Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος φέτος είναι αφιερωμένη στη βιοποικιλότητα, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές στην Αυστραλία, τον Αμαζόνιο και την Καλιφόρνια. Το ξαφνικό lockdown που βίωσε και συνεχίζει να βιώνει ο πλανήτης μας λόγω της παγκόσμιας εξάπλωσης του Covid-19, μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε πόσο ανάγκη έχουμε την φύση για να ζούμε καλύτερα. Είδαμε πως με τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας, μειώθηκε σε μεγάλο βαθμό η ατμοσφαιρική ρύπανση σε πολλές μεγάλες πόλεις, αλλά και στην Αθήνα, με τη μέση τιμή του διοξειδίου του αζώτου ΝΟ2 την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου να είναι στο 20,9 μg/m3, ενώ τη δεύτερη εβδομάδα του Μαρτίου (προ lockdown δηλαδή) ήταν 43 μg/m3. Η επιστροφή στην κανονικότητα όμως αρκεί για να μας γυρίσει στα παλιά δεδομένα.
Τι γίνεται όμως με τη βιομηχανία της μόδας;
Οι μεγαλύτεροι οίκοι φαίνεται να έχουν συνειδητοποιήσει πως είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να κατεβάσουν ρυθμούς στην παραγωγή τους. «Θα συναντιόμαστε μόνο δύο φορές τον χρόνο, για να μοιραζόμαστε δύο κεφάλαια μιας νέας ιστορίας», ανακοίνωσε μέσω του Instagram ο Alessandro Michele του οίκου Gucci. Ο Saint Laurent από την πλευρά του δεν θα συμμετέχει στη fashion week του Παρισιού, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2020. Ο Giorgio Armani μέσα από επιστολή του τόνισε πως πρέπει να αλλάξουν οι ρυθμοί παραγωγής και να επανέλθει η μόδα σε μια πιο υγιή και βιώσιμη βάση, κρούοντας τον κώδωνα για τον καταστροφικό ρόλο του fast fashion στο περιβάλλον. «Ποιος αγοράζει ένα ρούχο για να το κρατάει στη ντουλάπα μέχρι να έρθει η επόμενη σεζόν; Κανένας, ή ελάχιστοι, πιστεύω. Αυτό το σκεπτικό, που επιβάλλεται από τα πολυκαταστήματα, είναι λάθος και πρέπει να αλλάξει», έγραψε.
Πέρυσι το σουηδικό Συµβούλιο Μόδας πήρε µια πρωτοφανή απόφαση: να ακυρώσει την Εβδοµάδα Μόδας της Στοκχόλµης επικαλούµενο ανησυχίες για τον περιβαλλοντικό της αντίκτυπο. H συγκεκριµένη κίνηση δείχνει την ανάγκη άµεσης δράσης και από την πλευρά της µόδας, όσον αφορά το θέµα της περιβαλλοντικής κρίσης. Κάτι που το αναγνωρίζουν πλέον τόσο οι σχεδιαστές όσο και οι καταναλωτές.
Η βιοµηχανία της µόδας ευθύνεται αποδεδειγµένα για το 10% των παγκόσµιων εκποµπών CO2 και για το 20% περίπου των λυµάτων παγκοσµίως, σύµφωνα µε εκτιµήσεις του Οργανισµού Ηνωµένων Εθνών. Θεωρείται ότι το 85% των υφασµάτων σε όλο τον κόσµο καταλήγει σε χωµατερές ή καίγονται. Και πριν προλάβουµε να αποδώσουµε ευθύνες αποκλειστικά στη fast fashion βιοµηχανία (η οποία πράγµατι συµβάλλει κατά πολύ στη δηµιουργία αυτών των αποβλήτων), θα πρέπει να παραδεχτούµε ότι δεν είναι η µόνη. Στο συνέδριο των G7 τον περασµένο Αύγουστο, 32 όµιλοι-κολοσσοί της µόδας, µεταξύ αυτών οι Kering, Chanel και Inditex (εταιρεία στην οποία ανήκουν τα Zara), δεσµεύτηκαν σε ένα εύρος περιβαλλοντικών πρωτοβουλιών, συµφώνησαν να καταργήσουν τα πλαστικά µιας χρήσης µέχρι το 2030 και να αναζητήσουν πιο βιώσιµες πρώτες ύλες. Η σχεδιάστρια Gabriela Hearst τράβηξε την προσοχή µας όταν µε το ντεφιλέ της για την Άνοιξη του 2020 στη Νέα Υόρκη αντιστάθµισε το αποτύπωµα άνθρακά της περιορίζοντας τις µετακινήσεις, προσλαµβάνοντας ντόπια µοντέλα και ελαττώνοντας τα απορρίµµατα. Όταν το αµερικάνικο πολυκατάστηµα Nordstrom έδωσε τη δυνατότητα στους πελάτες του να µπορούν να αγοράσουν online eco friendly brands, οι αναζητήσεις των καταναλωτών στη συγκεκριµένη κατηγορία αυξήθηκαν κατά 3.100% το 2019.
Την ίδια χρονιά, ο όµιλος Kering -στον οποίο ανήκουν µεταξύ άλλων οι οίκοι Gucci, Balenciaga και Saint Laurent- υποσχέθηκε να αντισταθµίσει τα αέρια θερµοκηπίου που εκπέµπει αναλαµβάνοντας να χρηµατοδοτήσει ενέργειες που θα «επιστρέψουν» στον πλανήτη οξυγόνο, όπως για παράδειγµα µια αναδάσωση ή τη φροντίδα ενός δάσους. Οι LVMH και Burberry κάνουν το ίδιο. Επίσης, είναι ανατριχιαστικό και µόνο να σκεφτεί κανείς το αποτύπωµα άνθρακα που αφήνουν οι δηµιουργίες για το κόκκινο χαλί. Υπάρχουν, όµως, και σταρ που κάνουν τη διαφορά. O Joaquin Phoenix εµφανίστηκε στις Χρυσές Σφαίρες φορώντας ένα tuxedo µε την υπογραφή της Stella McCartney, το οποίο υποσχέθηκε ότι θα φορούσε σε όλες τις επόµενες βραβεύσεις, όπως και έκανε.
Όλα αυτά είναι ενθαρρυντικά. Ωστόσο, για να αλλάξουν τα δεδοµένα εκτός από τη λήψη πιο δραστικών µέτρων, πρέπει να αλλάξουµε φιλοσοφία.
Επένδυση στην ποιότητα
Ας ξεκινήσουµε µε το να αγοράζουµε λιγότερα και καλύτερης ποιότητας ρούχα, που θα κρατήσουν περισσότερο. Η Maria Cornejo, designer του οίκου Zero + Maria Cornejo, δηµιουργεί κοµµάτια χρησιµοποιώντας αποκλειστικά αχρησιµοποίητα αποθέµατα, αλλά πραγµατικός της στόχος, όπως λέει και η ίδια, είναι να σχεδιάζει ρούχα που ο κόσµος θα φορά για δεκαετίες. «Φτιάξτε µια γκαρνταρόµπα-κειµήλιο» µας προτρέπει. Όµως οι επιλογές τόσο των καταναλωτών όσο και των σχεδιαστών χρειάζεται να είναι κάτι παραπάνω από eco friendly. Αυτός είναι ο λόγος που η Stephanie Benedetto µιλάει µε τόση θέρµη για το Queen of Raw, µια πλατφόρµα που συγκεντρώνει όλα τα περισσευούµενα υφάσµατα. Η Benedetto θεωρεί ότι τα αχρησιµοποίητα αποθέµατα υφασµάτων έχουν τη δυνατότητα να στήσουν µια ξεχωριστή βιοµηχανία αξίας 120 εκατ. δολαρίων. «Είναι τρελό το πόσο περισσευούµενο ύφασµα υπάρχει εκεί έξω», λέει η ίδια. Παρόµοια φιλοσοφία κρύβεται και πίσω από τη start up εταιρεία Evrnu µε εξειδίκευση στις κλωστοϋφαντουργικές καινοτοµίες, η οποία εφηύρε ένα νέο είδος ίνας από απορριπτόµενα υφάσµατα, τη NuCycl. Η Stacy Flynn, διευθύνουσα σύµβουλος της Evrnu, εξηγεί: «Οι καταναλωτές πετάνε περίπου το 80% των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων. Η διαδικασία µετατροπής ενός άχρηστου ρούχου στη συγκεκριµένη ίνα είναι ταχύτερη από την παραδοσιακή παραγωγή βαµβακιού. Εάν οι µεγάλες εταιρείες ένδυσης αποφασίσουν να χρησιµοποιήσουν αυτή τη νέα τεχνολογία ή κάποια παρόµοια, η κίνηση αυτή θα µπορούσε να έχει κολοσσιαίο αντίκτυπο στο συνολικό αποτύπωµα άνθρακα της βιοµηχανίας µόδας», αποκαλύπτει η Flynn. Πολλά διάσηµα brands έχουν πεισθεί για όλα τα παραπάνω. Η Evrnu έχει ήδη συνεργαστεί µε labels όπως τα Levi’s, Target και Stella McCartney. Αντίστοιχα παραδείγµατα υπάρχουν πολλά. H σχεδιάστρια Eleanor Turner, µε εµπειρία σε brands όπως τα Tory Burch και J.Crew, δηµιούργησε µόλις την πρώτη συλλογή της µε την επωνυµία Big Favorite µε µερικά πολύ βασικά κοµµάτια. «Έχω περάσει µια δεκαετία στη µόδα δηµιουργώντας ρούχα που κατέληγαν στα σκουπίδια. Όταν άρχισα να αντιλαµβάνοµαι τις συνέπειες αυτών των επιλογών, όλα έγιναν µονόδροµος. Το µέλλον της µόδας δεν µπορεί να είναι διαφορετικό: οι καταναλωτές θα πρέπει να αποκτούν µερικά βασικά βαµβακερά κοµµάτια, να τα φορούν όσο θέλουν και µετά να τα ανακυκλώνουν. Αυτό είναι το µέλλον της µόδας. Κυκλικό», λέει. Οι Σουηδές σχεδιάστριες Josephine Bergqvist και Livia Schuck, ιδρύτριες της φίρµας Rave Review, αφιέρωσαν την κολεξιόν τους Άνοιξη/Καλοκαίρι 2020 στην Greta Thunberg, παρουσιάζοντας ρούχα φτιαγµένα εξολοκλήρου από ήδη υπάρχοντα υλικά, µεταξύ αυτών και ανακυκλωµένες vintage κουβέρτες, σεντόνια και τραπεζοµάντιλα.
Η µόδα έχει, λοιπόν, αφήσει πίσω της τις υποσχέσεις και έχει προχωρήσει σε ουσιαστικές δράσεις; Και αν ναι, έχει καταφέρει να αλλάξει τα δεδοµένα; Σίγουρα παρατηρούνται πολλές αλλαγές, όµως το σηµαντικό είναι να αλλάξουµε όλοι τις συνήθειές µας. Τρόποι υπάρχουν.
