Στο φωτογραφικό άλμπουμ της μνήμης, πολλές φορές οι γεύσεις απεικονίζονται με τις πιο έντονες πινελιές χρωμάτων συγκριτικά με οποιοδήποτε άλλο «στιγμιότυπο». Πώς μπορεί η απλή μυρωδιά ενός φαγητού να ανασύρει στο νου τόσο παλιές εικόνες με τέτοια διαύγεια; Θα μπορούσαμε άραγε μέσα από ένα πιάτο να πούμε την ιστορία της ζωής μας;
Περιέργως, ενώ η γεύση της κανέλας στο χειροποίητο ρυζόγαλο μπορεί ακόμα να με μεταφέρει στην πίσω αυλή της γιαγιάς ένα καλοκαιρινό μεσημέρι του 1995, το «όχημα» που στην πραγματικότητα με πηγαίνει εκεί είναι η μύτη, παρά η γλώσσα. Είναι το άρωμα από το φρεσκοκομμένο κοτσάνι ενός λεμονιού που ανθίζει σε μια παρόμοια -λίγο πιο μοντέρνα- αυλή του σήμερα, αυτό που με φέρνει ξανά πίσω στον αυτοσχέδιο, μοσχοβολιστό κήπο της γιαγιάς, τη στιγμή που το κουτάλι μου αγκαλιάζει και την τελευταία λωρίδα κρέμας που έχει απομείνει στο παραδοσιακό ρυζόγαλο Βοιωτίας «Νώμα» που πήρα χθες από τα Lidl. Και που κολλάει το λεμόνι; Λίγο ξύσμα από φλούδα λεμονιού ήταν πάντα η τελευταία πινελιά της σε εκείνο το αξέχαστο ρυζόγαλο. Το ίδιο ritual, δεκαεπτά χρόνια μετά.
Λένε ότι οι γεύσεις που συνδέονται με σημαντικά γεγονότα είναι πιθανότερο να δημιουργήσουν αναμνήσεις που θα μείνουν, γι’ αυτό και συνήθως θυμόμαστε εκείνα τα γενέθλια «τότε» πιο καθαρά από ένα μέσο κυριακάτικο γεύμα. Παρόλα αυτά, δεν ήταν τίποτα άλλο από έναν συνηθισμένο μεζέ σαρδέλας που με πήγε πίσω σε μια ταβέρνα στη Λέσβο, σε εκείνη την μαγική βόλτα με κρεμμύδι, άνηθο και λεμόνι πλάι στη θάλασσα. Και αντίστοιχα, ήταν εκείνη η συγκεκριμένη σταγόνα με το βαθύ, επίμονο άρωμα πεύκου από το αυγουστιάτικο πευκόμελο Ευβοίας με τη σφραγίδα της σειράς προϊόντων «Νώμα» -από τις εκατοντάδες που στάζουν στο πιγούνι μου κάθε πρωί- που μου επέτρεψε να ξαναζήσω εκείνο το εναλλακτικό Σαββατοκύριακο στην Αιδηψό. Γεύσεις που προκαλούν μια τόσο βαθιά ριζωμένη ανάμνηση, με λεπτομέρειες τόσο φωτεινές που θα μπορούσαν να είχαν συμβεί μόλις χθες.
Όπως ακριβώς και εκείνο το κομματάκι φρέσκιας μυζήθρας που πέφτει στο πιάτο, τη στιγμή που απολαμβάνω το πιο αυθεντικό μυζηθροπιτάκι με μέλι, αφράτο χειροποίητο φύλλο και ρακί κάτω από τον κρητικό ήλιο. Μνήμες επίμονες και ζόρικες, σαν την προετοιμασία της γάστρας. Εκείνης που γέμιζε με χυλοπίτες μετσοβίτικες και «έδενε» παραδοσιακά με το κυριακάτικο αρνάκι στο ταβερνάκι του χωριού. Όλη η αλήθεια που φτιάχνουν τ’ ανθρώπινα χέρια. Και πώς να μην την πιστέψεις; Το λεγόμενο comfort food που είναι comfort, σαν χάδι. Η ανάμνηση της απλότητας. Εκείνης που λείπει.
Σαν εκείνο το γιατρικό για την πιο δύσκολη, βροχερή μέρα – την σούπα που σημαίνει μαμά. Τον τραχανά Μετσόβου. Με ακανόνιστους κύβους βαρελίσιας φέτας από την Τρίπολη που «εκπλήσσει» την γλώσσα με τις πικάντικες νότες της, όπως εκείνο το Πελοποννησιακό roadtrip – έκπληξη του Νίκου για την εικοστή μας επέτειο. Η νοσταλγία που φανερώνει μια θεμελιώδη ανάγκη, αυτή του να είσαι ή να έχεις υπάρξει μέρος της ίδιας της ιστορίας σου.
Κι όμως πίσω στο σήμερα, σ’ αυτή την πολύτιμη στιγμή, στο πιο απλό μεσοβδόμαδο τραπέζι, με την άνοιξη επιτέλους να μας χαμογελά, η νοσταλγία επιστρέφει απ’ όλα αυτά τα ταξίδια με τις ίδιες μνήμες, που τώρα δεν παίρνουν σάρκα και οστά, αλλά γεύση και μυρωδιά. Με μοναδικό «όχημα» την Ελλάδα και τα χαρισματικά της χέρια. Και γευστικό διαβατήριο την Lidl Ελλάς. Σε ένα τραπεζομάντηλο που στρώνεται χωρίς να συντρέχει ιδιαίτερη συνθήκη. Με την αυθεντικότητα των υλικών που αύριο θα δημιουργήσει καινούργιες αναμνήσεις. Φέρνοντας κάθε τόπο στον τόπο μας. Και κάθε γεύση στο πιάτο μας. Εύκολα και απλά. Όπως ακριβώς θα ‘πρεπε να είναι. Τσουλώντας ένα καρότσι αγορών που φέρνει τις αναμνήσεις σπίτι. Όπου κι αν είσαι.
Στη βραδινή λιγούρα με τραχανά και καλαθάκι Λήμνου στο Παγκράτι. Στο κυριακάτικο μαμαδίστικο γεύμα με χυλοπίτες Μετσόβου και παραδοσιακό κεφαλοτύρι Νάξου στην Κυψέλη. Στο επόμενο καθιερωμένο Σάββατο για μεζέ με ντάκο, αιγαιοπελαγίτικη σαρδέλα και ατελείωτες ιστορίες με τον μπαμπά. Από την Ήπειρο μέχρι την Πελοπόννησο και από τα νησιά του Αιγαίου μέχρι και την Κρήτη. Σε όποιο μέρος και όποια γεύση έχει πάρει θέση στο άλμπουμ της μνήμης. Στις φακές της μαμάς που τώρα πια τρως, στο μανούρι που δεν λείπει ποτέ από το ψυγείο και στο θυμαρίσιο μέλι που ακόμα αφήνεις αδέξια να στάζει στο πηγούνι σου. Σε εκείνη την κρέμα βανίλια που μυρίζει γιαγιά Ελένη. Σε όλα αυτά που τώρα θα σηκωθείς από τον καναπέ, το γραφείο ή την πολυθρόνα σου για να αναζητήσεις σε ένα ράφι. Και θα τα βρεις. Στα προϊόντα «Νώμα» από τα Lidl. Γιατί αυτό είναι το νόημα της γεύσης. Να μας γυρίζει εκεί όπου βρίσκουμε το μεγαλύτερο νόημα. Στις δικές μας αληθινές ιστορίες. Αυτές που γράφονται τώρα. Για σήμερα και για αύριο.
