Ποιος θα περίμενε ότι ένα συνηθισμένο βράδυ Παρασκευής το Παρίσι θα μετατρεπόταν σε λουτρό αίματος; Η χώρα τέθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ο τρόμος πάγωσε την Ευρώπη, λες και η φρίκη του πολέμου πέρασε από την καρδιά της Συρίας και έσβησε με μια ανάσα τα φώτα στην πιο λαμπερή πόλη της Δύσης. Πώς φτάσαμε ως εδώ; Πώς πλέχτηκε ο ιστός που έγινε παγίδα θανάτου για τόσους αθώους πολίτες; Αν κοιτάξει κάποιος προσεκτικά, πέρα από το πρώτο σοκ, θα δει τις ενδείξεις, τα αίτια, τα σημαντικά και τα ελάχιστα, που συνέτειναν στη γέννηση της τραγωδίας.
Όλα αυτά είναι το αποτέλεσμα της συγκεκριμένης πολιτικής της Αμερικής και των συμμάχων της κατά τη διάρκεια των -τουλάχιστον- τελευταίων 50-60 χρόνων. Μετά το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο στη Μέση Ανατολή υπήρχαν κοσμικά (μη θρησκευτικά) καθεστώτα που βρίσκονταν σε πλήρη ακμή. Στο Ιράν ανατράπηκε η δημοκρατική κυβέρνηση το 1953 με υποκινητή τις ΗΠΑ που είχαν σκόπιμα σπρώξει τις πιο ακραίες θρησκευτικές ομάδες, ώστε να υπονομεύσουν μια ευρύτερη βάση κοσμικής αντίστασης. Το ίδιο συνέβη και με τον πρόεδρο της Αιγύπτου Νάσερ λίγο αργότερα. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί της δεν συμπαθούσαν ηγέτες που προσπαθούσαν να επιβάλουν τη δική τους ατζέντα με σκοπό την ενδυνάμωση των χωρών τους. Είναι πια δεδομένο ότι στήριξαν διεφθαρμένους και στυγνούς δικτάτορες που θα προωθούσαν τα συμφέροντα των ΗΠΑ, μια πολιτική η οποία μετά τον πόλεμο ήταν η ίδια παντού: έμμεση κυριαρχία και εκμετάλλευση των πόρων. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά.
Να πώς ξεκινάει το υπέροχο κείμενό του ο Κρις Φλόιντ για το περιοδικό CounterPunch, το οποίο γράφτηκε λίγες ώρες μετά την επίθεση στο Παρίσι και αναδημοσιεύτηκε μεταφρασμένο από το Omnia TV και τη Σύλβια Βαρνάβα: «Εμείς, η Δύση, ανατρέψαμε τον Σαντάμ με τη βία. Εμείς ανατρέψαμε τον Καντάφι με τη βία. Προσπαθούμε να ανατρέψουμε τον Άσαντ με τη βία. Σκληρά καθεστώτα όλα – αλλά πολύ λιγότερο δρακόντεια από τη Σαουδική Αραβία, που είναι σύμμαχός μας, και άλλες τυραννίες σε όλο τον κόσμο. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα αυτών των παρεμβάσεων; Μια κόλαση στη γη, μια κόλαση που μεγαλώνει όλο και περισσότερο και γίνεται πιο επιθετική από χρόνο σε χρόνο. Χωρίς το αμερικανικό έγκλημα του επιθετικού πολέμου κατά του Ιράκ -ο οποίος, από τις μετρήσεις που προβάλλονται από τις ίδιες τις δυτικές κυβερνήσεις, άφησε πίσω του περισσότερους από ένα εκατομμύριο αθώους νεκρούς- δεν θα υπήρχε ISIS, ούτε “Αλ Κάιντα στο Ιράκ”. Χωρίς τη χρηματοδότηση της Σαουδικής Αραβίας και της Δύσης και τον εξοπλισμό ενός κράματος εξτρεμιστικών σουνιτικών ομάδων σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, που χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατα για να χτυπηθεί το Ιράν και οι σύμμαχοί του, δεν θα υπήρχε ISIS. Ας πάμε ακόμα πιο πίσω. Χωρίς την άμεση, εκτεταμένη και σκόπιμη δημιουργία από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους Σαουδάραβες συμμάχους της μιας παγκόσμιας κίνησης ένοπλων σουνιτών εξτρεμιστών κατά τη διάρκεια των διοικήσεων του Κάρτερ και του Ρέιγκαν, δεν θα υπήρχε κανένας “πόλεμος κατά της τρομοκρατίας”, ούτε θα υπήρχαν οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι».
Ο πόλεμος στο Ιράκ άφησε πίσω του την κόλαση διότι απελευθέρωσε φανατικές δυνάμεις. Η Σαουδική Αραβία χρηματοδότησε τους εξτρεμιστές σουνίτες (η ίδια είναι σουνιτική χώρα) σε όλη τη Μέση Ανατολή με σκοπό να χτυπηθεί το Ιράν (σιιτική χώρα) και οι σύμμαχοί του, μεταξύ των οποίων και η Συρία (ως επί το πλείστον σιίτες). Αυτή είναι η πικρή αλήθεια. Το ISIS είναι το τέρας που δημιούργησε ο όλεθρος, ο οποίος σκεπάζει δεκαετίες τώρα την πολύπαθη Μέση Ανατολή.
Μόλις μαθεύτηκε ότι τρεις από τους νεκρούς τζιχαντιστές στο Παρίσι είχαν γαλλική υπηκοότητα και ζούσαν τελευταία στο Βέλγιο. Γιατί όμως νέοι άνθρωποι που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν σε μια χώρα σαν τη Γαλλία να θέλουν να ενταχθούν στο ISIS, να γίνουν δολοφόνοι και να καταλήξουν ζωντανές βόμβες; Το ίδιο αναρωτιέται και η Ελένη Μαυρούλη, συντάκτρια του άρθρου Γιατί οι Νέοι Μουσουλμάνοι της Δύσης Γοητεύονται από το ISIS; ήδη από το 2014: «To μεγάλο ερώτημα είναι γιατί αυτά τα νέα παιδιά που μεγάλωσαν στους ασφαλτοστρωμένους δρόμους της Δύσης, καταναλώνοντας κυρίως προϊόντα δυτικής κουλτούρας, και τα οποία σε μεγάλο βαθμό αγνοούν το ακριβές περιεχόμενο του Κορανίου, αλλά και την αραβική γλώσσα, προτίμησαν την έρημο και τα στρατόπεδα εκπαίδευσης στη Ράκα της Συρίας. (…) Εξαιρετικά σημαντικό ρόλο για τη διάδοση της προπαγάνδας του ISIS στους νέους των μουσουλμανικών κοινοτήτων στις λεγόμενες δυτικόστροφες κοινωνίες διαδραμάτισε η υψηλού επιπέδου αξιοποίηση της εξέλιξης στην τεχνολογία, στο διαδίκτυο και στα κοινωνικά δίκτυα από την οργάνωση. Η ευκολία προβολής και πρόσληψης προπαγανδιστικού υλικού και σχετικών πληροφοριών, σε γλώσσες προσβάσιμες στους νέους των δυτικών αστικών κέντρων, καθώς και η βεβαιότητα ότι ακόμη και αν είσαι στη Ράκα μπορείς να βρίσκεσαι σε διαδικτυακή επαφή με όλα όσα άφησες πίσω στο Μάντσεστερ, στη Λιόν, στο Βούπερταλ, καλλιεργεί μια αίσθηση οικειότητας που διευκολύνει σε πρακτικό επίπεδο την ένταξη στην οργάνωση». Βασικός λόγος επίσης είναι ότι η οργάνωση είχε στη διάθεσή της γενναία χρηματοδότηση από την αρχή, αφού υποστηρίχτηκε από τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, με την ανοχή των ΗΠΑ, της Ε.Ε. και της Τουρκίας που τους παρείχε διαρκείς διευκολύνσεις. «Τώρα πια ο “Φρανκενστάιν” δεν ελέγχεται ακόμη και από όσους εκ των υστέρων άλλαξαν γνώμη ως προς τη χρησιμότητά του: διαθέτει τόσα χρήματα (πετρελαιοπηγές στη Ράκα, παραγωγικές μονάδες στη Συρία, λεηλασία τραπεζών και ατομικών περιουσιών στη Συρία και στο Ιράκ με αποκορύφωμα τις καταθέσεις και το χρυσό των τραπεζών στη Μοσούλη του Ιράκ) που και να κλείσει η στρόφιγγα της βοήθειας δεν πρόκειται να επηρεαστεί. Tο κυριότερο; Έχει φτιάξει πια ένα πολύ συγκεκριμένο προφίλ που φαίνεται ότι “πουλά” ιδιαίτερα ανησυχητικά στους νέους των μουσουλμανικών πληθυσμών στη Δύση: το προφίλ της ισχύος, το προφίλ της εξουσίας. Μπορεί σε πρώτο επίπεδο οι βαρβαρότητες του ISIS να προκαλούν ανατριχίλα, σε ένα δεύτερο όμως φαίνεται ότι σε ορισμένους λειτουργούν και ως ένδειξη απόλυτης δύναμης και ισχύος, ως η ζωντανή απόδειξη της επίτευξης, διά της βίας, της πλήρους υποταγής του άλλου, του απέναντι, του αλλόθρησκου, του αντίπαλου. Το ISIS, στα μάτια των νέων μουσουλμάνων της Δύσης, είναι “η απτή και ορατή εκδίκηση” απέναντι σε ό,τι οι ίδιοι αντιλαμβάνονται ως αξίες και αρχές των κοινωνιών στις οποίες μεγάλωσαν μεν, χωρίς ποτέ να καταφέρουν να ενταχθούν ως ισότιμα μέλη δε» γράφει η Ελένη Μαυρούλη.
Αν πάμε πίσω στην εξέγερση των γκέτο της Γαλλίας του 2005, στη Μεγάλη Βρετανία το 2011 στα προάστια των μεταναστών, στη Στοκχόλμη στα προάστια μεταναστών δεύτερης γενιάς, το ίδιο και στο Βέλγιο, θα δούμε ότι πριν τα βίαια επεισόδια είχε δολοφονηθεί κάποιος δικός τους από τις δυνάμεις καταστολής. Όμως η αληθινή αιτία είναι «το έδαφος στο οποίο γεννήθηκαν: η υψηλότατη ανεργία, η κοινωνική περιθωριοποίηση, η διαρκής βία που υφίστανται καθημερινά ως προσφιλής στόχος της αστυνομίας όλα τα παιδιά των επίσημων ή ανεπίσημων γκέτο, ο αποκλεισμός τους ουσιαστικά από το εκπαιδευτικό σύστημα και την προοπτική συνέχισης των σπουδών μέσα από τα υποβαθμισμένα σχολεία των “ευαίσθητων” περιοχών, η πόρτα που τρώνε όταν προσπαθούν να διασκεδάσουν στα μεγάλα κλαμπ όπου πάνε όλοι οι άλλοι συνομήλικοί τους, οι περικοπές που έχουν οδηγήσει στο να κλείσουν σειρά από κέντρα νεολαίας, άθλησης κ.λπ., τα οποία ήταν τα μόνα στα οποία είχαν δυνατότητα πρόσβασης, η αίσθηση ότι είναι απόβλητοι και σκουπίδια. Τόσο στην περίπτωση της Γαλλίας όσο και μετά της Βρετανίας και της Σουηδίας, ακόμη και στο Βέλγιο αρκετά χρόνια νωρίτερα (2002, 2006), το συμπέρασμα ήταν το ίδιο: οι απόγονοι των φτηνών εργατικών χεριών (μεταναστών ή όχι, δεν έχει σημασία) που έχτισαν τα καπιταλιστικά οικονομικά “θαύματα” της δυτικής Ευρώπης είναι πλέον άχρηστοι μέσα σε ένα καπιταλιστικό σύστημα που κλονίζεται από τη χειρότερη κρίση του και συνθλίβει παραγωγικές δυνάμεις αρχίζοντας από τους πιο αδύναμους.
Νιώθουν και είναι δεύτερης κατηγορίας πολίτες μέσα στη μοναδική χώρα και μιλώντας τη μοναδική γλώσσα που γνωρίζουν. Ακόμη και αν δεν υφίσταται ο παράγοντας φτώχεια και έντονη περιθωριοποίηση, όπως αναδεικνύουν ορισμένες περιπτώσεις νέων που έχουν γίνει εθελοντές στο ISIS και προβάλλονται ιδιαίτερα από τα ΜΜΕ, υφίσταται ο παράγοντας της απόκτησης ταυτότητας. Τα παιδιά αυτά σε μεγάλο βαθμό αναζητούν να πιαστούν από κάπου, να ταυτιστούν, να ενταχθούν σε μια ομάδα».
Σε πολλούς από αυτούς η λύση δείχνει να είναι η θρησκεία, ακόμα κι αν οι γονείς τους δεν είναι θρησκευόμενοι. «Εκτός από παρηγοριά, είναι ταυτότητα, η αίσθηση του ανήκειν, η απόκτηση νοήματος στη ζωή». Τα υπόλοιπα δεν είναι δύσκολο να συμβούν. Ενταγμένοι στο ISIS ξαφνικά αποκτούν «εξουσία, έχουν ισχύ ζωής και θανάτου». Γίνονται κάποιοι. Νομίζουν ότι έτσι χτυπούν αυτό που τους ισοπέδωσε και δεν αντιλαμβάνονται ότι έχουν γίνει κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν του τέρατος που πολεμούν, και μάλιστα ακόμα χειρότεροι. Χίλιες φορές χειρότεροι. Το 2011 ο Guardian είχε επισημάνει ότι οι άνθρωποι αυτοί βρίσκουν στο ISIS ό,τι στερήθηκαν: μέλλον, προοπτική, ρόλο. «Και τα βρίσκουν χωρίς να αναγκαστούν να ανατρέψουν θεμελιωδώς το σύστημα αξιών και συμπεριφορών στο οποίο γαλουχήθηκαν στις καπιταλιστικές κοινωνίες όπου μεγάλωσαν: επικρατεί ο ισχυρότερος (γιατί, αλήθεια, η βαρβαρότητα του ISIS απέχει πολύ από τη βαρβαρότητα της ιμπεριαλιστικής επέμβασης στο Ιράκ ή της ισραηλινής στη Γάζα;), ασκεί βία ατιμώρητος λόγω της ισχύος του, έχει δικαίωμα ζωής και θανάτου επί του αντιπάλου, θεωρεί ότι όποιος δεν είναι μαζί του είναι εναντίον του, επιβάλλεται διά του τρόμου και της βίας. Πρόκειται, δηλαδή, για την άλλη όψη του ίδιου απάνθρωπου και κτηνώδους νομίσματος σε πιο ωμή μορφή: μόνο που σε αυτή την όψη του νομίσματος κραδαίνουν οι ίδιοι το όπλο, έχοντας μετατραπεί στον πιο πρωτόλειο και βάρβαρο καθρέφτη εκείνων που μίσησαν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο» καταλήγει το άρθρο.
Φλώρα Τζημάκα
ftzimaka@pegasus.gr
ΥΓ.: Στις 12 Νοεμβρίου, μία μέρα πριν το μακελειό στο Παρίσι, δύο διπλές βομβιστικές επιθέσεις του ISIS σκόρπισαν το θάνατο σε Βηρυτό και Βαγδάτη. Συνολικά πάνω από 62 νεκροί και περισσότεροι από 280 τραυματίες. Στα ΜΜΕ οι δύο ειδήσεις πέρασαν στα ψιλά. Λες και στη Μέση Ανατολή δεν ζουν άνθρωποι, όπως ζουν στη Γαλλία. Η αλήθεια όμως είναι μία: η Μέση Ανατολή έχει χτυπηθεί πολύ χειρότερα από τους τρομοκράτες απ’ ό,τι η Δύση. Ιδιαίτερα στο Ιράκ και κυρίως στη Βαγδάτη εκρήξεις βομβών, αποστολές αυτοκτονίας και δολοφονίες συμβαίνουν σχεδόν καθημερινά.
«Όχι. Δεν μπορεί να υπάρξει κανένας συμψηφισμός, ούτε δικαιολογία» διαβάζω σε άρθρο του toperiodiko.gr με τίτλο Ξημέρωσε Σκοτάδι στην Πόλη του Φωτός. «Προφανώς. Οι ψυχές που χάνονται στο Αιγαίο, τα παιδικά κορμιά που ξεβράζει η θάλασσα, οι λαοί που ψάχνουν απεγνωσμένα να επιβιώσουν στις πατρίδες που οι βόμβες και τα σχέδια διέλυσαν μετατρέποντάς τες σε σωρούς ερειπίων και βαναυσότητας, οι νεκροί στο εστιατόριο, στο Stade de France, στο bistrot, στη συναυλιακή αίθουσα Bataclan στο Παρίσι, είναι όλοι το ίδιο. Είναι άνθρωποι – θυσίες στο βωμό πολιτικών συμφερόντων και κέρδους. Ακόμη και αν τα μεγάλα ΜΜΕ δεν αφιέρωσαν ποτέ συνεχόμενη ροή προγράμματος και έκτακτα δελτία για τη διάλυση ολόκληρων χωρών, όπως γίνεται τα τελευταία χρόνια στη Συρία, η πραγματικότητα δεν αλλάζει».
