Σκευάσματα που κόβουν την όρεξη, σκόνες που διαλύουν το λίπος, λιποδιαλυτικά σιρόπια. Πολλά και διαφορετικά προϊόντα φιγουράρουν κατά καιρούς στην πρώτη γραμμή της μάχης ενάντια στα περιττά κιλά, στοχεύοντας όμως κάθε φορά σε ένα μόνο μέρος του προβλήματος. Το ερώτημα που επανέρχεται κατά διαστήματα στους ερευνητικούς κύκλους είναι γιατί, άραγε, να μην υπάρχει ένα χάπι με το οποίο θα καίγεται ταυτόχρονα το συσσωρευμένο λίπος και θα μειώνεται η επιθυμία για φαγητό. Φιλόδοξο project; Κι όμως, τα τελευταία νέα από το μέτωπο της επιστήμης δείχνουν ότι στο άμεσο μέλλον όλα τα παραπάνω θα είναι εφικτά.
Οι ειδικοί αποφάσισαν να χτυπήσουν το κακό στη ρίζα του χρησιμοποιώντας μια ουσία που θα εμποδίζει τη θρέψη των λευκών λιποκυττάρων καταστρέφοντάς τα. Η συγκεκριμένη μέθοδος, γνωστή ήδη στη βιολογία, ονομάζεται αναστολή της αγγειογένεσης και δοκιμάζεται σε περιπτώσεις σοβαρών ασθενειών. Τώρα, για πρώτη φορά τίθεται στην υπηρεσία της μάχης κατά του πάχους. Την ιδέα ανέπτυξαν η Ρενάτα Πασκουαλίνι, καθηγήτρια Ιατρικής και Διαγνωστικής Απεικόνισης στο Κέντρο Άντερσον κατά του Καρκίνου του Πανεπιστημίου του Τέξας, και ο σύζυγός της και συνάδελφος Γουαντίχ Άραπ. Εφόσον όλα πάνε καλά, όπως φάνηκε με τη δράση του δοκιμαστικού φαρμάκου, μέσα σε ένα μήνα θα μπορούμε να χάσουμε έως και το 10% του βάρους μας ή έως και το 40% του συνολικού λίπους εύκολα και χωρίς παρενέργειες.
Σκοτώστε το λίπος!
Το πειραματικό φάρμακο ονομάζεται Adipotide (προέρχεται από τον όρο adipose tissue, που σημαίνει λιπώδης ιστός). Πρόκειται για ένα συνθετικό πεπτίδιο και είναι το πρώτο σκεύασμα κατά της παχυσαρκίας που δρα διακόπτοντας την παροχή αίματος προς τα κύτταρα που συνιστούν το λευκό λιπώδη ιστό. Έτσι, σταδιακά τα λιποκύτταρα καταστρέφονται με αποτέλεσμα την εντυπωσιακή μείωση του βάρους.
Η ομάδα της Πασκουαλίνι και του Άραπ ξεκίνησε τα τεστ σε ποντίκια το 2004 και μετά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα προχώρησε σε πειράματα σε πιθήκους. Η τελευταία μελέτη τους δημοσιεύτηκε στα τέλη του 2011 στην επιθεώρηση Science Translational Medicine και αναφερόταν σε μια πολλά υποσχόμενη μέθοδο καταπολέμησης του «κακού» λευκού λίπους. Τώρα αναμένεται η έγκριση της Επιτροπής Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ, ώστε να ξεκινήσουν ανάλογα τεστ και σε ανθρώπους. Οι κλινικές δοκιμές θα διαρκέσουν χρόνια, αλλά σε περίπτωση που το φάρμακο αποδειχθεί αποτελεσματικό, θα έχουμε στη διάθεσή μας ένα νέο μέσο αντιμετώπισης της παχυσαρκίας. Μέχρι στιγμής τα ήδη υπάρχοντα σκευάσματα απώλειας βάρους καταπολεμούν το πάχος είτε ελέγχοντας την όρεξη, είτε μειώνοντας την απορρόφηση λίπους, είτε επιταχύνοντας το μεταβολισμό. Το νέο χάπι όμως διαθέτει κάτι επιπλέον: Χάρη στη δραστική του ουσία, θα προσκολλάται στις πρωτεΐνες στην επιφάνεια των αιμοφόρων αγγείων, οι οποίες θρέφουν τα λιπώδη κύτταρα. Μέσω ενός συνθετικού μορίου, το οποίο θα απελευθερώνει, θα σταματά την τροφοδοσία των λιποκυττάρων, επιταχύνοντας έτσι τη φυσική διαδικασία του θανάτου τους. Θα έχουμε λοιπόν να κάνουμε με ένα είδος αναίμακτης και δραστικής λιποαναρρόφησης...
Σπάζοντας τον κώδικα
Οι δύο επιστήμονες έχουν πιστέψει τόσο πολύ στο Adipotide, ώστε για την περαιτέρω έρευνά τους αποφάσισαν να συνεργαστούν με τη μεγάλη εταιρεία νανοϊατρικής Arrowhead Research Corp. στην Καλιφόρνια και να ιδρύσουν τη θυγατρική Ablaris Therapeutics Inc. Αν όλα πάνε καλά και η φόρμουλά τους αποδειχθεί ασφαλής για την ανθρώπινη υγεία, σε λίγα χρόνια το χάπι θα κυκλοφορήσει στην αγορά. Η καθηγήτρια Ρενάτα Πασκoυαλίνι εξηγεί αποκλειστικά στο ELLE: «Η ανάπτυξη της συγκεκριμένης ουσίας για χρήση από τον άνθρωπο θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μη επεμβατικό τρόπο μείωσης του λευκού λίπους. Το νέο φάρμακο κόβει την παροχή του αίματος στα κύτταρα του λίπους με αποτέλεσμα να τα σκοτώνει. Παράλληλα, αποδεικνύεται πως η ουσία παίζει ρόλο και στη μείωση της επιθυμίας για φαγητό. Πιστεύουμε πως χρησιμοποιώντας έναν κώδικα, που ακόμη δεν έχουμε αποκρυπτογραφήσει, τα εναπομείναντα αποθέματα λίπους στέλνουν μήνυμα στα κέντρα όρεξης του εγκεφάλου πως λειτουργούν ικανοποιητικά και πως δεν μπορούν να αποθηκεύσουν και άλλο». Δοκιμές έγιναν σε δεκαπέντε υπέρβαρους πιθήκους. Οι δέκα που έλαβαν την αγωγή έχασαν το 39% του ολικού σωματικού λίπους και η κοιλιά τους συρρικνώθηκε κατά 27%, ενώ οι υπόλοιποι πέντε, που εντάχθηκαν σε διατροφικό πρόγραμμα, έχασαν μόλις το 14,8% του ολικού σωματικού λίπους. Οι πίθηκοι παρέμειναν ζωηροί και γεμάτοι ενέργεια καθ’ όλη τη διάρκεια του πειράματος, ενώ οι μοναδικές παρενέργειες που παρατηρήθηκαν ήταν αυξημένη διούρηση και ελαφρά αφυδάτωση, συμπτώματα όμως πλήρως αναστρέψιμα, η ένταση των οποίων ποίκιλλε ανάλογα με τη δοσολογία.
Όχι για μόνιμη χρήση
Η πρόκληση για την ομάδα του ζεύγους Πασκουαλίνι-Άραπ είναι μεγάλη: Πρέπει να προσδιορίσουν την ακριβή θέση του... διακόπτη που θα σταματά την παροχή αίματος στα λιποκύτταρα, χωρίς ωστόσο να προκαλέσουν βλάβες αλλού, ενώ παράλληλα καλούνται να αποκαλύψουν πώς ακριβώς μπορεί να συνδεθεί αυτή η παρέμβαση με τις μεταβολές στην όρεξη και το μεταβολισμό στον άνθρωπο.
Ο δρ Ντέιβιντ Λ. Κατζ, διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου Πρόληψης στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Γέιλ, δήλωσε: «Τα νέα είναι ενθαρρυντικά για όσους πιστεύουν πως η παχυσαρκία μπορεί να θεραπευτεί μέσω φαρμάκων. Ωστόσο, υπάρχουν και επιφυλάξεις. Η δοκιμή που έγινε σε πιθήκους διήρκεσε μόλις τέσσερις εβδομάδες και δεν μπορεί να συγκριθεί με μια αντίστοιχη σε ανθρώπους, η οποία σίγουρα απαιτεί περισσότερο χρόνο. Ήδη κάποιες ουσίες που βοηθούν στην απώλεια βάρους αποδεικνύονται ανεπαρκείς μακροπρόθεσμα. Για παράδειγμα, η ριμοναμπάντη και η σιβουτραμίνη έχουν ήδη απογοητεύσει τους επιστήμονες λόγω της φθίνουσας αποτελεσματικότητάς τους, αλλά και της ισχυρής τοξικής τους δράσης. Μπορεί το Adipotide να αποδειχθεί καλύτερο από τα ήδη υπάρχοντα σκευάσματα, αλλά έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Όμως, ακόμη και όταν το πάρουμε στα χέρια μας, καλό είναι να ξέρουμε πως δεν πρέπει να το καταναλώνουμε συνέχεια». O Κρις Ανζαλόουν, πρόεδρος της Arrowhead Research Corp., ξεκαθαρίζει: «Η δοσολογία θα είναι ένα χάπι ημερησίως, αλλά σε καμία περίπτωση δεν προτείνουμε τη λήψη του επί μεγάλο χρονικό διάστημα». Η κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος Κατερίνα Κυριακού τονίζει σχετικά: «Μετά από 28 ημέρες θεραπείας με το Adipotide οι πίθηκοι έχασαν βάρος, ενώ παράλληλα μειώθηκε αισθητά ο κίνδυνος εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη. Οι αλλαγές αυτές, εφόσον διαπιστωθούν και στους ανθρώπους, αποτελούν ένα άριστο και δυναμικό ξεκίνημα σε μια προσπάθεια απώλειας βάρους, που θα κινητοποιήσει σημαντικά τα άτομα, ώστε να συνεχίσουν μέχρις ότου επιτύχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Η διατήρηση του σωματικού βάρους είναι μια δυναμική κατάσταση, η οποία εξαρτάται πρωτίστως από τον τρόπο ζωής ενός ατόμου. Δεν έχει ανακαλυφθεί κανένα φάρμακο που να τροποποιεί αυτήν την κατάσταση. Όπως και να έχει όμως, η μακροχρόνια χρήση του φαρμάκου (προς το παρόν η διάρκεια χορήγησης δεν ξεπερνά τις 28 ημέρες), ανάλογα με τις ανάγκες καθενός, είναι σίγουρα ένα από τα ζητήματα που θα πρέπει να ξεκαθαριστούν άμεσα». Σε κάθε περίπτωση, η προοπτική να έχουμε στη διάθεσή μας ένα χάπι που θα εξαφανίζει το λίπος από κοιλιά και γλουτούς (τις πιο δύσκολες περιοχές) χωρίς να χύνουμε ούτε μία στάλα ιδρώτα ακούγεται δελεαστική. Τώρα, αν αυτή η αλλαγή μάς παρακινήσει να υιοθετήσουμε και έναν απολύτως υγιεινό τρόπο ζωής, είναι ένα άλλο ζήτημα...
