Φωτογράφος: James Meakin
Έξι δημόσια νοσοκομεία εξοπλίστηκαν φέτος με μηχανήματα για εξετάσεις που κάνουμε στο στήθος χάρη στα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από τη συμμετοχή του κόσμου στον αγώνα δρόμου Greece Race for the Cure του Συλλόγου Άλμα Ζωής. Πλέον οι γυναίκες έχουμε στη διάθεσή μας καλύτερη τεχνολογία για προληπτικό έλεγχο. Την ίδια στιγμή, πειραματικές μέθοδοι, όπως εκείνη που μελετάται από τους επιστήμονες της ιατρικής σχολής San Antonio του πανεπιστημίου του Τέξας για τον κληρονομικό καρκίνο του μαστού, δίνουν περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης. Για τις νέες εξελίξεις στην πρόληψη και τη θεραπεία της νόσου που χτυπά μία στις οκτώ γυναίκες μας ενημερώνουν οι ειδικοί.
Οι hi-tech εξετάσεις
Για ποιο λόγο αναπτύσσουμε καρκίνο στο στήθος; Ανάμεσα στις αιτίες είναι η έκθεση των κυττάρων μας σε πληθώρα γυναικείων ορμονών (οιστρογόνα και προγεστερόνη) που ενθαρρύνουν την εμφάνιση της νόσου. Αυτό μπορεί να γίνει π.χ. σε περιπτώσεις περίσσιας λίπους στο σώμα μας γιατί ο λιπώδης ιστός παράγει οιστρογόνα, αλλά επιβαρυντικά έχει φανεί ότι δρα και η χρόνια λήψη αντισυλληπτικών. Μια άλλη αιτία είναι όταν ένα ή περισσότερα γονίδια σε ένα κύτταρο υφίστανται μετάλλαξη (π.χ. βλάβη). Αυτό ίσως οφείλεται σε κληρονομικούς λόγους, δηλαδή είναι πιθανό μια μετάλλαξη να κληροδοτηθεί από κάποιον γονιό (γονίδιο BRC1, BRC2 κ.ά.) ή να συμβεί κάποια στιγμή στη ζωή μας, χωρίς να υπάρχει ένοχο ιστορικό. Η καινούρια πειραματική μελέτη στο πανεπιστήμιο του Τέξας στοχεύει στην περίπτωση του κληρονομικού καρκίνου και έδειξε ότι με ένα μόριο (MiR223-3p), τα καρκινικά κύτταρα πεθαίνουν. Ωστόσο, ακόμη δεν εφαρμόζεται στην κλινική πράξη. Τα ισχυρά όπλα που έχουμε αυτή τη στιγμή είναι άλλα. Όπως αναφέρει ο Βασίλης Βενιζέλος, χειρουργός μαστού, ειδικός μαστολόγος, Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής και Μονάδας Μαστού του Metropolitan: «Από τις πιο σημαντικές εξελίξεις είναι τα τεστ “γονιδιακές υπογραφές” (oncotype test, endocredit, mamaprint) για συγκεκριμένους όγκους και δείχνουν αν μια γυναίκα θα ωφεληθεί από την χημειοθεραπεία. Ακόμα, έχουμε τη λεγόμενη νεοεπικουρική χημειοθεραπεία που χορηγείται πριν τη χειρουργική αντιμετώπιση και απευθύνεται σε γυναίκες με το γονίδιο BRC2 και με τριπλά αρνητικό καρκίνο (ένας τύπος καρκίνου που παρουσιάζει συνήθως επιθετική μορφή». Με αυτή τη μέθοδο ο όγκος μειώνεται και ενδέχεται να εξαφανιστεί.
Οι εξελίξεις όμως αφορούν και τον προληπτικό μας έλεγχο. Η Φιορίτα Πουλακάκη, Διευθύντρια Κέντρου Μαστού και Χειρουργικής Κλινικής Μαστού της Ευρωκλινικής Αθηνών επισημαίνει:
Ψηφιακή μαστογραφία μετά από ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού (CESM): Η ψηφιακή μαστογραφία με χρήση σκιαγραφικού αυξάνει το ποσοστό ανάδειξης πολύ μικρών βλαβών, πολυεστιακών καρκίνων. Ανιχνεύοντας την ασυνήθιστη ροή του αίματος, αναδεικνύει περιοχές με ύποπτη αγγείωση. Οι ενδείξεις στα πλαίσια του προληπτικού ελέγχου είναι ο πυκνός μαστός και τα ύποπτα μαστογραφικά και υπερηχογραφικά ευρήματα. Η τεχνολογία λέγεται SenoBright CESM.
Υπερηχογράφημα Abus (Automated Breast Ultrasound): Ενδείκνυται κυρίως σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς άνω των 40. Σύμφωνα με κλινικές μελέτες, η συγκεκριμένη τεχνολογία συνδυαστικά με ψηφιακή μαστογραφία, αυξάνει κατά 55% τις πιθανότητες εντοπισμού διηθητικών τύπων καρκίνου του μαστού, συγκριτικά με τη μαστογραφία. Η συγκεκριμένη τεχνολογία υπερτερεί των απλών υπερήχων καθώς πρόκειται για μια αυτοματοποιημένη εξέταση που προσφέρει τρισδιάστατη απεικόνιση του μαστού.
Breast pap: Πρόκειται για μια μη επεμβατική εξέταση, ένα είδος κυτταρολογικής εξέτασης του μαστού. Το στήθος μπαίνει σε δύο θήκες που προκαλούν ήπια μάλαξη με αποτέλεσμα να εκκριθεί υγρό, ώστε να αποσταλεί προς κυτταρολογική εξέταση. Η εξέταση έχει ένδειξη σε γυναίκες που παρουσιάζουν έκκριμα από τις θηλές.
Τι δεν αλλάζει
Αυτό που είναι σημαντικό για κάθε γυναίκα είναι να επιλέξει έναν ειδικό γιατρό μαστού που θα γνωρίζει το ιστορικό της. Εκείνος θα προτείνει τις στοχευμένες εξετάσεις ανάλογα με το ιστορικό και την ηλικία της. Ειδικότερα, οι κλασικές εξετάσεις που γίνονται είναι οι παρακάτω:
1.Ψηφιακή μαστογραφία: Εξακολουθεί να αποτελεί την πιο μελετημένη εξέταση που έχει φανεί πως μειώνει το ποσοστό θανάτων από καρκίνο του μαστού. Αυτή τη στιγμή η γενικώς αποδεκτή οδηγία είναι πως όλες οι γυναίκες πρέπει να κάνουν μία μαστογραφία «αναφοράς» πριν την ηλικία των 40 και έπειτα συνιστάται να γίνεται μαστογραφία κάθε 1 χρόνο (σε περίπτωση οικογενειακού ιστορικού, το πλάνο εξατομικεύεται). Μαζί με τη μαστογραφία ίσως ο γιατρός προτείνει και κάποια άλλη εξέταση, ανάλογα με το ιστορικό, τα ευρήματα αλλά και το στήθος σας (π.χ. πυκνός μαστός).
2.Υπερηχογράφημα μαστών: Είναι ιδανικό σε γυναίκες με πυκνό μαστό συμπληρωματικά με μαστογραφία. «Απαιτεί μεγάλη εμπειρία από τον ακτινολόγο του μαστού ώστε να εντοπιστούν οι ύποπτες βλάβες» αναφέρει η κα Πουλακάκη.
3.Ψηφιακή μαστογραφία με τομοσύνθεση: Καταγράφει πολλαπλές εικόνες του μαστού και τις
συνθέτει σε μία τρισδιάστατη, συμβάλλοντας στον εντοπισμό περισσότερων καρκίνων. Υποψήφιες είναι γυναίκες με πολύ πυκνούς μαστούς, με έντονο ινοαδενικό στοιχείο και λιγότερο λίπος.
4.Μαγνητική τομογραφία μαστών: Διευκρινίζει αλλοιώσεις στον μαστό οι οποίες είναι δυσδιάκριτες ή ασαφείς στις υπόλοιπες εξετάσεις. Υποψήφιες είναι γυναίκες με υψηλό κίνδυνο βάσει οικογενειακού ιστορικού, μετάλλαξη του γονιδίου BRCA, γυναίκες που έχουν κάνει ακτινοθεραπεία στον κορμό πριν την ηλικία των 30 ετών.
