Φωτογράφιση: Θανάσης Κρίκης

Τέλος στο «μία δίαιτα για όλους» δίνει μια νέα επιστημονική μελέτη που έρχεται από τη Βρετανία. Το πρόγραμμα διατροφής που βοήθησε τη φίλη μας να χάσει πέντε κιλά σε ένα μήνα, δεν σημαίνει ότι θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα και σε εμάς. Το τι θεωρείται ισορροπημένη και σωστή διατροφή δεν αλλάζει, νέες παράμετροι, όμως, μπαίνουν στη μάχη της απώλειας βάρους, τις οποίες πρέπει οπωσδήποτε να υπολογίζουμε όταν κάνουμε δίαιτα. Ερευνητές στο King’s College στη Βρετανία μελέτησαν δείκτες που επηρεάζουν τον μεταβολισμό και τα συμπεράσματά τους ανοίγουν τον δρόμο σε έναν άλλο τρόπο, προκειμένου να αδυνατίσουμε: παράγοντες όπως ο καλός ύπνος, η ισορροπία στα μικρόβια του εντέρου (μικροβίωμα), η άσκηση και οι καλές τιμές στη γενική αίματος καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό πόσο αποτελεσματικά καίμε τις τροφές (μεταβολισμός) και παίζουν μεγαλύτερο ρόλο από ό,τι τα γονίδια. Επίσης, δεν υπάρχει μία σωστή διατροφή. Ενώ ο κανόνας των γευμάτων ανά τρεις ώρες δεν ισχύει για όλους. Ορισμένοι άνθρωποι μεταβολίζουν καλύτερα το πρωί, δηλαδή καίνε πιο εύκολα ό,τι καταναλώνουν μετατρέποντάς το σε ενέργεια. Ακόμη και δίδυμα αδέρφια ανταποκρίνονται διαφορετικά στις ίδιες τροφές, έδειξε η βρετανική μελέτη Predict 1, η μεγαλύτερη του είδους της που τρέχει ακόμη. Πώς θα αξιοποιήσουμε τη νέα γνώση και πώς θα βρούμε το δικό μας, εξατομικευμένο μενού που θα μας βοηθήσει να αδυνατίσουμε;

Ξεκινήστε με τσεκάπ

Συχνά η επίσκεψη σε έναν διαιτολόγο-διατροφολόγο κυλά με τη λήψη ενός ιστορικού, στο οποίο εκείνος καταγράφει το πώς τρεφόμαστε και οδηγείται στη διαμόρφωση ενός προγράμματος διατροφής, χωρίς όμως να έχουν προηγηθεί εξετάσεις. Όπως δείχνει η μελέτη Predict 1, είναι σημαντικό να δούμε το βιοχημικό προφίλ κάποιου και να λάβουμε υπόψη μας το ιστορικό του και τις συνήθειές του, ώστε το μενού να είναι εξατομικευμένο. Η διαιτολόγος-διατροφολόγος Γεωργία Βαβουρανάκη, που υποβάλλει τους ενδιαφερόμενους σε εξετάσεις, επισημαίνει: «Μέχρι σήμερα οι διατροφικές οδηγίες που δίνονται αφορούν τον μέσο όρο του πληθυσμού και δεν είναι εξατομικευμένες στις ειδικές ανάγκες και ικανότητες κάθε ανθρώπου να μεταβολίσει ό,τι τρώει (δηλαδή να κάψει τις τροφές μετατρέποντας τις θερμίδες σε ενέργεια)». Όπως εξηγεί η ειδικός, μελέτες έχουν δείξει ότι η αυξημένη κατανάλωση λιπών (π.χ. βούτυρο, έλαια, μαγιονέζα, εμφανές λίπος στο κρέας, πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, γλυκά) και η διαταραχή στον τρόπο που εκκρίνεται η ινσουλίνη (ομοιόσταση) μετά από τη λήψη φαγητού, αποτελούν ανεξάρτητους παράγοντες για εμφάνιση παχυσαρκίας αλλά και ανάπτυξης καρδιαγγειακών νοσημάτων. «Τα πιο σημαντικά σημεία που αναδεικνύει η καινούρια μελέτη Predict 1 είναι οι αλλαγές που παρουσιάζει η γλυκόζη του αίματος (τη χρειαζόμαστε για ενέργεια), η ινσουλίνη που εκκρίνουμε μετά το φαγητό (για να πέσουν τα επίπεδα της γλυκόζης) και τα τριγλυκερίδια στο αίμα, μετά τη λήψη συγκεκριμένων γευμάτων υψηλής περιεκτικότητας σε λιπίδια και υδατάνθρακες». Αρχικός στόχος της μελέτης είναι να δούμε πώς η διατροφή επηρεάζει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά και μεταβολικά νοσήματα, όμως τα συμπεράσματα δείχνουν και πόσο σημαντική είναι η εξατομικευμένη δίαιτα στην απώλεια βάρους.
Η κ. Βαβουρανάκη τονίζει: «Ένα σημαντικό εύρημα είναι ότι τα άτομα που συμμετείχαν στη μελέτη είχαν διαφορετική ανταπόκριση στην τροφή, όσον αφορά τους μεταβολικούς δείκτες (γλυκόζη αίματος, τριγλυκερίδια, επίπεδα ινσουλίνης), παρόλο που τους δόθηκαν πανομοιότυπα σε ποσότητα και ποιότητα γεύματα. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχουν συγκεκριμένοι παράγοντες, όπως το εντερικό μικροβίωμα, που είναι διαφορετικό σε κάθε άνθρωπο, και επομένως επηρεάζουν σε διαφορετικό βαθμό το πόσο θα ανέβουν οι δείκτες που μας ενδιαφέρουν μετά το γεύμα. Οι γενετικοί παράγοντες φαίνεται να έχουν μέτρια επίδραση όσον αφορά τον τρόπο που μεταβολίζουμε την τροφή. Όλοι είμαστε μοναδικοί, οπότε δεν υπάρχει ένα ενιαίο μοντέλο που πρέπει να ακολουθούμε για να αδυνατίσουμε και να παραμείνουμε υγιείς». Σημαντικό ρόλο στο πώς θα μεταβολίσουμε την τροφή και πώς θα διαμορφωθούν οι μεταβολικοί δείκτες μετά το φαγητό (δηλαδή ποιες θα είναι οι τιμές στη γλυκόζη, τα τριγλυκερίδια, την ινσουλίνη) παίζουν το τι τρώμε, πόσο καλά κοιμόμαστε, αν ασκούμαστε και πόσο. «Άρα, όταν αναφερόμαστε στη διαμόρφωση μιας δίαιτας με βάση τα μακροθρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη και φυτικές ίνες), πρέπει να υπάρχει εξατομίκευση. Με απλά λόγια, δεν συνιστώνται πλέον συγκεκριμένες δίαιτες βασισμένες σε σταθερές αναλογίες μακροθρεπτικών συστατικών, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα».

Πώς θα προσαρμοστεί, λοιπόν, η δίαιτα σε έναν άνθρωπο από εδώ και πέρα; Με βάση τα δεδομένα της συγκεκριμένης μελέτης, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε εκ των προτέρων τα επίπεδα γλυκόζης αίματος, χοληστερίνης, τριγλυκεριδίων, τη νεφρική και ηπατική λειτουργία, δείκτες φλεγμονής όπως CRP (C αντιδρώσα πρωτεΐνη), την κατανομή του λίπους του σώματος και το ποσοστό μυϊκής μάζας. Επίσης, θα βοηθήσει να έχουμε μια εικόνα για το μικροβίωμά μας.

Τι χρειάζεται να κάνουμε

Γενική αίματος: Γλυκόζη αίματος, χοληστερίνη, τριγλυκερίδια
Υπέρηχος νεφρών & ήπατος: Νεφρική & ηπατική λειτουργία
Καμπύλη γλυκόζης: Βιοδείκτες μετά τη λήψη τροφής
Αιματολογική: CPR (C-αντιδρώσα πρωτεΐνη)
Λιπομέτρηση/Tanita (συσκευή): Κατανομή λίπους και ποσοστό μυών (μας δείχνει από πού θα χάσουμε λίπος)
Ανάλυση κοπράνων: Μικροβίωμα
Ιστορικό: Σωματικό βάρος, ύψος, περιφέρεια μέσης και γοφών, ιατρικό ιστορικό, διατροφική πρόσληψη (π.χ., αριθμός γευμάτων, διατροφικές συνήθειες), φυσική δραστηριότητα (είδος άθλησης, συχνότητα, διάρκεια), ύπνος.

Το μενού 1 μέρας

Δείτε πώς μπορεί να εξατομικευθεί το πρόγραμμα διατροφής σε έναν άνθρωπο που κάνει καθιστική ζωή και έχει αργό μεταβολισμό. Φυσικά, για να εξατομικευθεί πλήρως, πρέπει να γίνουν και εξετάσεις.
Πρωινό: 1 φλιτζ. γάλα, 1 φέτα πολύσπορο ψωμί με τυρί κρέμα και 1 κ.γ. μαρμελάδα
Σνακ: 1 φρούτο και αμύγδαλα
Μεσημεριανό: Άπαχος μοσχαρίσιος κιμάς με μακαρόνια al dente και πράσινη σαλάτα με βινεγκρέτ
Σνακ: Γιαούρτι χαμηλό σε λιπαρά με κανέλα
Βραδινό: Τονοσαλάτα (τόνος, σαλάτα μαρούλι-καρότο, 1 κ.σ καλαμπόκι, ελαιόλαδο και πιπεριές).

Πηγή: Γεωργία Βαβουρανάκη, διατροφολόγος