίνει ότι δεν θα ολοκληρώσουμε το σχέδιο Α, αλλά αυτό που σημαίνει στην πραγματικότητα είναι ότι ο εγκέφαλός μας δεν θα επιστρέψει στο σχέδιο μηδέν λόγω της νοοτροπίας όλα ή τίποτα», λέει η Δρ Begeti.
