Ένα από τα συχνότερα προβλήµατα της επιδερµίδας που ταλαιπωρεί εφήβους, αλλά και ενηλίκους, είναι η ακµή. Η εξειδικευµένη στην ακµή δερµατολόγος Αρσινόη Ξανθινάκη απαντά σε βασικά ερωτήµατα και αναλύει την καινοτόµο µέθοδο που εφαρµόζει για να την αντιµετωπίσει.
Πότε εµφανίζεται η ακµή και πού οφείλεται;
Η ακµή είναι η συχνότερη νόσος του δέρµατος και ξεκινά στην αρχή της εφηβείας (10-17 ετών στα κορίτσια και λίγο αργότερα, 14-19 ετών, στα αγόρια). Eίναι πάθηση της «τριχοσµηγµατογόνου µονάδας» του δέρµατος, δηλαδή του σµηγµατογόνου αδένα και του θυλάκου της τρίχας, τον οποίο ο αδένας «λιπαίνει» µε το σµήγµα του. Η κύρια αιτία της είναι η απόφραξη του τριχικού θυλάκου από υπερβολικό σµήγµα και νεκρά κύτταρα, η οποία οδηγεί σε τοπική φλεγµονή και δηµιουργία των βλαβών της ακµής (σπυράκια).
Ποιοι παράγοντες προκαλούν τις εξάρσεις της ακµής;
Ένα βασικό αίτιο είναι οι διακυµάνσεις των ανδρογόνων (για παράδειγµα στην εφηβεία, πριν και µετά την περίοδο, στην έναρξη και τη διακοπή των αντισυλληπτικών, στην κύηση, στις πολυκυστικές ωοθήκες κ.ά.). Άλλα συχνά αίτια είναι το χρόνιο στρες, η ρύπανση της ατµόσφαιρας και η υπερβολική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Επιπλέον, ακµή µπορούν να προκαλέσουν κάποιες πλούσιες ενυδατικές και αντιγηραντικές κρέµες, βαριά και λιπαρά προϊόντα µακιγιάζ ή ελαιώδη σαµπουάν και κοντίσιονερ. Άλλες φορές το αίτιο είναι ο λανθασµένος καθαρισµός του προσώπου (ανεπαρκής ή αντίθετα υπερβολικά επιθετικός) ή η λανθασµένη µέθοδος αποτρίχωσης (κερί, χαλάουα, τσιµπιδάκι, κλωστή κ.ά.) Η διατροφή παίζει, επίσης, σηµαντικό ρόλο. Η δυτικού τύπου δίαιτα που έχουν υιοθετήσει οι περισσότερες οικογένειες, µε αφθονία υδατανθράκων, ζωικών προϊόντων (και κυρίως γαλακτοκοµικών) και γρήγορου-πρόχειρου φαγητού οδηγεί σε υπερπαραγωγή σµήγµατος, αλλά και στη δηµιουργία φλεγµονής στο δέρµα. Ανάλογες επιπτώσεις έχουν η κατανάλωση αλκοόλ και καφέ, καθώς και το κάπνισµα. Τους τελευταίους µήνες έχει προστεθεί ένας επιπλέον παράγοντας πρόκλησης ακµής: η χρήση της µάσκας για την προστασία από τον Covid-19. Ο µηχανισµός µε τον οποίο η µάσκα οδηγεί σε ανάπτυξη ακµής (γνωστή ως maskne) είναι ένας συνδυασµός της τριβής της µάσκας, που ερεθίζει το πρόσωπο, µε την ανάπτυξη θερµού και υγρού περιβάλλοντος κάτω από αυτήν, που ευνοεί την ανάπτυξη βακτηρίων.
Πότε πρέπει να αρχίζει η θεραπεία της ακµής;
Στην εφηβεία, είναι σηµαντικό η αντιµετώπιση της νόσου να ξεκινά αµέσως µόλις παρατηρηθούν τα πρώτα µικρά σπυράκια µε σµήγµα στο χρώµα του δέρµατος, που συνήθως κάνουν την εµφάνισή τους στο µέτωπο. Δυστυχώς, συχνά οι γονείς υποτιµούν το πρόβληµα ελπίζοντας ότι θα υποχωρήσει µε τον καιρό. Στις περισσότερες περιπτώσεις, όµως, η ακµή απλά επιδεινώνεται, ενώ µπορεί να αφήσει και µόνιµες, δύσµορφες ουλές. Επιπλέον, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα η εφηβική ακµή που δεν αντιµετωπίστηκε σωστά, να συνεχιστεί σε ένα ποσοστό των ασθενών και στην υπόλοιπη ζωή τους ως ακµή ενηλίκων.
Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες της θεραπείας;
Στόχος στην καταπολέµηση της ακµής πρέπει να είναι όχι απλά να «µαράνουµε» τα υπάρχοντα σπυράκια, αλλά να πετύχουµε τη ρύθµιση του οργανισµού ώστε να µη δηµιουργούνται πλέον νέα. To πιο σηµαντικό βήµα στη σύγχρονη αντιµετώπιση της ακµής είναι ο καθαρισµός και η θεραπεία του ακµογόνου εδάφους, δηλαδή του δέρµατος του προσώπου ή όποιου άλλου σηµείου εµφανίζει ακµή (ράχη, στέρνο, βραχίονες κ.λπ.) Ο καθαρισµός αυτός πρέπει να γίνεται πάντα στο ιατρείο από τον δερµατολόγο. Σύµφωνα µε τις τρέχουσες απόψεις, ο κλασικός καθαρισµός µε τον ατµό και τη διάνοιξη των φαγεσώρων θεωρείται παρωχηµένος. Σήµερα προτιµάµε τις σύγχρονες µεθόδους του υγρού καθαρισµού του δέρµατος, όπως τα νέα, «έξυπνα» πίλινγκ που καθαρίζουν ήπια και µε ασφάλεια το ακµογόνο έδαφος. Τα πίλινγκ αυτά διαθέτουν έναν ενσωµατωµένο φορέα βαθειάς διείσδυσης (carrier), ο οποίος µεταφέρει τις δραστικές ουσίες κατά της ακµής (καθαριστικά, αντιµικροβιακά και αντιφλεγµονώδη συστατικά) βαθιά στο επίπεδο του αποφραγµένου πόρου. Έτσι αποµακρύνονται οι ρύποι και τα µαύρα στίγµατα, ξεµπλοκάρουν οι φραγµένοι πόροι και ελαττώνεται το µέγεθός τους, χωρίς να υπάρχει ερεθισµός ή απολέπιση (ξεφλούδισµα). Είναι πολύ σηµαντικό ο καθαρισµός και η περιποίηση του δέρµατος να συνεχίζονται σε καθηµερινή βάση στο σπίτι. Η επιλογή των προϊόντων περιποίησης, όµως, απαιτεί µεγάλη προσοχή. Έτσι, στην ακµή των εφήβων, για παράδειγµα, χρειαζόµαστε ένα σαπούνι που να καθαρίζει σε βάθος το έντονα σµηγµατορροϊκό δέρµα και ειδικές κρέµες που να µπορούν να αντιµετωπίσουν αποτελεσµατικά την έντονη απόφραξη του θυλάκου και τη φλεγµονή, χωρίς να ερεθίζουν. Μια γυναίκα στα 30 ή στα 40 της, από την άλλη, έχει ανάγκη από ήπιο καθαρισµό, όπως και από ενυδάτωση και αντιγηραντική φροντίδα, που δεν µπορούν να προσφέρουν οι κρέµες της εφηβικής ακµής. Για τους λόγους αυτούς, στην ακµή ενηλίκων δίνουµε ειδικά, αποτελεσµατικά, αλλά ήπια καθαριστικά σαπούνια, ενώ οι κρέµες που χορηγούνται συνδυάζουν αντιακνεϊκή, ενυδατική και αντιγηραντική δράση. Για ακόµη καλύτερα αποτελέσµατα, τα τελευταία χρόνια έχουµε τη δυνατότητα να φτιάχνουµε στο ιατρείο custom-made κρέµες που έχουν στόχο όχι απλά την καταπολέµηση της ακµής ενηλίκων, αλλά ένα συνολικά τέλειο δέρµα, χωρίς σπυράκια και ρυτίδες, λείο, σφριγηλό και λαµπερό.
Εκτός από την τοπική αγωγή, τι άλλο µπορεί να βοηθήσει;
Πολύ βασική παράµετρος στην επιτυχία της θεραπείας είναι η τροποποίηση των διατροφικών συνηθειών του ενδιαφερόµενου µε τη χορήγηση εξατοµικευµένης δίαιτας, έπειτα από εργαστηριακό έλεγχο. Η διατροφή αυτή στοχεύει όχι µόνο στη θεραπεία της ακµής, αλλά και στην ενίσχυση της συνολικής υγείας του οργανισµού, καθώς και στην απώλεια κιλών, αν χρειάζεται
Τα χάπια έχουν θέση στη θεραπεία της ακµής;
Η από του στόµατος αγωγή είναι καλύτερα να αποφεύγεται. Τα ρετινοειδή, για παράδειγµα, εµφανίζουν πολλές παρενέργειες, ενώ µπορεί να επιβαρύνουν σηµαντικά τον οργανισµό. Αντίθετα, οι σύγχρονες απόψεις συγκλίνουν υπέρ της χορήγησης των κατάλληλων, ανά περίπτωση, διαιτητικών συµπληρωµάτων και φυτικών σκευασµάτων. Με τη χορήγηση αυτών µπορούµε να πετύχουµε µείωση του σµήγµατος, ελάττωση της φλεγµονής, ρύθµιση των ορµονών, αλλά και βελτίωση των σηµαδιών από παλαιότερες ουλές ακµής. Άλλα συµπληρώµατα βοηθούν στην αποτοξίνωση του εντέρου και του ήπατος, των οποίων η δυσλειτουργία είναι σε µεγάλο βαθµό υπεύθυνη για την απορρύθµιση των ορµονών, τόσο στην ακµή των εφήβων, όσο και των ενηλίκων. Έτσι, µε τον συνδυασµό της τοπικής θεραπείας του ακµογόνου εδάφους, της σωστής διατροφής και της αποτοξίνωσης αποµακρύνεται η φλεγµονή και επανέρχεται η ισορροπία του οργανισµού, που αντανακλάται σε ένα πεντακάθαρο, όµορφο δέρµα, χωρίς σπυράκια.
Who is who…
Η δρ Αρσινόη Ξανθινάκη, MD, DDS, MSc, PhD είναι ειδικός δερµατολόγος, διδάκτωρ του Πανεπιστηµίου Αθηνών και ειδικός στοµατολόγος, µε µεταπτυχιακές σπουδές στo Ohio State University των ΗΠΑ και στη Στοκχόλµη (Στοµατολογία, Αισθητική-Κλινική Δερµατολογία, µε εξειδίκευση στην ακµή εφήβων και ενηλίκων). Έχει λάβει διεθνείς διακρίσεις για την ερευνητική της δραστηριότητα, ενώ έχει συµπεριληφθεί στη λίστα των Top Doctors USA. Info: drxanthinaki.com, τηλ.: 211 800 3003
