Τον περασμένο Ιούλιο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στη σύσταση μιας Υπηρεσίας Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων με επικεφαλής τον Ολλανδό οικονομολόγο Μάαρτεν Φερβέι. Τυπικά ο ρόλος του είναι συμβουλευτικός για τεχνικά θέματα μεταρρυθμίσεων στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Ουσιαστικά όμως ο Φερβέι μπορεί να έχει τον τελευταίο λόγο στη διακυβέρνηση μιας χώρας. Στις 18 Σεπτεμβρίου, μάλιστα, δύο μέρες πριν τις εκλογές, η εφημερίδα Guardian έγραφε σε σχετικό ρεπορτάζ: «Όποιος κι αν καταλήξει στο Μέγαρο Μαξίμου, την επίσημη κατοικία των Ελλήνων πρωθυπουργών, μετά τις εκλογές δεν πρόκειται να κυβερνήσει τη χώρα. Η τιμή, θα λέγαμε, ανήκει στον κουστουμαρισμένο Ολλανδό οικονομολόγο Μάαρτεν Φερβέι, ο οποίος θα έχει εξουσίες άνευ προηγουμένου». Ο Φερβέι θα αποφασίζει ποια ποσά θα διατεθούν στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι ελάχιστοι έχουν ακούσει το όνομά του. Προκειμένου να εκταμιεύονται οι δόσεις του τρίτου μνημονίου στην ώρα τους, υπάρχουν πολύ αυστηρές προϋποθέσεις. Έτσι η Αθήνα έχει παραδώσει ουσιαστικά τον έλεγχο στους δανειστές της, που καθορίζουν με περικοπές την οικονομική και κοινωνική πολιτική της, προσθέτει η βρετανική εφημερίδα. Όπως αναφέρεται επίσης στο δημοσίευμα, ο Αλέξης Τσίπρας έχει υπογράψει ένα μνημόνιο που δεσμεύει την ελληνική κυβέρνηση «να διαβουλεύεται και να συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ για όλες τις σχετικές δράσεις, πριν αυτές οριστικοποιηθούν και γίνουν νόμοι». Με δυο λόγια το τρίτο μνημόνιο που ψήφισε η «πρώτη-φορά-αριστερά» κυβέρνηση δεν αφορά μόνο τα δυσβάστακτα μέτρα που θα εφαρμοστούν κατεδαφίζοντας όσα άφησαν όρθια τα δύο προηγούμενα μνημόνια. Με την υπογραφή του πρωθυπουργού η Ελλάδα παύει να είναι κυρίαρχο κράτος και μετατρέπεται σε προτεκτοράτο. Όταν ερωτήθηκε σχετικά ο Ρόμπερτ Φίτσο, πρωθυπουργός της Σλοβακίας, απάντησε: «Ναι, έχουμε δημιουργήσει ένα προτεκτοράτο. Γιατί να είναι κακό αυτό;». Eκείνες τις μέρες η έγκυρη γαλλική εφημερίδα Libération έγραφε: «Τα μέτρα που ψήφισε η ελληνική Βουλή θεσμοθετούν προτεκτοράτο μέσα στην Ε.Ε.». Προτεκτοράτο είναι μια περιοχή που δεν διατηρεί ακέραια την εθνική της κυριαρχία, αλλά υπόκειται στον έλεγχο ενός κράτους προστάτη και μιας ένωσης κρατών.
«Σήμερα η Ευρώπη οικοδομεί ένα νέο μοντέλο αποικιοκρατίας που λειτουργεί μέσω της μεταβίβασης περιουσιακών στοιχείων από την αποικία στην ηγέτιδα δύναμη. Αυτή η νέα μορφή αποικιοκρατίας εξασφαλίζεται μέσω του μηχανισμού δανειοδότησης» γράφει ο καθηγητής πολιτικής οικονομίας Τζακ Ράσμους σε σχετικό άρθρο του. «Αυτό συμβαίνει στην Ελλάδα και στην Ουκρανία. Πίσω από την πρόσοψη της πρόσφατης ελληνικής συμφωνίας για το χρέος κρύβονται τα συμφέροντα των Ευρωπαίων τραπεζιτών και των θεσμών τους, Κομισιόν, ΔΝΤ, Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, που σύντομα θα ρυθμίζουν απευθείας τις οικονομικές πράξεις, σύμφωνα με το μνημόνιο που υπογράφηκε στις 14/08/2015 από την Ελλάδα και την τρόικα. Το μνημόνιο καθιερώνει την απευθείας διοίκηση, το ποιες μορφές πλούτου θα εξαχθούν και θα μεταβιβαστούν· το ότι κανένα νομοσχέδιο και άλλη πράξη των πολιτικών θεσμών της Ελλάδας δεν μπορεί να συζητηθεί χωρίς την έγκριση της τρόικας. Στην ουσία η τρόικα έχει δικαίωμα να ασκεί βέτο σε οποιοδήποτε μέτρο θελήσει να πάρει η ελληνική κυβέρνηση, σε κάθε απόφαση των νομοθετικών ή εκτελεστικών οργάνων όλων των επιπέδων του συστήματος διοίκησής της. Η τρόικα θα καθορίζει τη φορολογική πολιτική, τον προϋπολογισμό και θα ελέγχει την εφαρμογή του. Έτσι έχει στρωθεί ο δρόμος για τη μεταβίβαση των περιουσιακών στοιχείων της Ελλάδας, που γίνεται είτε με τη μορφή τόκων σ’ ένα διαρκώς αυξανόμενο χρέος, είτε ως ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας μέσω ιδιωτικοποιήσεων, είτε τέλος με τη μορφή της απορρόφησης του τραπεζικού συστήματος και των τραπεζικών κεφαλαίων της αποικίας. Πού θα μεταβιβαστεί όλος αυτός ο πλούτος; Στους ιδιώτες μετόχους των τραπεζών και στους επενδυτές από τη χώρα-αποικιοκράτη» λέει ο καθηγητής Τζ. Ράσμους.
Η Ελλάδα είναι μια αποικία χρέους. Θα μας στύψουν προκειμένου μέσα από τη μείωση των δημόσιων δαπανών και την αύξηση της φορολογίας να επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα. «Οι Έλληνες τώρα θα πρέπει να δουλεύουν περισσότερο με μικρότερες απολαβές για να παράγουν πλεόνασμα που θα επιστρέφεται στην τρόικα με τη μορφή αποπληρωμής των επιτοκίων ενός αυξανόμενου χρέους» καταλήγει ο καθηγητής.
Ο Νίκος Ιγγλέσης γράφει στο βιβλίο του «Η Επανάσταση του Grexit: το Σχέδιο» (εκδ. Λιβάνη): «Οι κάθε είδους πιστωτές δεν θέλουν ούτε τη μείωση του χρέους ούτε, πολύ περισσότερο, την αποπληρωμή του, δεν θέλουν να πάρουν πίσω τα λεφτά τους, όπως υποστηρίζουν κάποιοι αφελείς, εκείνο που θέλουν είναι η Ελλάδα να είναι φορτωμένη μ’ ένα δυσθεώρητο χρέος για να πληρώνει κάθε χρόνο τα τοκοχρεολύσιά του. (…) Οι τράπεζες και τα κάθε είδους funds ελπίζουν με τον τρόπο αυτό να απομυζούν εσαεί κάθε οικονομική ικμάδα της χώρας και κυρίως να την ελέγχουν γεωπολιτικά. Από το 2001 που η χώρα υιοθέτησε το ευρώ μέχρι το 2014 το χρέος αυξήθηκε κατά 108% (από 155,8 σε 324,1 δις), ενώ το ΑΕΠ μόνο κατά 36% (από 131 δις σε 178,8 δις)». Το χρέος υπάρχει για να μένει υποδουλωμένος ο λαός και η χώρα αποικία. Και θυμίζει ο Ιγγλέσης τον αρχαίο Έλληνα ποιητή Μένανδρο: «Τα δάνεια δούλους τους ελεύθερους ποιεί…».
Πιάσαμε πάτο, λέει ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης: «Το ότι πιάσαμε πάτο, βέβαια, είναι πολύ καλό, όπως συνηθίσαμε να λέμε τόσα χρόνια, διότι οι επιλογές μας στένεψαν. Ή ανεβαίνουμε με τις δικές μας πια δυνάμεις ή μένουμε στον πάτο όπως είμαστε και για όσο αντέξουμε μέχρι το θλιβερό μας θάνατο. Πολύ σύντομα θα φανεί η διάθεσή μας και η πορεία μας. Αν είναι προς τη ζωή ή προς το σάπισμά μας. Προσωπικά έχω την αίσθηση ότι θα πάμε νομοτελειακά προς τη ζωή και θα αρχίσουμε σιγά σιγά να ανερχόμαστε διότι θα αναγκάζονται καθημερινά ολοένα και περισσότεροι πολίτες, είτε ψήφισαν κόμματα που μπήκαν στη Βουλή, είτε κόμματα που δεν μπήκαν, είτε απείχαν από τις εκλογές, να αναλάβουν πλέον την ευθύνη της πορείας τους προσωπικά ο καθένας, μιας και ελπίδα άλλη από πουθενά δεν θα ‘χουν να πιαστούν, ενώ ταυτόχρονα η επέλαση εναντίον τους του κυνικού, ισοπεδωτικού και απάνθρωπου, όσο όμως και ανόητου νεοφιλελευθερισμού θα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και θα τη νιώθουν στο πετσί τους».
Ίσως όμως αυτό να σημαίνει ότι ο λαός θ’ αναζητήσει μια διαφορετική πολιτική έκφραση, μιας και στέρεψαν πια οριστικά οι έστω και φρούδες μέχρι πρότινος κομματικές του ελπίδες. Ίσως η παράδοση «άνευ ορίων και όρων» του Τσίπρα να μας κάνει να ωριμάσουμε και να σταματήσουμε να ψάχνουμε τον μπαμπάκα, τον προστάτη που θα μας σώσει. Τι μένει να κάνουμε; Όπως γράφει ο Περικλής Κοροβέσης σε άρθρο του με τίτλο «Το Θέαμα της Πληροφορίας» (efsyn.gr): «να πάρουμε σοβαρά τον εαυτό μας και να υποστηρίξουμε τη ζωή μας που συνθλίβεται μπροστά στην τηλεόραση. Να βγούμε έξω από αυτή την απομόνωση – να βγούμε έξω. Δίπλα μας υπάρχει κάποια πρωτοβουλία που κανείς δεν μιλάει γι’ αυτήν και που μπορεί να κάνει θαυμαστά πράγματα. Και από εκεί μπορούμε να μάθουμε για το τι συμβαίνει στον κόσμο. Και γίνονται πολλά και θαυμάσια. Απλά δεν τα μαθαίνουμε, γιατί ζούμε στην εποχή της απόλυτης λογοκρισίας και η πληροφορία έχει γίνει θέαμα με τα δελτία των οκτώ».
Αυτό ακριβώς εννοεί και ο καθηγητής κοινωνιολογίας Μποαβεντούρα ντε Σόουζα Σάντος όταν αναφέρεται σε άλλους δρόμους. Σε πρόσφατη ομιλία του στην Αθήνα είπε μεταξύ άλλων: «Ζούμε σε έναν άδικο κόσμο όπου φαίνεται σαν να μην υπάρχουν αξιόπιστες εναλλακτικές· για να συλλάβουμε τις εναλλακτικές που προφανώς υπάρχουν χρειαζόμαστε έναν εναλλακτικό τρόπο σκέψης». There is no alternative – Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση: Aυτό είναι το δόγμα της Θάτσερ. Το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού. Ή όπως το έθεσε σε e-mail της μια αναγνώστρια (;): «Ο ρεαλιστικός δρόμος είναι ο μοναδικός» (υπονοώντας ότι τα μνημόνια είναι μονόδρομος). Ποτέ δεν θα συμφωνήσω μ’ αυτό! Είμαι με τον οραματιστή Ντε Σόουζα Σάντος που λέει: «Πρέπει να εξεγερθούμε, αλλά για να το κάνουμε πρέπει να είμαστε επαρκώς εξεγερμένοι, δηλαδή να κάνουμε το αδύνατο. Ηχεί παράξενα, αλλά έτσι αλλάζει ο κόσμος, από αδύνατο σε αδύνατο».
Φλώρα Τζημάκα
ftzimaka@pegasus.gr
* Πίνακας The Promenade του Μαρκ Σαγκάλ (1917-18).
