Ενώ η απώλεια βάρους μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της αρτηριακής πίεσης, στα επίπεδα χοληστερόλης, στη διαχείριση της γλυκόζης και στη μείωση του κινδύνου για διαβήτη, καρδιακές και άλλες παθήσεις που σχετίζονται με τις συνήθειες μας, η διαδικασία πρέπει να είναι σταδιακή και να είναι αποτέλεσμα μακροπρόθεσμων αλλαγών στον τρόπο ζωής. Συχνά, ωστόσο, οι άνθρωποι θέλουν γρήγορα αποτελέσματα και ακολουθούν το δρόμο μιας περιοριστικής δίαιτας, η οποία μπορεί μεν να οδηγήσει σε απώλεια βάρους, αλλά που είναι δύσκολο να διατηρηθεί και αντίθετα θέτει τις βάσεις για επαναλαμβανόμενους κύκλους απώλειας και κέρδους ή αυτό που ο ιατρικός κόσμος αναφέρει ως «δίαιτα γιο-γιο».
Το γιο-γιο, δηλαδή το πάνω-κάτω, στο σωματικό βάρος τείνει να είναι πιο συνηθισμένο από την επιτυχή διατήρηση της απώλειας βάρους και προκύπτει από μοντέρνες δίαιτες και περιοριστικά προγράμματα διατροφής. Μία ζυγαριά που ανεβαίνει και κατεβαίνει συνεχώς μπορεί να μας αφήσει με μια ντουλάπα με ρούχα ποικίλου μεγέθους, απογοητευμένους και με κλονισμένη υγεία. Εκτός από την ψυχολογική επιβάρυνση, η έρευνα δείχνει ότι η περιοδική απώλεια και αύξηση βάρους μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις, διαβήτη, πέτρες στη χολή, καρκίνο, οστεοπόρωση, ακόμη και άνοια.
Ακολουθούν 6 τρόποι με τους οποίους η δίαιτα γιο-γιο μπορεί να επηρεάσει μακροπρόθεσμα την υγεία μας.
Αυξημένο σωματικό λίπος
Οι περισσότεροι από αυτούς που «κάνουν δίαιτα» προσπαθούν να μειώσουν το σωματικό τους λίπος. Και ακόμη κι αν ξαναπάρουμε το βάρος ένα χρόνο αργότερα, φαίνεται ότι μάλλον δεν θα επιστρέψουμε εκεί από όπου ξεκινήσαμε όσον αφορά το σωματικό λίπος, καθώς αρκετοί γύροι απώλειας και αύξησης βάρους συνδέονται στην πραγματικότητα με υψηλότερο ΔΜΣ, υψηλότερο ποσοστό σωματικού λίπους και μεγαλύτερη πιθανότητα αποθήκευσης λίπους γύρω από τη μέση. Στην πραγματικότητα, οι γυναίκες που ανέφεραν ότι έκαναν δίαιτα γιό-γιο (έχασαν και στη συνέχεια ανέκτησαν τουλάχιστον 10 κιλά τουλάχιστον μία φορά) είχαν 82% λιγότερες πιθανότητες να έχουν υγιή ΔΜΣ σύμφωνα με στοιχεία της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας. Επίσης, τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια δίαιτας γιο-γιο φαίνεται να οδηγούν σε μεγαλύτερη συσσώρευση σωματικού λίπους στη μέση, γεγονός που ενέχει μεγαλύτερο κίνδυνο για την υγεία από το λίπος στο κάτω μέρος του σώματος.
Διαβήτης
Το να πλησιάσουμε σε ένα υγιές σωματικό βάρος είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να βελτιώσουμε τη διαχείριση της γλυκόζης και να μειώσουμε τον κίνδυνο διαβήτη. Ωστόσο, υπάρχει επίσης σημαντική έρευνα που υποδηλώνει ότι η απώλεια βάρους μόνο για να το ξανακερδίσεις σε λίγο καιτό, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο διαβήτη. Το 2014, έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Diabetes Care διαπίστωσε ότι η συχνότητα των κύκλων δίαιτας γιο-γιο (στην περίπτωση αυτή, η απώλεια και στη συνέχεια η εκ νέου αύξηση τουλάχιστον 5 κιλών) ήταν σημαντικός προγνωστικός παράγοντας κινδύνου για διαβήτη.
Υγεία της καρδιάς
Η απώλεια βάρους με στόζο ένα πιο υγιές σωματικό βάρος σχετίζεται με τη μείωση του κινδύνου για όλες τις παθήσεις που σχετίζονται με την καρδιά, από υψηλή αρτηριακή πίεση έως εγκεφαλικό και καρδιακό επεισόδιο, αλλά τι συμβαίνει όταν χάνουμε και ξαναπαίρνουμε επανειλημμένα βάρος; Τα δεδομένα της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (AHA) που αναφέρθηκαν προηγουμένως υποδηλώνουν ότι όσες περισσότερες φορές μια γυναίκα ανέφερε ότι έκανε δίαιτα γιο-γιο, τόσο χειρότερη είναι η υγεία της καρδιάς της με βάση το εργαλείο Life’s Simple 7 της AHA. Στην πραγματικότητα, οι γυναίκες που ανέφεραν ότι έκαναν δίαιτα γιο-γιο τουλάχιστον μία φορά είχαν 51% λιγότερες πιθανότητες να έχουν μέτρια βαθμολογία υγείας της καρδιάς και 65% λιγότερες πιθανότητες να έχουν βέλτιστο σκορ. Και αυτό υποστηρίζει ευρήματα που δημοσιεύθηκαν το 2017 και υποδηλώνουν ότι τα άτομα που είχαν τις μεγαλύτερες διακυμάνσεις στο σωματικό βάρος είχαν 85% μεγαλύτερο κίνδυνο να παρουσιάσουν κάποιο είδος καρδιακού επεισοδίου, 117% μεγαλύτερο κίνδυνο για καρδιακή προσβολή και 136% μεγαλύτερο κίνδυνο για εγκεφαλικό.
Πέτρες στη χολή
Συχνά επεισόδια δίαιτας γιο-γιο όπου χάνεται το βάρος και στη συνέχεια ανακτάται φαίνεται να αυξάνουν τον κίνδυνο για πέτρες στη χολή τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι αυτός ο κίνδυνος αυξάνεται όσο μεγαλώνει το εύρος στις διακυμάνσεις του βάρους και η συχνότητα των επεισοδίων αυτών.
Άνοια
Μια μελέτη του 2013 από την Αμερικανική Ακαδημία Νευρολογίας πρότεινε ότι οι διακυμάνσεις του βάρους μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο άνοιας αργότερα στη ζωή και ότι ο συνολικός κίνδυνος για άνοια αυξήθηκε, ανάλογα με το πόσο μεγάλες ήταν αυτές οι αλλαγές βάρους.
Υγεία των οστών
Η δίαιτα γιο-γιο μπορεί να μειώσει την οστική πυκνότητα σύμφωνα με μια μελέτη του 2015. Το πρόβλημα πηγάζει από την απώλεια άλιπης μάζας σώματος (μαζί με λιπώδη μάζα) κατά την απώλεια βάρους. Η άλιπη μάζα σώματος συνδέεται με την καλή υγεία των οστών και είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο η άσκηση ενθαρρύνεται για την υγεία των οστών. Ωστόσο, όταν ανακτηθεί το βάρος, προστίθεται ξανά κυρίως ως λιπώδης μάζα, οδηγώντας σε συνολική μείωση της άλιπης μάζας σώματος από ό,τι πριν από την απώλεια βάρους.
