Η συνεχής αύξηση του προσδόκιμου ζωής είναι συνδεδεμένη με την ανάπτυξη στρατηγικών σε όλο τον κόσμο που έχουν στόχο την καλύτερη υγεία και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής σε κάθε ηλικία. Μέσα σε αυτό το ευνοϊκό πλαίσιο, η αγορά των συμπληρωμάτων διατροφής είναι από τους τομείς που καινοτομούν και αναπτύσσονται δυναμικά στη χώρα μας. Με αφορμή τα Supplement Awards, η πρόεδρος της κριτικής επιτροπής δρ Ρενάτα Μίχα, κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος, αναπλ. καθηγήτρια Διατροφής στο Πανεπιστήμιο Tufts της Αμερικής, πρόεδρος του Global Nutrition Report και Ιδρύτρια του Food for Health, μας αποκαλύπτει τον μαγικό κόσμο των συμπληρωμάτων διατροφής, την πραγματική τους αξία στη ζωή, αλλά και τι να περιμένουμε στο μέλλον.
Θεωρείτε ότι τα συμπληρώματα είναι πραγματική ανάγκη ή μπορούμε να καλύψουμε τις ημερήσιες διατροφικές μας ανάγκες μέσω επιλεγμένων τροφών ή διατροφικών προγραμμάτων;
Tα συμπληρώματα διατροφής δεν μπορούν να υποκαταστήσουν μια ισορροπημένη διατροφή ή άλλες υγιεινές συνήθειες. Μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή είναι η ιδανική πηγή όλων των θρεπτικών συστατικών που χρειαζόμαστε. Η λήψη των συμπληρωμάτων διατροφής πρέπει να γίνεται με σύνεση και υπό την καθοδήγηση των επαγγελματιών υγείας, δηλαδή των ιατρών και των κλινικών διαιτολόγων-διατροφολόγων. Αντιλήψεις όπως “ό,τι είναι φυσικό ή φυτικό θα είναι και ασφαλές”, ή “αν έχει αποτέλεσμα μια μικρή ποσότητα, η μεγαλύτερη ακόμη καλύτερα”, καθώς και η αλόγιστη χρήση συμπληρωμάτων, χωρίς τη σωστή πληροφόρηση και καθοδήγηση από τον επαγγελματία υγείας, μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία. Λάβετε υπόψη ότι κάποια συμπληρώματα είναι πιθανό να προκαλέσουν παρενέργειες, ειδικά όταν συνδυάζονται με φάρμακα, ή αντενδείκνυται η λήψη τους στην περίπτωση που πάσχετε από συγκεκριμένα προβλήματα υγείας.
Ποια είναι τα στοιχεία που επηρεάζουν τη διαδικασία επιλογής ενός συμπληρώματος διατροφής;
Τα κριτήρια που ο ιατρός ή ο κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος λαμβάνει υπόψη πριν συστήσει συμπληρώματα διατροφής είναι, μεταξύ άλλων, η διατροφή, η ηλικία, η γενικότερη κατάσταση της υγείας, η πιθανή λήψη κάποιας φαρμακευτικής αγωγής, όπως επίσης εάν πρόκειται για έγκυο ή θηλάζουσα γυναίκα. Για παράδειγμα, αν για οποιονδήποτε λόγο η διατροφή σας είναι ανεπαρκής ως προς κάποια απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, μπορεί να κριθεί ωφέλιμη η χορήγηση συγκεκριμένων συμπληρωμάτων διατροφής. Αντίστοιχα, εάν είστε έγκυος, ο γυναικολόγος σας μπορεί να σας συστήσει συγκεκριμένα συμπληρώματα.
Συμβουλευτείτε τον επαγγελματία υγείας ο οποίος θα σας βοηθήσει να δώσετε απαντήσεις στα παρακάτω:
-
Το χρειάζεστε πραγματικά και ποια είναι τα πιθανά οφέλη για εσάς;
-
Υπάρχουν πιθανοί κίνδυνοι ή αλληλεπιδράσεις με τυχόν φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνετε;
-
Ποια είναι η κατάλληλη δοσολογία για εσάς;
-
Πώς, πότε και για πόσο καιρό ενδείκνυται να το λάβετε;
Έχει αλλάξει η πανδημία τις κατηγορίες ζήτησης των συμπληρωμάτων διατροφής;
Mε την πανδημία του COVID-19, η παγκόσμια αγορά είδε μια εκτίναξη στη ζήτηση συμπληρωμάτων για την άμυνα του οργανισμού και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, η οποία, βάσει προβλέψεων, θα συνεχιστεί για τουλάχιστον όσο καιρό μας απασχολεί ενεργά ο COVID-19. Για παράδειγμα, η σχέση μεταξύ έλλειψης βιταμίνης D και εκδήλωσης σοβαρών συμπτωμάτων COVID-19 απασχόλησε ενεργά την επιστημονική κοινότητα, που οδήγησε σε σημαντική αύξηση πωλήσεων αντίστοιχων συμπληρωμάτων. Παρ’ όλα αυτά, προς το παρόν δεν υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις από κλινικές μελέτες για πιθανά οφέλη της βιταμίνης D στον COVID-19.
Πιστεύετε ότι αυτό το τοπίο θα διατηρηθεί και στη μετά Covid-19 εποχή;
Σίγουρα ο COVID-19 οδήγησε σε αύξηση της ζήτησης για προϊόντα που συμβάλλουν στη λειτουργία του ανοσοποιητικού, καθώς και για προϊόντα που απευθύνονται στη ρύθμιση των συνεπειών πολλαπλών lockdown, της κοινωνικής αποστασιοποίησης και του αυξανόμενου εργασιακού στρες.
Στη μετά COVID-19 εποχή, για τα συμπληρώματα αναμένεται αύξηση στην κατηγορία των συμπληρωμάτων που απευθύνονται στο ανοσοποιητικό, των προβιοτικών για πολλαπλές, πέραν των παραδοσιακών, χρήσεις (εγκεφαλική λειτουργία, λειτουργία ανοσοποιητικού), ενώ αναμένεται επιπλέον ενδυνάμωση της κατηγορίας των φυτικών προϊόντων.
Υπάρχουν μη ασφαλή συμπληρώματα; Πως προστατεύεται ο καταναλωτής;
Η παραγωγή, η διάθεση, η εμπορία και η διαφήμιση των συμπληρωμάτων διατροφής στην Ελλάδα ακολουθούν καθορισμένο νομοθετικό πλαίσιο. Οι κανονισμοί στους οποίους υπόκεινται τα συμπληρώματα διατροφής αφορούν, μεταξύ άλλων, την ασφάλεια παραγωγής, τη σύνθεση, τη σκοπούμενη χρήση, τους ισχυρισμούς υγείας, καθώς και τις υποχρεωτικές επισημάνσεις χρήσης. Αρμόδια αρχή για τη χώρα μας είναι ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) και ως χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουμε εναρμονιστεί με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή οδηγία. Παρ’ όλα αυτά, επειδή τα συμπληρώματα διατροφής θεωρούνται διατροφικά προϊόντα και όχι φάρμακα, δεν υπόκεινται σε έγκριση και αδειοδότηση από τον ΕΟΦ, αλλά σε γνωστοποίηση. Συνεπώς, σύμβολα ή σημάνσεις που δίνουν την εντύπωση στον καταναλωτή ότι το προϊόν έχει «εγκριθεί» ή ότι έχουν πιστοποιηθεί η «ποιότητα», η «αποτελεσματικότητα» ή η «ασφάλειά» του δεν επιτρέπονται.
Σε κάθε περίπτωση, συζητήστε με τον επαγγελματία υγείας σε ποιες περιπτώσεις τα συμπληρώματα διατροφής μπορεί να είναι ωφέλιμα για εσάς.
Ποια είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη κατανάλωση σε συμπληρώματα;
Βάσει στοιχείων του Euromonitor, η παγκόσμια αγορά των συμπληρωμάτων διατροφής αναμένεται να ξεπεράσει τα $198,9 δισεκατομμύρια το 2025. Η Αμερική, η Κίνα και η Ιαπωνία αποτελούν τις μεγαλύτερες αγορές συμπληρωμάτων παγκοσμίως. Οι κύριοι παράγοντες που καθοδηγούν την αγορά των συμπληρωμάτων διατροφής είναι η αύξηση του προσδόκιμου ζωής, καθώς και η συνεχής ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για θέματα διατροφής, υγείας και ευ ζην.
Ποιο είναι το μέγεθος της συγκεκριμένης αγοράς στην Ελλάδα;
Η αγορά των συμπληρωμάτων διατροφής στην Ελλάδα αντίστοιχα αναπτύσσεται με δυναμικούς ρυθμούς. Βάσει στοιχείων του Συλλόγου Επιχειρηματιών Συμπληρωμάτων Διατροφής (ΣΕΣΔΙ), το μέγεθος της ελληνικής αγοράς υπολογίζεται στα € 230 εκατ. και έκλεισε με αύξηση 13% το 2020. Υπάρχουν περίπου 100 εταιρείες που παράγουν 5.000 προϊόντα συμπληρωμάτων διατροφής. Όπως στην παγκόσμια, έτσι και στην ελληνική αγορά τα συμπληρώματα διατροφής που στοχεύουν στο ανοσοποιητικό κυριάρχησαν στις πωλήσεις ως απόρροια του COVID-19, με έμφαση σε συστατικά όπως η βιταμίνη C, η βιταμίνη D και ο ψευδάργυρος. Άλλα συμπληρώματα που σημείωσαν άνοδο πέρυσι ήταν τα λιπαρά οξέα συνολικά ως κατηγορία για πολλαπλές χρήσεις, καθώς και εκείνα που στόχευαν στον ύπνο, την εγκεφαλική λειτουργία, τη χαλάρωση και το στρες. Οι κατηγορίες αυτές διαφαίνεται ότι θα επικρατήσουν στην ελληνική αγορά και για τον επόμενο 1-1,5 χρόνο.
Στη χώρα μας έχουν ήδη κυκλοφορήσει συμπληρώματα με συστατικά από βότανα της ελληνικής γης. Πιστεύετε ότι η πλούσια βιοποικιλότητα της χώρα μας θα συμβάλλει θετικά στην ανάπτυξη του κλάδου;
Η ζήτηση για «φυσικά», φυτικά και φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα παρουσιάζει αυξητική τάση σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στην αυξανόμενη προτίμηση των καταναλωτών για φυτικά προϊόντα, καθώς και για προϊόντα που δημιουργούνται με λιγότερα χημικά συστατικά και με τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Παρ’ όλα αυτά, όπως ήδη αναφέρθηκε, η ύπαρξη συστατικών φυτικής προέλευσης δεν καθιστά το προϊόν αυτοδικαίως «φυσικό και ακίνδυνο», και το ίδιο ισχύει και για τα βότανα. Κρίνοντας από άλλες χώρες που έχουν αξιοποιήσει τοπικά βότανα, όπως το ginseng στην Ασία και η εχινάτσεα (echinacea) στην Αμερική, τα οποία πλέον διατίθενται ευρέως, θεωρώ ότι και στη χώρα μας υπάρχει η δυνατότητα αξιοποίησης της πλούσιας βιοποικιλότητας για την ανάπτυξη καινοτόμων συμπληρωμάτων διατροφής.
Πιστεύετε ότι τα Supplement Awards μπορούν να επηρεάσουν τη βιομηχανία για ποιοτικότερες πρώτες ύλες και καινοτόμες, πιο αποτελεσματικές φόρμουλες;
Θεσμοί βράβευσης όπως τα Supplement Awards μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη του κλάδου των συμπληρωμάτων διατροφής. Παρά τις δύσκολες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που βιώνουμε λόγω της πανδημίας του COVID-19, τέτοιες προσπάθειες έχουν τη δυνατότητα να αναδείξουν την αξιέπαινη επιχειρηματική δραστηριότητα στον χώρο των συμπληρωμάτων διατροφής, συμβάλλοντας εν δυνάμει και στην επανεκκίνηση της οικονομίας. Μέσω της συνεχόμενης βελτίωσης και αξιολόγησης των συμπληρωμάτων διατροφής ωφελείται ο καταναλωτής και μακροπρόθεσμα η δημόσια υγεία.
