Το Fashion Revolution στην Ελλάδα τι στόχους έχει για το 2020;
Είναι το μεγαλύτερο παγκόσμιο κίνημα ακτιβισμού στον χώρο της μόδας διεκδικώντας μια πιο δίκαιη, ασφαλή, καθαρή και διαφανή βιομηχανία μόδας. Θέτουμε ένα ερώτημα: #WhoMadeMyCLothes. Αγαπάμε τη μόδα, αλλά δεν θέλουμε τα ρούχα μας να γίνονται αιτία εκμετάλλευσης των ανθρώπων και καταστροφής του πλανήτη μας. Ζητάμε ριζικές και επαναστατικές αλλαγές. Αυτό είναι το όνειρό μας. To 2019 συμμετείχαν στις ενέργειές μας πάνω από 2 εκατ. άνθρωποι σε 107 χώρες, ενώ μέσω των κοινωνικών δικτύων αλληλεπίδρασαν μαζί μας εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο. Χαρακτηριστικά, έγιναν 170.000 ποστ με χρήση του #fashionrevolution. Ζούμε σε συνθήκες κλιματικής κρίσης. Οι κλάδοι της μόδας και της κλωστοϋφαντουργίας είναι από τους πιο ρυπογόνους, καθώς και δημιουργούς απορριμμάτων. Η βιομηχανία εξακολουθεί να είναι αδιαφανής με εκτεταμένη εκμετάλλευση ανθρώπων στις εφοδιαστικές της αλυσίδες. Ποτέ ξανά στην ανθρωπότητα δεν είχαμε τόσους πολλούς ανθρώπους στον πλανήτη μας να ζουν σε συνθήκες δουλείας και η μόδα κυριαρχεί στη δημιουργία αυτής της πραγματικότητας. Τα brands και τα εμπορικά καταστήματα εξακολουθούν να μην αναλαμβάνουν επαρκή ευθύνη για τους μισθούς και τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων στα εργοστάσια, για τις περιβαλλοντικές συνέπειες των υλικών που χρησιμοποιούν ή για τις συνέπειες που έχουν τα προϊόντα που παράγουν στην υγεία των ανθρώπων, των ζώων και της ζωής στο πλανήτη μας. Οι θεματικές της καμπάνιας μας για το 2020 είναι η κατανάλωση, η σύνθεση των ρούχων μας, οι συνθήκες υπό τις οποίες παράγονται και οι συλλογικές διεκδικήσεις στον κλάδο.
Ποιο είναι το πρώτο ερώτημα που πρέπει να κάνει κάποιος πριν αγοράσει ένα ρούχο;
Παρά τα μικρά βήματα προόδου που έχουν γίνει από το τραγικό συμβάν στο Rana Plaza, που κατέρρευσε το 2013 σκοτώνοντας 1.138 ανθρώπους, δεν έχει υπάρξει μεγάλη αλλαγή. Περίπου 75 εκατ. άνθρωποι βρίσκονται και εργάζονται στα εργοστάσια παραγωγής της μόδας και της κλωστοϋφαντουργίας και περίπου το 80% είναι γυναίκες. Πολλοί υπόκεινται σε εκμετάλλευση, λεκτική και σωματική κακοποίηση, εργάζονται σε μη ασφαλείς συνθήκες, με ελάχιστη αμοιβή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ερώτηση «ποιος έφτιαξε τα ρούχα μου;» εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά σημαντική.
Κατανάλωση. Η παγκόσμια κατανάλωση μόδας συνεχίζει να κερδίζει ταχύτητα σε μη βιώσιμα επίπεδα και βασίζεται σε μια κουλτούρα διάθεσης. Σε όλο τον κόσμο παράγουμε πάρα πολλά είδη ένδυσης από μη βιώσιμα υλικά, πολλά από τα οποία καταλήγουν να αποτεφρώνονται ή σε χώρους υγειονομικής ταφής. Προκειμένου να καταπολεμήσουμε την κλιματική κρίση και να προστατεύσουμε πολύτιμους φυσικούς πόρους, πρέπει να επανεξετάσουμε την κατανάλωση-as-usual. Πρέπει να επανεξετάσουμε ολόκληρο το σύστημα, περνώντας από ένα μοντέλο που βασίζεται στην υπερκατανάλωση και τη δυνατότητα διάθεσης σε ένα άλλο που είναι κυκλικό, στο οποίο τα υλικά και τα προϊόντα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πολύ περισσότερο. Χρειάζεται να αγκαλιάσουμε νέους τρόπους απόλαυσης των ρούχων μας, όπως η ανταλλαγή, η ενοικίαση και η αγορά μεταχειρισμένων.
Συνθήκες. Υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι στη σκλαβιά σήμερα όσο ποτέ στην Ιστορία. Εκατομμύρια αναγκάζονται να εργάζονται, με πολύ μικρή ή καθόλου αμοιβή, υπό την απειλή της βίας. Από την παιδική εργασία στους τομείς βαμβακιού, στους συνδεμένους τομείς εργασίας στα εργοστάσια ενδυμάτων, η παγκόσμια βιομηχανία μόδας είναι ένας από τους μεγαλύτερους συνεισφέροντες στη σύγχρονη σκλαβιά, όμως παραμένει ένα κρυμμένο έγκλημα. Ζητούμε μεγαλύτερη διαφάνεια μεταξύ των εφοδιαστικών αλυσίδων, από το χωράφι στο εργοστάσιο έως την αποθήκη, προκειμένου να ξεριζωθούν οι χειρότερες μορφές εκμετάλλευσης. Γι’ αυτό λειπόν ρωτάμε πριν αγορασουμε κάτι #WhoMademyClothes?
Σύνθεση: Τα ρούχα φτιάχνονται με υλικά και διαδικασίες που απαιτούν την εξόρυξη φυσικών, μη ανανεώσιμων πόρων και παράγουν σημαντικές αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Ο πολυεστέρας αντιπροσωπεύει περίπου το 60% της παγκόσμιας παραγωγής ινών, είναι ένα κοινό πλαστικό και είναι κατασκευασμένο από αργό πετρέλαιο. Όταν πλένουμε ρούχα φτιαγμένα από συνθετικές ίνες όπως ο πολυεστέρας, ρίχνουμε χιλιάδες μικροπλαστικά στις πλωτές οδούς μας, βλάπτοντας ενδεχομένως την ανθρώπινη υγεία και τη βιοποικιλότητα. Ρωτάμε #WhatsInMyClothes?
Είναι μύθος ότι τα eco brands είναι είδη πολυτελείας;
Για την παραγωγή ενός ρούχου εργάστηκαν οι αγρότες στα χωράφια, οι εκκοκκιστές, οι νηματοποιοί, οι κλωστοϋφαντουργοί, τα βαφεία, οι σχεδιαστές, οι πατρονίστ, τα κοπτήρια, τα εκτυπωτήρια, οι ράφτες που αφιέρωσαν ώρες για να κεντήσουν και να συρράψουν το κάθε χειροποίητο κομμάτι, οι παραγωγοί των ετικετών και της συσκευασίας, οι μεταφορείς, οι πωλητές και φυσικά όλοι οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων αυτών των σταδίων της εφοδιαστικής αλυσίδας παραγωγής ενός ρούχου. Πώς γίνεται ένα μπλουζάκι να κοστίζει 10 ευρώ; Πολύ απλά, διότι δεν έχει πληρωθεί κανείς από την παραγωγή του! Έτσι, λοιπόν, φτάνουμε στα 25 εκατ. ανθρώπων να ζουν υπό συνθήκες δουλείας και έτσι καταλήγουμε να ξεριζώνονται από τα κράτη τους για να διεκδικήσουν την ελεύθερη και αξιοπρεπή τους διαβίωση στα δικά μας. Πρέπει να κάνουμε τη σύνδεση ανάμεσα στα προϊόντας μόδας που καταναλώνουμε και τις ζωές των ανθρώπων που υποφέρουν, ανάμεσα στο trendy ρούχο μας και την κλιματική κρίση που απειλεί την επιβίωσή μας. Προφανώς, λοιπόν, δεν είναι ήδη πολυτελείας και σίγουρα δεν κοστίζουν 5 και 10 ευρώ. Αν σας δίνανε ένα φιλέτο με τοξικά σε πολύ χαμηλή τιμή θα το αγοράζατε; Έτσι πρέπει να καταλάβουμε πως και τα ρούχα των 5 ευρώ είναι τοξικά. Εάν δεν έχετε τα χρήματα να πληρώσετε για την πραγματική αξία ενός χειροποίητου κομματιού, μπορείτε πολύ εύκολα να το προμηθευτείτε στις τιμές των 5 και 10 ευρώ από τις πολύτιμες αγορές μεταχειρισμένων ή από τις πλατφόρμες rentals που κάνουν θραύση στο εξωτερικό.
Πόσο εύκολο, τελικά, είναι να κρατά κανείς σήμερα έναν κοινωνικό, πολιτικό και οικολογικό προσανατολισμό;
Μια νέα συνείδηση έχει ήδη γεννηθεί στον κόσμο, μια νέα κουλτούρα συνειδητής διαβίωσης. Οι άνθρωποι που ζουν συνειδητά βλέπουν τελείως διαφορετικά και ολιστικά τη ζωή τους. Δεν μπορείς να ενδιαφέρεσαι για την καταπολέμηση της παγκόσμια φτώχειας και να μη σε νοιάζει η εκμετάλλευση των παιδιών στην παραγωγή των ρούχων σου ή η θυσία τόσων ζώων, υπό φρικτές συνθήκες, για τη διατροφή σου. Είναι ο ίδιος άνθρωπος που δεν αντέχει την ανισότητα των φύλων. Ο νέος αυτός άνθρωπος, που είναι πιο πιθανό να ανήκει στη Generation Z ή στους millennials, έχει μια αυξημένη ευθύνη. Είναι ένας άλλος τρόπος προσέγγισης της ζωής μας. Αρχικά φαίνεται πιο δύσκολος, αλλά όσο πιο συνειδητά ζει κανείς τόσο πιο στοχευμένη και εύκολη γίνεται η ζωή του.
Πώς συνδέεται η βιομηχανία της μόδας με την οικολογική καταστροφή;
Τα νούμερα είναι τραγικά. Το 34,8% των μορίων πλαστικού στους ωκεανούς προέρχεται από τη βιομηχανία της μόδας. Η μόδα εκκρίνει περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από ότι οι αερομεταφορές και η ναυτιλία μαζί. 20% της βιομηχανικής μόλυνσης του νερού προέρχεται από τη μόδα.
Μπορεί να αναστραφεί η ήδη υπάρχουσα κατάσταση;
Ναι. Έχουμε μεγάλη δύναμη σαν καταναλωτές και τα τελευταία τρία χρόνια βλέπουμε μεγάλες αλλαγές στην παγκόσμια βιομηχανία μόδας λόγω των πιέσεων των καταναλωτών.
Η αγοραστική μας συμπεριφορά υποχρεώνει τον κλάδο σε αλλαγή της δικής του συμπεριφοράς. Στην έρευνα καταναλωτών που έκανε το Fashion Revolution το 2018 σε Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία και σε ηλικίες από 16-75 φάνηκε πώς:
περισσότεροι από ένας στους τρεις ανθρώπους εξετάζουν τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις κατά την αγορά ρούχων.
Το 84% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι οι μάρκες μόδας θα πρέπει να αντιμετωπίζουν την παγκόσμια φτώχεια
Το 85% δήλωσε ότι οι φίρμες θα πρέπει να αντιμετωπίζουν την κλιματική αλλαγή.
72% του κοινού είπε ότι τα fashion brands θα πρέπει να κάνουν περισσότερα για να βελτιώσουν τη ζωή των γυναικών που δημιουργούν τα προϊόντα τους
80% είπε ότι οι εταιρείες θα πρέπει να αποκαλύπτουν τους κατασκευαστές των προϊόντων τους.
Η πλειονότητα των ερωτηθέντων (68%) συμφώνησε ότι η κυβέρνηση οφείλει να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη διασφάλιση της βιώσιμης παραγωγής ενδυμάτων.
Τα τρία τέταρτα των ανθρώπων συμφώνησαν ότι οι μάρκες μόδας θα πρέπει να υποχρεούνται από τον νόμο να προστατεύουν το περιβάλλον σε κάθε στάδιο της παραγωγής,
Το 77% συμφώνησε ότι τα fashion brands θα πρέπει να υποχρεούνται από τον νόμο να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων όσων εμπλέκονται στην παραγωγή των προϊόντων τους.
Οι μεγάλες αλυσίδες fast fashion έχουν κάνει βήματα μπροστά;
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια μετράμε τα 200 μεγαλύτερα brands του πλανήτη στο ετήσιο Fashion Transparency index. Κατά μέσο όρο, το 2019 έγιναν 12% πιο διαφανή, luxury brand αυξήσε 22% την διαφάνεια του. Όμως κανείς στην έρευνα δεν ξεπερνά το 64% διαφάνειας. Πριν από τρία χρόνια γνώριζα 5 βιώσιμα brands στην Ελλάδα, σήμερα έχουμε μια λίστα από ενδεχομένως 78 να αξιολογήσουμε.
Ποιο είναι εκείνο το συναίσθημα που θα πρέπει να κινητοποιήσουμε οι απλοί καταναλωτές ώστε να κάνουμε την fashion revolution μας πράξη;
Αν κάνουμε όλοι μας τη σύνδεση ανάμεσα στις καθημερινές μας επιλογές μόδας, τη μοντέρνα δουλεία που κρύβεται πίσω και την κλιματική κρίση που προκαλούν, τότε αυτόματα θα αλλάξουν τα κριτήρια επιλογής των προϊόντων. Είναι σημαντικό οι Έλληνες καταναλωτές να αλλάξουν τις πεποιθήσεις τους ώστε όταν τους ρωτήσουμε, να απαντήσουν όπως και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι γείτονές μας και έτσι να μας δώσουν τα εργαλεία να διαπραγματευτούμε αλλαγές και στον κλάδο της μόδας στη χώρα μας. Γιατί η απάντηση που παίρναμε μέχρι σήμερα από τους ιθύνοντες είναι πως κανένας καταναλωτής στην Ελλάδα δεν ενδιαφέρεται για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για την καταστροφή του πλανήτη και της παγκόσμιας υγείας και πως κανένας δεν είναι διατεθειμένος να πληρώσει παραπάνω για να ανακόψει και τις δύο αυτές πραγματικότητες.
Τραβήξτε μία selfie photo στην οποία να φαίνεται η ετικέτα των ρούχων σας, κάντε tag το όνομα του brand στα social media και ρωτήστε #whomademyclothes
Υπογράψτε το μανιφέστο και μοιραστείτε το όραμά μας για μια ασφαλέστερη, πιο δίκαιη και καθαρότερη βιομηχανία μόδας
Γράψτε σε ένα brand και ζητήστε τους να είναι πιο διαφανείς και να δεσμευτούν να πληρώνουν τους μισθούς διαβίωσης.
Απευθυνθείτε στους πολιτικούς της χώρας σας και πείτε τους ότι θέλετε καλύτερες συνθήκες για τους εργαζόμενους και μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στη βιομηχανία της μόδας σε όλο τον κόσμο.
Δοκιμάστε ένα #Haulternative: επιδιορθώστε, επαναχρησιμοποιήστε, ανακυκλώστε, προσαρμόστε ή ανταλλάξτε τα ρούχα σας με έναν φίλο fashionrevolution.org/haulternative
Ελέγξτε το Fashion Transparency Index
Γράψτε την ιστορία ενός ρούχου που αγαπάτε και που σημαίνει πολλά για εσάς. fashionrevolution.org/yourlovestory
Οργανώστε ή παρακολουθήστε μια εκδήλωση Fashion Revolution στην κοινότητά σας fashionrevolution.org/events
Τι ρόλο μπορεί να έχει η μόδα σε μια κοινωνία κρίσης;
Η μόδα είναι μια μορφή τέχνης και αντανακλά στις δημιουργίες της όλα τα θέματα που εμπνέουν τους σχεδιαστές. Ο τρόπος που ντυνόμαστε δηλώνει τη κουλτούρα μας και τις ανησυχίες μας.
To Fashion Revolution είναι ένα παγκόσμιο κίνημα για μια πιο βιώσιμη βιομηχανία μόδας, το οποίο προωθεί τη συστηματική μεταρρύθμιση της βιομηχανίας με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη μεγαλύτερης διαφάνειας στην αλυσίδα εφοδιασμού της μόδας. To Fashion Revolution είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός με παρουσία σε περισσότερες από 110 χώρες σε όλο τον κόσμο. Το όραμά μας είναι μια βιομηχανία μόδας που δίνει αξία στα άτομα, στο περιβάλλον, στο κέρδος και στη δημιουργικότητα εξίσου. Το Fashion Revolution λειτουργεί όλο τον χρόνο για να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο για σημαντικά θέματα της βιομηχανίας μόδας, να υποστηρίξει θετικές αλλαγές και να ενισχύσει όσους βρίσκονται στη διαδικασία για να δημιουργήσουν ένα πιο ηθικό και βιώσιμο μέλλον για τη μόδα.
Δρ Φιόρη Ζαφειροπούλου, συντονίστρια Ελλάδος Fashion Revolution & Ιδρύτρια Κοινωνικού Εργοστασίου Μόδας SOFFA, fashionrevolution.org, και soffa.gr
