Σύμφωνα με την εξαμηνιαία έκθεση του ΟΟΣΑ για τις οικονομικές προοπτικές, η ανάπτυξη της ευρωζώνης το 2017 θα είναι 1,6% έναντι 1,7% φέτος. Τελικά, οι πολιτικές της λιτότητας το μόνο που κατάφεραν είναι να τελματώσουν την οικονομία. Δικαίως η Ευρώπη θεωρείται «ο μεγάλος ασθενής» στον παγκόσμιο χάρτη, επισημαίνει ο Παναγιώτης Σταμάτης στο άρθρο του Πραγματικός διεθνισμός είναι η ρήξη με την ΕΕ: «Οικονομικά, το ευρώ αποδείχθηκε ένας ακραίος μηχανισμός επιβολής νεοφιλελεύθερων πολιτικών και δημοκρατικών ανισοτήτων. Το μόνο που εντείνεται στην Ευρώπη είναι η επίθεση στο κοινωνικό κράτος, η λιτότητα, η ανεργία, η απορρύθμιση της αγοράς εργασίας». Πολιτικά, όπως εξηγεί, εξελίσσεται σε ό,τι πιο αντιδημοκρατικό έχουμε δει μεταπολεμικά. Διαρκής υπονόμευση κάθε δημοκρατικής διαδικασίας, ακύρωση της λαϊκής κυριαρχίας, οικονομικά πραξικοπήματα. «Η Ε.Ε. είναι ένα κλειστό κλαμπ με βασική ενασχόληση τις περιστρεφόμενες πόρτες ανάμεσα στις επιχειρήσεις και το κράτος, με αποτέλεσμα να συναντά σήμερα ολοένα μεγαλύτερη εχθρότητα από τις κοινωνίες. Αλλά και ιδεολογικά και πολιτισμικά η Ευρώπη βρίσκεται σε βαθιά παρακμή. Αυτό που βλέπουμε είναι ένα τοπίο όπου κυριαρχεί η ισλαμοφοβία, ο αποικιακός ρατσισμός, η διαρκής προσπάθεια στιγματισμού των υποτελών τάξεων, τα νέα τείχη, εσωτερικά και εξωτερικά, απέναντι στους μετανάστες».
Μέσα σ’ αυτό το γκρίζο πλαίσιο, απέναντι σε μια ετοιμοθάνατη ενωμένη Ευρώπη, οι λαοί της «εξεγείρονται, επειδή δεν γίνεται άλλο έτσι…», γράφει η Κατερίνα Ακριβοπούλου σε άρθρο με τίτλο Άντε και στον Σόιμπλε…: «Απαγκιστρωμένοι από τα καθεστωτικά κόμματα, καχύποπτοι πλέον με οτιδήποτε παλιό και απογοητευμένοι από τη χρόνια ανεπάρκεια της Αριστεράς διεθνώς να επεξεργαστεί τις νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν την τελευταία 20ετία και βάλε, οι λαοί της Ευρώπης δεν αναζητούν σ’ αυτήν τη φάση Μεσσία, μόνο τιμωρό (…) Ό,τι επιβλήθηκε σαν μονόδρομος με δημοσιονομική λιτότητα και πενία Δημοκρατίας ακυρώνεται στην κοινωνία με τρόπο συντριπτικό. (…) Η Ευρώπη του Σόιμπλε δεν αφορά πια κανέναν, εκτός από τον ίδιο», γράφει με αφορμή το δημοψήφισμα στην Ιταλία και το ηχηρό Όχι του ιταλικού λαού.
Σε κάθε κρίσιμο δημοψήφισμα στην Ε.Ε. το αποτέλεσμα είναι πάντα το ίδιο: Όχι στην Ε.Ε. Αυτό γράφει ο Απόστολος Διαμαντής σε κείμενό του με τίτλο Ευρώπη Χωρίς Λαό: Η αρχή έγινε το 2005 με το γαλλικό Όχι στο ευρωσύνταγμα, μετά ακολούθησε το Όχι των Ολλανδών στην ένταξη της Ουκρανίας στην Ε.Ε., των Ελλήνων το οποίο ουσιαστικά ήταν Όχι στην Ευρωζώνη, των Άγγλων που ποτέ δεν χώνεψαν το πάντρεμα με την Ενωμένη Ευρώπη. Και τώρα το Όχι των Ιταλών. «Όλα αυτά δείχνουν ότι η Ε.Ε. δεν έχει πλέον καμία νομιμοποίηση», γράφει ο κ. Διαμαντής. «Δεν εκφράζει τη λαϊκή βούληση, που υπήρξε η θεμελιώδης ιδέα του σύγχρονου πολιτικού μας πολιτισμού και πάνω σ’ αυτήν εδράζεται το αντιπροσωπευτικό σύστημα». Γι’ αυτό και οι ευρωπαϊστές μισούν τα δημοψηφίσματα. Διότι ξέρουν ότι κυβερνούν τα κράτη χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Και υπογραμμίζει ότι αν τα κράτη θέλουν να ξεφύγουν από τη γερμανική τανάλια πρέπει να ανακτήσουν τον έλεγχο των αποφάσεών τους και της οικονομίας τους, την εθνική τους κυριαρχία. Το σύνθημα της Γαλλικής Επανάστασης, λέει, είναι πιο επίκαιρο από ποτέ.
«Ζούμε μια ιστορική στροφή της Ευρώπης για πρώτη φορά από τα κάτω και είμαστε ακόμη στην αρχή. Η μεγάλη σιωπή του κόσμου κατά την πρώτη δεκαετία του 2000 σπάει με θόρυβο, με το ρήγμα που άνοιξε ο “σεισμός” να διευρύνεται προς όλες τις κατευθύνσεις…», λέει η κ. Ακριβοπούλου.
Από το πάγωμα του σοκ που προκάλεσε η οικονομική κρίση, η ευρωπαϊκή κοινωνία έχει αρχίσει να επανακτά τον έλεγχο των αντανακλαστικών της. Μία μία οι χώρες αντιδρούν στο αδιέξοδο στο οποίο οδηγεί τη Γηραιά Ήπειρο η υπό γερμανική ομηρία Ε.Ε. Στην αρχή δεν κουνιόταν φύλλο, σιγά σιγά όμως κάτι κινείται. Τα Όχι των δημοψηφισμάτων αυτό δείχνουν και είναι αισιόδοξο γιατί η συνειδητοποίηση του προβλήματος είναι το πρώτο βήμα για την κάθαρση. Ίσως αρχίζουμε να γινόμαστε πιο συνειδητοί πολίτες. Μακάρι να γίνουμε και πιο συνειδητοί άνθρωποι. Να αντιληφθούμε πόσος πόνος, φρίκη, οδύνη υπάρχει γύρω μας. Και να αναρωτηθούμε «πώς γίνεται να τα ανεχόμαστε χωρίς να αντιδρούμε; Στο άρθρο του Αλεξι-θυμη κοινωνία ο Αντώνης Ανδρουλιδάκης δίνει μια πολύ πειστική απάντηση: «Ο καπιταλισμός για να διατηρηθεί χρειάζεται νικητές και ηττημένους. Χρειάζεται επίσης το φόβο, καθώς υπόσχεται μεγάλες ανταμοιβές σε όσους κυριαρχήσουν στο παιχνίδι και απειλεί με έσχατη ένδεια εκείνους που δεν θα τα καταφέρουν. Όμως, οι “νικητές” έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: τον ακραίο ατομικισμό». Αυτό τους βοηθά μεν να κερδίσουν, αλλά υπάρχει μια οδυνηρή «παράπλευρη» συνέπεια: Συναισθηματική ατροφία. Πώς θεραπεύεται αυτός ο συναισθηματικός ακρωτηριασμός; Όπως επισημαίνει ο κ. Ανδρουλιδάκης, «αυξάνοντας τις ευκαιρίες για να παίξουμε, να αγαπήσουμε και, εν τέλει, να “υπάρξουμε”. Μέχρι να ωριμάσουν οι συνθήκες… για να γίνει η Επανάσταση…».
Πριν «εξελιχθούμε σε πέτρες», όπως λέει ο Λευτέρης Πούλιος, ας αρχίσουμε να σκεφτόμαστε και να λειτουργούμε «έξω από το πλαίσιο». Ας δοκιμάσουμε να «υπάρξουμε», γιατί μόνο τότε είναι όλα πιθανά. Μέχρι να ωριμάσουν οι συνθήκες… για να γίνει η Επανάσταση…
Καλές γιορτές.
Φλώρα Τζημάκα
ftzimaka@pegasus.gr
