Τον τελευταίο μήνα στη Γαλλία η άνοιξη μυρίζει… εξέγερση. Ένα αυθόρμητο νεολαιίστικο κίνημα αναγκάζει συνδικάτα, αριστερές οργανώσεις και κόμματα να συμπαραταχθούν. Ο λόγος; Το προσχέδιο νόμου για τα εργασιακά (loi travail) που διευκολύνει τις απολύσεις, διαρρηγνύει το δίκτυο προστασίας των εργαζομένων και αυξάνει το νόμιμο χρόνο εργασίας. Δεν είναι η πρώτη απορρύθμιση που επιχειρείται από τη «σοσιαλιστική» κυβέρνηση του Ολάντ. Ως άλλος δούρειος ίππος, αν και εκλέχτηκε ακριβώς για να εμποδίσει τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, η γαλλική κυβέρνηση εδώ και τέσσερα χρόνια έχει επιβάλει μειώσεις προσωπικού στο δημόσιο τομέα, άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων, λειτουργία επιχειρήσεων τις Κυριακές, μείωση εργοδοτικών εισφορών (μέτρα ύψους 40 δισ.). Όμως, όπως αναφέρει σε άρθρο του με τίτλο Γαλλική Άνοιξη ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης Νίκος Σμυρναίος, «η συνταγή τρόικας λάιτ που εφαρμόζεται δεν έχει καταφέρει να μειώσει ούτε την ανεργία, που παραμένει πάνω από το 10% του ενεργού πληθυσμού, ούτε το χρέος, ούτε βέβαια έχει βελτιώσει στο παραμικρό τις συνθήκες ζωής των εργαζομένων. Οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι αναιμικοί, η αποβιομηχανοποίηση της χώρας συνεχίζεται, οι επενδύσεις παραμένουν στάσιμες και η αγοραστική δύναμη των Γάλλων μειώνεται συνεχώς. Μέχρι σήμερα τα μέτρα λιτότητας πέρναγαν με ελάχιστο κόστος για την κυβέρνηση: κάποιες σποραδικές απεργίες, συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας και διαφοροποιήσεις βουλευτών κάμφθηκαν με προεδρικά διατάγματα και μιντιακή προπαγάνδα. Οι αντίπαλοι του Ολάντ μέσα στο κόμμα, οι δυνάμεις της αριστεράς και τα συνδικάτα δεν κατάφεραν μέχρι τώρα ούτε να κινητοποιήσουν τον κόσμο, ούτε να βρουν μια ελάχιστη βάση συμφωνίας μεταξύ τους».
Και ξαφνικά, μπουμ! Με το που διέρρευσε το νομοσχέδιο στον τύπο, μια ομάδα πολιτών έστησε έναν ιστότοπο που εξηγεί τα μέτρα και τις επιπτώσεις τους. Αυτό ήταν. Σε δυο τρεις μέρες εκατομμύρια πολίτες άρχισαν να ζητούν την απόσυρση του νομοσχεδίου μέσα από την πλατφόρμα change.org. «Στα hashtags #onvautmieuxqueça (αξίζουμε κάτι καλύτερο από αυτό) και #loitravail χιλιάδες πολίτες, επί το πλείστον νέοι, μοιράζονται στο Τwitter και το YouTube τραυματικές εργασιακές εμπειρίες: καταπίεση, εκμετάλλευση, ανασφάλεια, χαμηλοί μισθοί και αβεβαιότητα για το μέλλον. Ό,τι δηλαδή χαρακτηρίζει την αγορά εργασίας σε όλη την Ευρώπη» καταλήγει ο καθηγητής Νίκος Σμυρναίος.
Το αποκορύφωμα είναι η «κατάληψη» της Place de la République, της Πλατείας Δημοκρατίας, λίγα μόλις μέτρα από εκεί που έγιναν οι τρομοκρατικές επιθέσεις του Νοεμβρίου. Είναι η Nuit Debout (Ολονυχτία), όπου χιλιάδες κόσμου συγκεντρώνονται κάθε βράδυ και συζητούν μέχρι το πρωί. Και δεν είναι μόνο το Παρίσι, σχεδόν όλες οι πόλεις της Γαλλίας δονούνται στους ρυθμούς της νεανικής εξέγερσης. Η όλη οργάνωση διαθέτει ραδιόφωνο (@radio_debout) και τηλεόραση (TvDebout), παρακαλώ!
Η κυβέρνηση Βαλς, προκειμένου να εκτονώσει την κατάσταση, διαθέτει 500 εκατ. ευρώ για να βοηθήσει τους νέους εργαζόμενους. Για τα μεγέθη Γαλλίας και με τη νεανική ανεργία να σκαρφαλώνει στο 25%, τα χρήματα αυτά είναι κοροϊδία.
Ας έχουν όμως το νου τους οι κυβερνώντες. Οι Γάλλοι είναι να μην εξεγερθούν. Δέκα χρόνια πριν, το 2006, η δεξιά κυβέρνηση Σιράκ-Ντε Βιλπέν είχε ανακοινώσει και ψηφίσει το Σύμφωνο Πρώτης Απασχόλησης (CPE). To αποκαλούσε «νόμο ίσων ευκαιριών» και προέβλεπε -όπως αναφέρει σε σχετικό άρθρο του ο Αλέξης Λιοσάτος– «διετή “δοκιμαστική” περίοδο στη διάρκεια της οποίας οι νέοι εργαζόμενοι κάτω των 26 ετών θα μπορούσαν να απολύονται χωρίς καμία δικαιολογία και χωρίς αποζημίωση. Καταγγέλθηκε αμέσως από τα συνδικάτα και την αριστερά ως δώρο στα αφεντικά, όμως για τη νεολαία ήταν πραγματικά casus belli -αιτία πολέμου- και την έσπρωξε στο ξέσπασμα».
Χιλιάδες μαθητές, φοιτητές και εργαζόμενοι προχώρησαν σε καταλήψεις, απεργίες, οδοφράγματα. Στις 18 Μαρτίου 1,5 εκατ. διαδήλωσαν με σύνθημα «Όλοι μαζί». Το 73% των πολιτών τάχθηκε κατά του CPE. Απεργίες, διαδηλώσεις με συμμετοχή 3 εκατ. πολιτών και κόντρα απεργίες. Στις 10 Απριλίου η κυβέρνηση ανακοίνωσε την απόσυρση του νόμου που είχε ψηφίσει ένα μήνα πριν. Τι υπέροχη νίκη!
Η εξέγερση του 2006 στη Γαλλία πυροδότησε την αντίστοιχη ελληνική ενάντια στο «νόμο-πλαίσιο» της κυβέρνησης Καραμανλή. Μετά από συνεχείς κινητοποιήσεις αναβλήθηκε η ψήφιση του νόμου. Την ίδια εποχή οι απεργίες-καταλήψεις διαρκείας ματαίωσαν επίσης την αναθεώρηση του άρθρου 16 που θα επέτρεπε την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων.
«Τα γεγονότα της Γαλλίας, τότε και τώρα, θυμίζουν πως μαζικές κοινωνικές εκρήξεις συμβαίνουν “ξαφνικά”, όταν οι περισσότεροι δεν το περιμένουν, συχνά όταν το σύστημα δείχνει παντοδύναμο. Στην πραγματικότητα το “ξαφνικά” προετοιμάζεται για χρόνια. Σήμερα δεν είναι τυχαίο ότι απέναντι στην πρόκληση του Ολάντ ξύπνησαν οι αναμνήσεις του συλλογικού αγώνα που νίκησε “από τα κάτω”, στα πεζοδρόμια, απέναντι σε παρόμοιες “μεταρρυθμίσεις”. Και θυμίζουν πως οι μεγάλες κοινωνικές αντιστάσεις έχουν την τάση να μεταδίδονται…» γράφει ο Αλέξης Λιοσάτος.
«Πρόσεχε» λέει ένα σύνθημα που απευθύνουν οι νέοι στον Ολάντ. Και το εννοούν. Είναι αυτοί που αψηφούν το τρομοκρατικό χτύπημα του Νοεμβρίου, το οποίο τελικά στόχο είχε το ηθικό των νέων. Κι αν δεν φοβούνται αυτό οι νεαροί Γάλλοι, τι να φοβηθούν; Όπως λένε οι ίδιοι διά στόματος ενός από τους συμμετέχοντες στην Ολονυχτία, του Ντενί Γκοντάρ, «το κίνημα είναι ευκαιρία. Κι ακόμη, είναι ανάγκη. Γιατί τα τέρατα, οι μορφές που παίρνει το κεφάλαιο, το αστυνομικό κράτος, ο εθνικισμός ή ο φασισμός, δεν είναι κρυμμένα στο σκοτάδι. Είναι εδώ για τα καλά. Άρα θα πρέπει να πάμε σε βάθος για να ανθίσουν οι υποσχέσεις. Για να φέρει ο Απρίλης το Μάη. Μαζί με την άνοιξη».
Ίσως είναι η στιγμή που οι Γάλλοι διαπιστώνουν μαζικά ότι έχουν πέσει στην παγίδα. «Οι άνθρωποι αντικρίζουν ένα μέλλον που δεν υπάρχει» λέει χαρακτηριστικά ο Καμίλ από την Ολονυχτία. «Η Γαλλία βρίσκεται σε ιδεολογικό, πολιτιστικό και κοινωνικό τέλμα. O παλιός κόσμος δεν θέλει να πεθάνει και o καινούριος διστάζει να ανατείλει» συμπληρώνει.
Η χρήστρια του Twitter @sofiakara853 τολμά μια πρόβλεψη: «Όπως φαίνεται, μπροστά σ’ αυτό που ξεκινάει στη Γαλλία τώρα ο Μάης του ‘68 θα είναι σχολική εκδρομή».
Φλώρα Τζημάκα
ftzimaka@pegasus.gr
