Φωτό: Jensen Jonas
Τι ακριβώς είναι λοιπόν το κολλαγόνο;
«Μετά το νερό, το κολλαγόνο είναι η πιο άφθονη δομική πρωτεΐνη που βρίσκεται στο δέρμα και άλλους συνδετικούς ιστούς και αποτελεί τα θεμέλια της δύναμης και της δομής του σώματός μας», εξηγεί η τοπ αισθητικός γιατρός Δρ. Maryam Zamani με έδρα το Λονδίνο. Σκεφτείτε το σαν την κόλλα που συγκρατεί τα πάντα μαζί ενωμένα. Είναι βασικά η “σκαλωσιά” του σώματός μας. «Υπάρχουν 16 τύποι και 29 υποτύποι κολλαγόνου που υποστηρίζουν τα πάντα στον οργανισμό, από το δέρμα, τους συνδέσμους, τους χόνδρους και τα οστά λόγω της εντυπωσιακά εύκαμπτης δύναμής τους», εξηγεί η ειδικός. Τα κύτταρα που παρασκευάζουν κολλαγόνο έχουν διαφορετικές ονομασίες ανάλογα με το είδος του ιστού. Στο δέρμα, τους τένοντες και άλλους συνδετικούς ιστούς λέγονται ινοβλάστες, γνωστό και ως το εργοστάσιο παραγωγής κολλαγόνου και ελαστίνης -στους κόλπους της κοσμετολογίας-, ενώ στα οστά ονομάζονται οστεοβλάστες.
Κολλαγόνο & επιδερμίδα
Η ελαστικότητα, η δύναμη και η ικανότητα του δέρματός μας να αντικαθιστά τα νεκρά κύτταρα του δέρματος – που ευθύνονται για την θαμπή όψη του-, οφείλεται στο κολλαγόνο. Πρόκειται για το κύριο δομικό υλικό του δέρματός μας και τον πιο σημαντικό παράγοντα για την υγιή του εμφάνιση. Συγκεκριμένα, πρόκειται για μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο εσωτερικό τμήμα του και βοηθάει στη διατήρηση της δομής του, μέσω του πλέγματος των ινών που δημιουργεί. Τι γίνεται όμως με το πέρασμα του χρόνου; Aυτό το ανθεκτικό σύστημα στήριξης που διαθέτει η επιδερμίδα μας μειώνεται φυσικά καθώς τα χρόνια περνούν, με αποτέλεσμα την σταδιακή “πτώση”.
Οι πρώτες “ρωγμές” αρχίζουν να δημιουργούνται στο οικοδόμημα, με τις λεπτές γραμμών, τις ρυτίδες και την χαλάρωση να κάνουν την εμφάνισή τους. Όσο είμαστε νέοι, το δέρμα μας είναι γεμάτο με ισχυρά, εργατικά μόρια κολλαγόνου καθώς η σύνθεσή του από τους ινοβλάστες είναι σε υψηλά επίπεδα. Έτσι το δέρμα είναι λείο και στιλπνό. Το φυσικό κολλαγόνο του οργανισμού μας αρχίζει να μειώνεται όμως ήδη από τα τέλη της δεκαετίας των 20, -αργά και σταθερά,- μέχρι να φτάσουμε στην εμμηνόπαυση, γνωστή και ως το σημείο καμπής του κολλαγόνου. «Κατά την περιεμμηνοπαυσιακή και την μετεμμηνοπαυσιακή περίοδο σημειώνεται πολύ ταχύτερη μείωση του κολλαγόνου, στο 30% συγκεκριμένα. Αυτό συμβαίνει λόγω της χαμηλής πια παραγωγής των ορμονών αναπαραγωγής, των οιστρογόνων», εξηγεί η σύμβουλος δερματολόγος Δρ. Justine Hextall που δραστηριοποιείται στην Αγγλία και συνεχίζει: “Τότε είναι που η δομή του κολλαγόνου σπάει και γίνεται όλο και πιο αδύναμη. Για να το θέσουμε απλά, σκεφτείτε το σα να βγάζουμε ένα- ένα τα τούβλα από έναν τοίχο, ή τα τουβλάκια από τον πύργο Jenga που παίζαμε όταν ήμασταν παιδιά”.
Οι “εχθροί” του κολλαγόνου
Η εξάντληση του κολλαγόνου από τον οργανισμό είναι κάτι αναπόφευκτο, υπάρχουν όμως κάποιοι παράγοντες του σύγχρονου τρόπου ζωής που επιταχύνουν αυτή την διαδικασία. Σύμφωνα μάλιστα και με έρευνες της Lancôme για την μακροβιότητα, η γήρανση οφείλεται κατά 80% στο lifestyle και κατά 20% στα γονίδια. Ποιες είναι λοιπόν οι κακές καθημερινές συνήθειες που μπορούν να βλάψουν το κολλαγόνο μας;
1. Το κάπνισμα. Πρόκειται για μια από τους μεγαλύτερες απειλές του νεανικού σφρίγους, καθώς δημιουργεί ένζυμα που διασπούν τόσο το κολλαγόνο όσο και την ελαστίνη.
2. Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο. Η ηλιακή ακτινοβολία εκτός από το ότι έχει την ίδια παρενέργεια με το κάπνισμα, προκαλεί επιπλέον βλάβη στο DNA των κυττάρων επηρεάζοντας την ικανότητα του δέρματος να αυτοπροστατεύεται.
3. Η ρύπανση. Οι επιβλαβείς ελεύθερες ρίζες που δημιουργούνται από την οξείδωση των κυττάρων μπορούν να βλάψουν τη δύναμη και την ακεραιότητα του δέρματος, υποβαθμίζοντας τα επίπεδα κολλαγόνου.
4. Το αλκοόλ. Η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών ενθαρρύνει την εξάντληση των απαραίτητων βιταμινών και μετάλλων από τον οργανισμό ενώ προκαλεί οξειδωτικό στρες στα κύτταρα και αυξάνει την πιθανότητα για κυτταρική βλάβη.
5. Η πολύ ζάχαρη. Εάν σας αρέσουν τα γλυκά τα νέα δεν είναι και τόσο ευχάριστα καθώς η συσσωρευμένη ζάχαρη στον οργανισμό μπορεί να κρυσταλλωθεί στο δέρμα (διαδικασία γνωστή ως γλυκοζυλίωση) επηρεάζοντας την ποιότητα του κολλαγόνου. ‘Όταν αυτό γίνεται για μεγάλα διαστήματα, το δέρμα γίνεται τραχύ και τα σημάδια της πρόωρης γήρανσης ορατά.
6. Το επεξεργασμένο κρέας. Η συγκεκριμένη τροφή περιέχει ελεύθερες ρίζες που μπορούν να επιβραδύνουν και να μπλοκάρουν τη φυσική διαδικασία οικοδόμησης κολλαγόνου, να συμβάλουν στη διάσπασή του και να ενθαρρύνουν την εμφάνιση φλεγμονής, η οποία μπορεί να βλάψει τις λεπτές δομές του.
Τί γίνεται με τα συμπληρώματα διατροφής κολλαγόνου;
Τα τελευταία χρόνια η αποτελεσματικότητα του ποσίμου κολλαγόνου έχει εγείρει μεγάλη συζήτηση, με πολλούς να υποστηρίζουν την άποψη ότι δεν μπορεί να περάσει σε μεγάλες ποσότητες από το έντερό μας ώστε να κάνει τη διαφορά. Αλλά με την παγκόσμια αγορά κολλαγόνου να φθάνει τα $ 6,63δισ. έως το 2025, η έρευνα προχωράει και οι φόρμουλες βελτιώνονται.
«Ορισμένες ενώσεις κολλαγόνου μπορεί να καταστραφούν κατά τη διάρκεια της πέψης αλλά οι πιθανότητες απορρόφησης εξαρτώνται από το μέγεθος των ενώσεων, γνωστών ως πεπτίδια», εξηγεί η διάσημη διατροφολόγος του Λονδίνου, Alice Mackintosh, και συνεχίζει προτείνοντας: «Προτιμήστε συμπληρώματα που έχουν δομικά αλλάξει χρησιμοποιώντας νερό, έχουν δηλαδή υδρολυθεί σε πεπτίδια χαμηλού μοριακού βάρους που μπορούν να διαπεράσουν από το τοίχωμα του εντέρου και είναι πιο ανθεκτικά στην πέψη.
Σίγουρα δεν μπορούν να κάνουν θαύματα, αλλά η έρευνα δείχνει ότι συμβάλουν στην υποστήριξη της ελαστικότητας και της ενυδάτωσης του δέρματος». Και εκτός αυτού, σχετικές μελέτες δείχνουν ότι τα συμπληρώματα κολλαγόνου μπορούν να βοηθήσουν τα οστά, τις αρθρώσεις, τα μαλλιά, τα νύχια, ακόμα και την καλή υγεία του εντέρου.
Ποιες τροφές μπουστάρουν τη σύνθεση κολλαγόνου;
To δέρμα χρειάζεται μια ποικιλία θρεπτικών συστατικών για να διατηρείται υγιές. Συγκεκριμένα:
1. Η βιταμίνη C παίζει καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξη της παραγωγής κολλαγόνου και βοηθά στη συστροφή των ινών κολλαγόνου που αυξάνει την αντοχή τους. Βρίσκεται σε: κόκκινες πιπεριές, λάχανο, μπρόκολο, φράουλες.
2. Η βιταμίνη Α είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία των δομών του κολλαγόνου στα κύτταρά μας. Βρίσκεται σε: γλυκοπατάτες, καρότα, σκούρα φυλλώδη χόρτα, αποξηραμένα βερίκοκα.
3. O ψευδάργυρος ενισχύει τη σταθερότητα των ινών κολλαγόνου και προστατεύει από τις ελεύθερες ρίζες. Βρίσκεται σε: κρέας, ψάρι, σουσάμι και σπόρους κολοκύθας.
Η ρουτίνα περιποίησης που προστατεύει το κολλαγόνο
«Το κολλαγόνο είναι ένα τόσο μεγάλο μόριο που η διείσδυσή του στο δέρμα είναι από δύσκολη έως αδύνατη. Τα οφέλη που έχουν παρατηρηθεί κατά καιρούς σε μελέτες αναφορικά με το συνθετικό κολλαγόνο που περιλαμβάνουν μερικές καλλυντικές συνθέσεις αφορούν απλώς στην ενυδάτωση της επιδερμίδας», εξηγεί η Zamani. Μπορούμε όμως να προστατέψουμε το κολλαγόνο χρησιμοποιώντας τοπικά φόρμουλες με συγκεκριμένα συστατικά.
1. Ομπρέλα προστασίας: Χρησιμοποιήστε SPF 365 μέρες τον χρόνο για προστασία από τις ακτίνες UVB και από τις UVA, οι οποίες έχουν μεγαλύτερο μήκος κύματος και είναι σε θέση να διεισδύσουν από τα σύννεφα και το γυαλί.
2. Επενδύστε σε έναν ορό με βιταμίνη C. Εκτός του ότι πρόκειται για ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία, η εν λόγω βιταμίνη ενισχύει την παραγωγή κολλαγόνου και βοηθά στην αναστολή του ενζύμου που είναι υπεύθυνο για τη διάσπασή του τελευταίου. Ελέγξτε την ετικέτα για συγκεντρώσεις 5-15%.
3. Πείτε “ναι” σε προϊόντα με ρετινόλη. Η βασίλισσα της αντιγήρανσης όπως είναι ευρέως γνωστή, είναι η ενεργή μορφή της βιταμίνης Α, και αποδεδειγμένα διεγείρει την παραγωγή κολλαγόνου και έχει αντιρυτιδική δράση.
Οι προϊοντικοί φρουροί της πρωτεΐνης της νεότητας:
Σέρουμ λάμψης με εκχύλισμά Τριαντάφυλλου Perpetual Rose από τη Νότια Γαλλία που επιταχύνει την ανανέωση των επιφανειακών κυττάρων του δέρματος, Absolue The Serum της Lancôme.
Ορός σύσφιγξης με vegan κολλαγόνο, φυσικό υαλουρονικό Οξύ και ρεσβερατρόλη από σταφύλια Resveratrol- Lift της Caudalie (στα φαρμακεία).
Αντιρυτιδική κρέμα με 1.0% vegan ρετινόλη και τριπλό μείγμα πεπτιδίων Α- Passionii™ Retinol Cream της Drunk Elephnat, sephora.gr
Αντιοξειδωτική θεραπεία με 0,5% φερουλικό οξύ, 1% α-τοκοφερόλη, 15% L- ασκορβικό οξύ, -η πιο δραστική μορφή βιταμίνης C-, C E Ferulic High Potency Antioxidant Treatment της Skinceuticals, skinceuticals.gr
Αντιηλιακή κρέμα πόλης UV Essentiel Protection Global UV- Pollution- Antiox SPF 50 της Chanel.
Αντιγηραντική κρέμα ημέρα με δείκτη αντιηλιακής προστασίας και δράση κατά των κηλίδων Liftactiv Collagen Specialist SPF 25 της Vichy.
Αντιοξειδωτικός ορός με καθαρή βιταμίνη C ειδικά σχεδιασμένος για το ευαίσθητο δέρμα Pure Vitamin C10 της La Roche-Posay (στα φαρμακεία).
Για διέγερση της σύνθεσης κολλαγόνου Θεραπεία 7 ημερών με αμινοξέα κολλαγόνου για σύσφιγξη της ώριμης επιδερμίδας Age Perfect Retightening της L’Oréal Paris.
Booster κρέμας με κολλαγόνο για σφριγηλή επιδερμίδα Pure Collagen Cream Booster της Frezyderm (στα φαρμακεία).
Κρέμα επαναφοράς της πυκνότητας για την περίοδο μετά την εμμηνόπαυση Neovadiol Replenishing Anti- Sagginess Day Cream της Vichy.
Συμπύκνωμα θρέψης και ανανέωσης Super Serum (10) της Nuxe (σε επιλεγμένα φαρμακεία).
Κρέμα ημέρας για πρόσωπο και λαιμό με βιοπεπτίδια ειδικά σχεδιασμένη για την περίοδο της εμμηνόπαυσης Arkéskin της Lierac (σε επιλεγμένα φαρμακεία).
Κρέμα ημέρας με χρώμα και SPF 20 για ανόρθωση του περιγράμματος και εφέ λίφτινγκ Μαύρη Πεύκη 4D Bio-Shapelift™ της Kορρές (στα φαρμακεία).
Ορός ενίσχυσης του κολλαγόνου με πεπτίδια που μιμούνται το φυσικό κολλαγόνο της επιδερμίδας The Inkey List Collagen Booster Serum, lookfantastic.com
Κρέμα αναπλήρωσης όγκου που ενισχύει την παραγωγή κολλαγόνου Cellular Anti-Age SPF15 της Nivea.
Δραστικό συμπύκνωμα με τριπεπτίδια κολλαγόνου σε μορφή αμπούλας Lift & Firm Collagen Booster της Babor.
Συμπλήρωμα διατροφής με υδρολυμένο κολλαγόνο και γεύση φράουλα Sky Premium Life Collagen (στα φαρμακεία).
Πόσιμο συμπλήρωμα διατροφής για υγιή επιδερμίδα, γερά μαλλιά και νύχια, με γεύση φράουλα- λεμόνι και βιοενεργά πεπτίδια κολλαγόνου, Βιταμίνη Α, και ψευδάργυρο της Ηerbalife (στα φαρμακεία).
