Είναι μέρες τώρα που το χαμόγελο ενός νεαρού κοριτσιού από το κουρδικό κομμάτι της Συρίας έχει στοιχειώσει τις σκέψεις μου. Πρόκειται για την Αρίν Μιρκάν, η οποία ζώστηκε με εκρηκτικά και έκανε επίθεση αυτοκτονίας για να καθυστερήσει τους τζιχαντιστές που απείχαν εκείνη τη στιγμή μόνο ένα χιλιόμετρο από τη συριακή πόλη Κομπάνι. Βλέποντας τη φωτογραφία μιας πανέμορφης κοπέλας γεμάτης ζωή, η οποία με τέτοια αυταπάρνηση θυσιάστηκε για να προστατέψει το έθνος της, το λιγότερο που μπορείς να κάνεις είναι να μην ξεχάσεις ποτέ το όνομά της. Η Αρίν συμβολίζει όλους τους λαούς που έχουν βρεθεί στα βάθη της Ιστορίας να διεκδικούν την ελευθερία, την αξιοπρέπεια, το δικαίωμα να έχεις πατρίδα. Γιατί οι Κούρδοι ζουν σε τέσσερα διαφορετικά κράτη (Συρία, Τουρκία, Ιράκ, Ιράν), αλλά δεν έχουν πατρίδα.
Οι παθιασμένες μαχήτριες βρίσκονται ανάμεσα στους Κούρδους ήρωες της Συρίας που προασπίζουν το Κομπάνι για να μην πέσει στα χέρια των τζιχαντιστών. Η ομάδα τους, που ονομάζεται YPJ (Γυναικεία Μονάδα Προστασίας του συριακού Κουρδιστάν), ιδρύθηκε το 2012 και δρα εθελοντικά προκειμένου να προφυλάσσει τον άμαχο πληθυσμό από τις επιθέσεις των κυβερνητικών στρατευμάτων της Συρίας, του Μετώπου αλ Νούσρα (παρακλάδι της Αλ Κάιντα) και τώρα των τζιχαντιστών. Οι τελευταίοι θέλουν να καταλάβουν το Κομπάνι για να μπορούν να έχουν ανενόχλητοι διέλευση στην Τουρκία. Οι συντρόφισσες της Αρίν -μεταξύ των οποίων η 26χρονη Έβιν Αχμέντ, η 12χρονη (!) Χεβεντάρ Μοχάμεντ, η 33χρονη Ζελάλ, η 20χρονη Σα ελ Μοράντ, η επίσης 20χρονη Ζεβίν Μποτάν, η 14χρονη Μιζγκουίν Εμραλί, η 23χρονη Χασράλ Χασάντ, που γνωρίσαμε από ένα θαρραλέο φωτορεπορτάζ του αμερικανικού Marie Claire-, δεν έχουν τίποτε άλλο για να τους εμποδίσουν παρά μόνο ένα καλάσνικοφ, τα φυσίγγια και την ελπίδα τους. Αυτή η ελπίδα τις κάνει να χαμογελούν μπροστά στην αγριότητα των τζιχαντιστών, αυτή τους δίνει το θάρρος να μένουν στα χαρακώματα, ενώ θα μπορούσαν να είχαν φύγει με τους 200.000 πρόσφυγες που εγκατέλειψαν την πόλη και τα περίχωρα για να σωθούν. Είναι βαθιά συγκινητική η πίστη τους και αξιοθαύμαστη η ιστορία τους. Ούτε που μπορούμε να φανταστούμε πόσο δύσκολο είναι αυτό που κάνουν. Αν για έναν άντρα είναι ηρωικό να βρεθεί στην πρώτη γραμμή του μετώπου, για μια γυναίκα είναι ακόμα περισσότερο. Εκτός από το φόβο του αποκεφαλισμού, οι μαχήτριες της Πεσμεργκά έχουν να αντιμετωπίσουν και τον εφιάλτη ενός βιασμού με ασύλληπτη βαναυσότητα. Κι όμως τίποτα δεν τις πτοεί. Αρνούνται να παραδοθούν, δεν διαπραγματεύονται την υποχώρηση.
Παρακολουθούμε με κομμένη την ανάσα τις καινούριες Θερμοπύλες. Μια χούφτα άνθρωποι θυσιάζονται σαν τα πρόβατα στο βωμό των γεωπολιτικών παιχνιδιών που γίνονται για το πετρέλαιο ή επειδή εξυπηρετούν τα συμφέροντα του Ερντογάν (δημιουργία μιας ουδέτερης ζώνης στα σύνορα Συρίας-Τουρκίας υπό τον έλεγχο της δεύτερης). Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί απαθής μια άγρια σφαγή. Η Αμερική, ενώ θα μπορούσε να αποτρέψει το φρικιαστικό έγκλημα, οχυρώνεται πίσω από το άλλοθι της διπλωματίας και σφυρίζει αδιάφορη. Στην πρόσφατη συνέντευξη Τύπου που έδωσε από κοινού με το Βρετανό ομόλογό του, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι είπε όσο πιο κυνικά μπορούσε: «Όσο φρικτό κι αν είναι να παρακολουθούμε σε πραγματικό χρόνο τα δρώμενα στο Κομπάνι, οφείλουμε να κάνουμε ένα βήμα πίσω για να αντιληφθούμε τους στρατηγικούς στόχους. Ανεξάρτητα από την κρίση στο Κομπάνι, οι στόχοι που εξαρχής είχαμε θέσει στην εκστρατεία μας ήταν τα κέντρα διοίκησης και ελέγχου, όπως και οι υποδομές των τζιχαντιστών». Σε ελεύθερη «μετάφραση»: Αφού το Κομπάνι δεν είναι στόχος των Αμερικανών, ας γίνει λουτρό αίματος.
Ας δούμε όμως εν τάχει πώς φτάσαμε στα σημερινά γεγονότα. Όπως εξηγεί ο δημοσιογράφος Πέτρος Παπακωνσταντίνου σε σχετικό άρθρο του με τίτλο Το Κομπάνι, η Γκουέρνικα των Κούρδων (Πηγή: Καθημερινή), μια αληθινή επανάσταση του καιρού μας έγινε σιωπηλά μέσα στην καρδιά του χάους. Την εποχή που η εξέγερση του συριακού λαού ενάντια στο καθεστώς του Άσαντ κατέληξε σε εμφύλιο πόλεμο, το μεγαλύτερο κουρδικό κόμμα της βόρειας Συρίας PYD (μια αριστερή δύναμη που συνδέεται με το PKK του Οτσαλάν στην Τουρκία και έχει ιδεολογία «πιο κοντά στους Ζαπατίστας του Μεξικού παρά στον Λένιν και τον Μάο») βρέθηκε ανάμεσα στις δυνάμεις του απολυταρχικού καθεστώτος και των τζιχαντιστών. Ο κουρδικός λαός της Συρίας ίδρυσε ομάδες λαϊκής αυτοάμυνας (YPG) για να προστατευτεί. Όταν ο κυβερνητικός στρατός αποχώρησε από την περιοχή για να ενισχύσει την άμυνα των μεγαλύτερων αστικών κέντρων της χώρας, το PYD βρήκε την ευκαιρία να επαναστατήσει και κατέλαβε την εξουσία στο Κομπάνι και σε άλλες πόλεις της Ροτζάβα.
Γράφει ο Παπακωνσταντίνου: «Το PYD έχει ισχυρή κοινωνική επιρροή και στρατιωτική δύναμη. Σε σύντομο διάστημα η απελευθερωμένη Ροτζάβα έγινε πεδίο μιας πραγματικής κοινωνικής επανάστασης. Η διοίκηση των πόλεων και των περιοχών ανατέθηκε σε λαϊκές συνελεύσεις και ανακλητά συμβούλια, όπου συμμετείχαν εκπρόσωποι όλων των εθνικών και θρησκευτικών ομάδων. Η ισοτιμία της γυναίκας κατοχυρώθηκε πλήρως, ακόμη και στο πεδίο της μάχης, με το σχηματισμό αυτόνομων γυναικείων πολιτοφυλακών. Εκτάσεις απαλλοτριώθηκαν και σχηματίστηκαν αγροτικοί συνεταιρισμοί. Το συριακό Κουρδιστάν εμφανιζόταν ως ο υπαρκτός τρίτος δρόμος, ανάμεσα στον κοσμικό απολυταρχισμό του προέδρου της Συρίας Άσαντ και τη θρησκευτική τύφλωση των τζιχαντιστών. Αυτό το σπάνιο για τα δεδομένα της Μέσης Ανατολής κοινωνικό και πολιτικό πείραμα κινδυνεύει να συντριβεί από τους τζιχαντιστές ή και από μια ενδεχόμενη τουρκική κατοχή υπό το μανδύα της “ουδέτερης ζώνης”. Ήδη η ευρύτερη περιοχή γύρω από το Κομπάνι έχει ερημωθεί, καθώς οι άμαχοι έχουν γίνει στην πλειονότητά τους πρόσφυγες για να αποφύγουν τη σφαγή».
Είναι πάντα συγκλονιστικό να βλέπεις τους ανθρώπους να ανοίγουν με πείσμα τα μάτια τους όταν το «σκοτάδι» πέφτει βαρύ. Είναι η νίκη της ζωής πάνω στο θάνατο, του θάρρους ενάντια στο φόβο. Όσα διαβάζω διαρκώς γι’ αυτά τα κορίτσια της Πεσμεργκά και τους συντρόφους τους με συγκινούν γιατί η ορμή τους μου θυμίζει το πάθος και την ψυχή των Ελλήνων στρατιωτών στον πόλεμο του ΄40 και μετά στα βουνά και στις πόλεις μαχόμενοι το Γερμανό κατακτητή με τον ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Ο άνθρωπος που δεν έχει να χάσει τίποτα είναι ικανός να τα βάλει με τα θηρία. Το ατρόμητο, λαμπερό χαμόγελο που έχουν οι Κούρδισσες μαχήτριες το έχουμε συναντήσει νοερά μέσα από αφηγήσεις και φωτογραφικά ντοκουμέντα για την Κατοχή, όταν τα κορίτσια του ΕΑΜ έδιναν μάχη στα βουνά εναντίον των Γερμανών. Γιατί όλοι οι άνθρωποι, όπως οι σημερινοί Κούρδοι, που αντιστέκονται λυσσαλέα στην πραγματικότητα εκεί στο πεδίο της μάχης, κερδίζουν αυτό που είχε πει ο Τσε Γκεβάρα και το οποίο μας θύμισε πρόσφατα σε άρθρο του ο δημοσιογράφος Νίκος Μπογιόπουλος: «Ο άνθρωπος πρέπει να περπατάει με το κεφάλι απέναντι στον ήλιο. Και ο ήλιος πρέπει να κάψει το μέτωπο και καίγοντάς το να το σφραγίσει με τη σφραγίδα της τιμής. Όποιος περπατάει σκυφτός, χάνει αυτή την τιμή».
Φλώρα Τζημάκα
ftzimaka@pegasus.gr
YΓ.: Αθήνα, 29/10/2014. Η Μάισα Άμπντο, επικεφαλής της ομάδας YPJ, έγραψε μια ανοιχτή επιστολή, η οποία δημοσιεύτηκε χθες στους New York Times. Σ' αυτήν, μεταξύ άλλων, η ίδια κάνει έκκληση σε όλες εμάς να κοινοποιήσουμε το μήνυμά της, διαδίδοντας τον αγώνα των Κούρδων που πολεμούν τους τζιχαντιστές: «Όσες από εμάς είμαστε στην πρώτη γραμμή του πυρός γνωρίζουμε πολύ καλά ποια είναι η αντιμετώπιση των γυναικών από το Ισλαμικό Κράτος. Ελπίζουμε πως οι γυναίκες από όλο τον κόσμο θα μας βοηθήσουν, αφού μαχόμαστε για τα δικαιώματά τους όπου και αν βρίσκονται… Αυτό που ζητάμε είναι να διαδώσετε το ζήτημά μας και να γνωστοποιήσετε παντού την κατάστασή μας, ώστε να ευαισθητοποιηθούν οι πολίτες από τις χώρες σας και να ασκηθεί πίεση στις κυβερνήσεις να συνδράμουν τον αγώνα μας». Αυτό είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε για να σταθούμε στο πλευρό τους.
