Αυτή τη στιγμή, αυτή είναι μια φορτισμένη ερώτηση, δεδομένου ότι γνωρίζουμε τόσα πολλά για τον αντίκτυπο της διατροφικής κουλτούρας, αλλά ταυτόχρονα βομβαρδιζόμαστε με καθημερινές δόσεις αντιεπιστημονικών ψευδοδιατροφικών πληροφοριών. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι που δυσκολεύονται με τη σχέση τους με το φαγητό μπορεί να μην το έχουν καν συνειδητοποιήσει.
Σύμφωνα με τη διαιτολόγο Rhiannon Lambert, οι σχέσεις με το φαγητό βρίσκονται συνήθως σε ένα φάσμα. Αυτό κυμαίνεται από τους ανθρώπους που τρώνε κανονικά για τα δεδομένα τους εντός της οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης στην οποία βρίσκονται μέχρι τις διατροφικές διαταραχές, οι οποίες διαγιγνώσκονται κλινικά. Ωστόσο, έχουμε αυτό το μέσο τμήμα αυτού του φάσματος όπου οι άνθρωποι έχουν διαταραγμένες σχέσεις με το φαγητό και μπορούμε να το ορίσουμε ως μη φυσιολογικές διατροφικές συμπεριφορές που είναι μακριά από τον κοινωνικό και πολιτιστικό κανόνα. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει ορισμένους τύπους δίαιτας, απόπειρες να τρώμε «καθαρά», υπερβολική άσκηση ή χρήση άλλων αρνητικών συμπεριφορών που επηρεάζουν τις διατροφικές επιλογές μας.
Το φαγητό και η άσκηση έχουν γίνει άρρηκτα συνδεδεμένα. Αυτό δεν ίσχυε ποτέ περισσότερο από ό,τι κατά τη διάρκεια του lockdown, οπότε υπήρχαν πολλά μηνύματα και πληροφορίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που θα μπορούσαν να είναι αρκετά δύσκολα για άτομα που μπορεί να είχαν ήδη λίγο δύσκολη σχέση με το φαγητό. Υπήρξε επίσης μεγάλη αύξηση στα online μαθήματα γυμναστικής και όλες οι ειδήσεις έλεγαν στους ανθρώπους ότι έπρεπε να κάνουν πολλές βόλτες την ημέρα. Υπήρχαν τόσα πολλά πράγματα με τα οποία θα δυσκολευόσουν αν είχες ήδη μια πολύ δύσκολη σχέση με το φαγητό, και ίσως και με το σώμα σου. Η γλώσσα γύρω από την παχυσαρκία και την αύξηση βάρους λόγω του lockdown δεν ήταν επίσης χρήσιμη. Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Boris Johnson, είπε μάλιστα ότι όλοι πρέπει να ασκούνται περισσότερο για να χάσουν βάρος και να μπορέσουν να νικήσουν την Covid19, χωρίς καμία επιστημονική στήριξη.
Αλλά αυτό είναι ένα διαρκές ζήτημα, όχι μόνο κατά τη διάρκεια του lockdown. Όλοι έχουμε βρεθεί στη θέση να δεχόμαστε διατροφικές συμβουλές από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από μέλη της οικογένειας, από επαγγελματίες υγείας και από άτομα που εμπιστευόμαστε και αυτό σίγουρα περιπλέκει τα πράγματα. Πώς λοιπόν θα ελέγξεις τη σχέση σου με το φαγητό και ποια είναι η σωστή κατεύθυνση να ακολουθήσεις; Παρακάτω ακολουθούν 3 red flags στα οποία πρέπει να δώσεις ιδιαίτερα σημασία.
1. Ποιες είναι οι πηγές πληροφοριών σου
Ένα πράγμα που βλέπουμε συχνά γύρω μας είναι διάφορες πεποιθήσεις για τα τρόφιμα και τη σωστή ή λάθος διατροφή που δεν ταιριάζουν με κανένα επιστημονικό δεδομένο. Γι’αυτό βεβαιώσου ότι υπάρχει έρευνα πίσω από κάθε δίαιτα ή διατροφή που σου προτείνουν. Εάν υπάρχει αντίθεση μεταξύ της συμβουλής και της επιστήμης, αναρωτήσου αν είναι κάτι που θέλεις να συνεχίσεις να ακολουθείς ή στην πραγματικότητα χρειάζεται να το τροποποιήσεις λίγο, αλλά και πώς μπορεί να σε επηρεάσει αυτό σωματικά, κοινωνικά και ψυχολογικά.
Ο αντίκτυπος της τήρησης διατροφικών συμβουλών από μη διατροφολόγους είναι ότι μπορεί να μην καταλαβαίνουν την επιστήμη. Δεν βλέπουν κάποιον ως άτομο, αλλά μπορεί να κοιτάξουν ένα κομμάτι της έρευνας και να πουν, «Ω, αυτή η έρευνα είχε καλά αποτελέσματα, όλοι πρέπει να το κάνουν αυτό» και μετά να σε πιέζουν γι’αυτό. Η διατροφή όμως είναι πολύ πιο περίπλοκη υπόθεση και είναι σημαντικό για τους ειδικούς να δίνουν συμβουλές προσαρμοσμένες στον στόχο του εκάστοτε ατόμου και όχι στη δική τους προκατάληψη ή στα αποτελέσματα μιας έρευνας.
2. Μήπως έχεις εστιάσει υπερβολικά σε ένα θρεπτικό συστατικό;
Η πρωτεΐνη είναι μόνο ένα παράδειγμα εξύμνησης μιας θρεπτικής ουσίας, αλλά αυτό είναι εξίσου κακό με το να προσηλώνεσαι στην αποφυγή ενός τύπου θρεπτικών συστατικών, όπως τα γαλακτοκομικά (χωρίς ηθικούς ή ιατρικούς λόγους και χωρίς τη χρήση νόμιμων, εναλλακτικών πηγών όπως η σόγια) ή οι υδατάνθρακες. Οι άνθρωποι μπορεί να αναπτύξουν διατροφικές ελλείψεις χωρίς καν να συνειδητοποιούν ότι χάνουν βασικά θρεπτικά συστατικά από τη διατροφή τους. Μερικές φορές αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πραγματικά δύσκολα συμπτώματα του εντέρου ή σε χαμηλούς δείκτες ασβεστίου στον οργανισμό που μπορούν να προκαλέσουν οστεοπενία ή οστεοπόρωση. Και, για μερικούς ανθρώπους, αυτό μπορεί επίσης να εξελιχθεί σε ενεργειακό και πρωτεϊνικό υποσιτισμό.
Συχνά, αυτό συμβαίνει επειδή οι δίαιτες χωρίς υδατάνθρακες ή οι διατροφικές συνήθειες που επικεντρώνονται κυρίως στις πρωτεΐνες, δεν έχουν φυτικές ίνες, κάνοντας το πεπτικό σου σύστημα δυστυχισμένο. Άλλες φορές, είναι η πράξη του περιορισμού των ομάδων τροφίμων που απλώς σημαίνει ότι χάνεις την τεράστια ποικιλία μικροθρεπτικών και μακροθρεπτικών συστατικών που χρειάζεσαι.
3. Πως επηρεάζεται η καθημερινή ζωή σου από τη διατροφή;
Είναι αυτονόητο ότι η ακύρωση σχεδίων επειδή αισθάνεσαι περίεργα με το να τρως έξω δεν είναι σημάδι μιας υγιούς σχέσης με το φαγητό. Αλλά υπάρχουν πιο ύπουλοι τρόποι με τους οποίους μπορεί να επηρεάσει την ημέρα σου: «η άρνηση των σημάτων πείνας» και «η σχέση σου με το φαγητό να καταλαμβάνει ολόκληρη την ημέρα» είναι μόνο δύο παραδείγματα διαταραγμένης διατροφής. Για παράδειγμα, εάν ξοδεύεις όλη την ημέρα σκεπτόμενη το επόμενο γεύμα σου ή προσπαθείς να βρεις τρόπους να καταστέλλεις την όρεξή σου που δεν περιλαμβάνουν την κατανάλωση φαγητού, ίσως πρέπει να σκεφτείς λίγο πιο προσεκτικά από πού προέρχονται αυτές οι συνήθειες.
Ποια είναι τελικά μία «καλή» σχέση με το φαγητό;
Μία «καλή» σχέση με το φαγητό είναι συνήθως να τρως ό,τι χρειάζεσαι, ό,τι σου αρέσει και ό,τι θέλεις όποια μέρα το θέλεις. Αυτό θα πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη τις προσωπικές, ηθικές και πολιτιστικές σου ανάγκες και επιθυμίες. Δεν αποτελεί έκπληξη λοιπόν, ότι οι γενικές συμβουλές δεν λειτουργούν πραγματικά. Τα καλά νέα είναι ότι είναι δυνατό να αφαιρέσεις από τη ζωή σου τον θολό κόσμο των κανόνων για τα τρόφιμα και τις δίαιτες. Μπορεί να χρειαστεί λίγη δουλειά, αλλά το να παρατηρήσεις αυτά τα red flags είναι μία καλή αρχή.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΘΕΜΑΤΑ:
- Δεν μπορείς να πιεις τον καφέ σου σκέτο; Να τι μπορείς να κάνεις σύμφωνα με τους διατροφολόγους
- Οι 7 καλύτερες πηγές πρωτεΐνης για τους vegetarian, τους vegan (και όλους μας!)
- Μια νευροεπιστήμονας μοιράζεται μαζί μας το go-to smoothie της για καλύτερη λειτουργία του εγκεφάλου