…επειδή, αν και μόλις 16 χρόνων, μέσα σε 6 μήνες άνοιξες τον δρόμο για το σημαντικότερο κίνημα του 21ου αιώνα.
Κάθε Παρασκευή πρωί τους τελευταίους µήνες µπαίνω στον λογαριασµό της στο Twitter. Είναι εκεί. Κάθεται στα σκαλιά του σουηδικού κοινοβουλίου στη Στοκχόλµη, συνήθως τυλιγµένη σε µια κουβέρτα εξαιτίας του σκανδιναβικού ψύχους. Δίπλα της, ένα µικρό πανό γράφει: «Απεργώ για την κλιµατική αλλαγή». Είναι η Greta Thunberg, µια 16χρονη Σουηδή µαθήτρια που είναι η αδιαµφισβήτητη ηγέτιδα του νεανικού κινήµατος για την κλιµατική αλλαγή. Μόνο του, αυτό το κοριτσάκι, που δείχνει ακόµη µικρότερο από την ηλικία του, έχει καταφέρει να κατεβάζει σε απεργίες και πορείες πλήθη µαθητών σε όλο τον κόσµο, ώστε η σουηδική τηλεόραση να φτιάξει έναν παγκόσµιο χάρτη για να δείξει πού έχει φτάσει η επιρροή της Greta. Και, πιστέψτε µε, έχει φτάσει παντού. Σχεδόν σε ολόκληρη την Ευρώπη, στην Τουρκία, σε χώρες της Αφρικής, στην Ιαπωνία, την Αυστραλία, τον Καναδά. Είναι ο «χάρτης της Greta». Όπως είπαν γι’ αυτή, έχει ανάψει µια φωτιά που απλώνεται σε όλη τη Γη.
Χτες ακόµα η Guardian έγραφε: «Η µοναχική διαµαρτυρία της 16χρονης που ξεκίνησε το περασµένο καλοκαίρι έχει µετεξελιχθεί σε ένα παγκόσµιο παντοδύναµο κίνηµα που καλεί τους πολιτικούς να δράσουν άµεσα».
Η Σουηδή µαθήτρια ξεκίνησε την απεργία της όταν άνοιξαν τα σχολεία τον περασµένο Σεπτέµβριο, µε αίτηµα τα ριζικά µέτρα που πρέπει να πάρει η κυβέρνηση της χώρας της για τη µείωση των εκποµπών καυσαερίων. Είναι κόρη του ηθοποιού Svante Thunberg και της Malena Ernman, µιας από τις διασηµότερες τραγουδίστριες της όπερας. Η µητέρα της έγραψε ένα βιβλίο, στο οποίο περιγράφει τον αγώνα της οικογένειας για το µεγάλωµα των δύο κοριτσιών, της Greta και της αδελφής της Beata, που έχουν διαγνωσθεί µε αυτισµό, συγκεκριµένα η ηρωίδα µου µε σύνδροµο Άσπεργκερ. Όπως έχει πει και γράψει η Greta πολλές φορές, λόγω αυτής της διαταραχής βλέπει τα πράγµατα από µια διαφορετική οπτική γωνία. Γι’ αυτήν είναι όλα ή τίποτα, λύση εδώ και τώρα. «Πολλοί µε κοροϊδεύουν για τη διάγνωση, αλλά το σύνδροµο Άσπεργκερ δεν είναι αρρώστια, είναι δώρο. Αν ήµουν “φυσιολογική” και κοινωνική, θα είχα γίνει µέλος κάποιας οργάνωσης, όµως επειδή δεν είµαι, αποφάσισα τη σχολική απεργία. Ήµουν πολύ απογοητευµένη που δεν γινόταν τίποτα για την περιβαλλοντική κρίση και αισθανόµουν ότι έπρεπε να κάνω κάτι, οτιδήποτε. Πολλές φορές το να ΜΗΝ κάνεις τίποτα απολύτως -όπως απλά να κάθεσαι στα σκαλιά της Βουλής- “ακούγεται” πολύ πιο δυνατά. Όπως ένας ψίθυρος µερικές φορές είναι πιο δυνατός από µια κραυγή». Σύντοµα, η παρουσία της έξω από τη Βουλή και ο ευθύς, συµπυκνωµένος λόγος της, την έκαναν viral. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία.
Πριν από δύο µήνες η µικρή Σουηδή εµφανίστηκε στο παγκόσµιο οικονοµικό φόρουµ του Νταβός. Ναι, εκεί όπου η πολιτική και οικονοµική ελίτ συναντιούνται, κλείνουν συµφωνίες και ανταλλάσσουν απόψεις για την µεγιστοποίηση του αµύθητου πλούτου τους. Η οµιλία της ήταν καταιγιστική: «Το σπίτι µας καίγεται. Ήρθα εδώ για να σας πω ότι το σπίτι µας καίγεται. Βάσει των στοιχείων που παρουσιάζει η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίµατος απέχουµε λιγότερο από 12 χρόνια από τη στιγµή που δεν θα µπορούµε να αναστρέψουµε τα λάθη µας. Σε αυτό το διάστηµα πρέπει να γίνουν δραµατικές αλλαγές σε όλους τους τοµείς της κοινωνίας, συµπεριλαµβανοµένης της µείωσης των εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 50%». Η Greta µίλησε για την απληστία των πλουσίων, την αδυναµία των πολιτικών κινηµάτων να πιέσουν για άµεσες λύσεις, την ανικανότητα των ΜΜΕ να αφυπνίσουν την κοινή γνώµη. «Λέτε ότι στη ζωή τίποτα δεν είναι άσπρο ή µαύρο. Είναι ψέµα. Ένα πολύ επικίνδυνο ψέµα. Είτε θα αποτρέψουµε την άνοδο της θερµοκρασίας κατά 1,5° C είτε όχι… Είτε επιλέγουµε να συνεχίσουµε ως πολιτισµός είτε όχι. Δεν υπάρχει γκρίζα ζώνη όταν πρόκειται για την επιβίωση». Έκανε σαφές ότι πρέπει να αλλάξουν σχεδόν τα πάντα στις κοινωνίες µας. Ότι δεν θα είναι εύκολο, δεν θα ζούµε µε τον ίδιο τρόπο που ζούσαµε µέχρι σήµερα, αλλά µόνο έτσι θα καταφέρουµε να διαιωνίσουµε το είδος µας. «Οι µεγάλοι λένε διαρκώς ότι χρωστάνε σε εµάς τους νέους να µας δώσουν ελπίδα. Δεν θέλω την ελπίδα σας. Δεν θέλω να είστε αισιόδοξοι. Θέλω να πανικοβληθείτε. Θέλω να νιώσετε τον φόβο που νιώθω εγώ κάθε µέρα. Και µετά θέλω να δράσετε. Να δράσετε όπως θα κάνατε σε µια µεγάλη κρίση. Θέλω να δράσετε σαν να καιγόταν το σπίτι σας. Γιατί πράγµατι καίγεται», είπε τελειώνοντας την οµιλία της. Φαντάζεστε τι έγινε στην αίθουσα στο Νταβός. Σεισµός.
Η Greta έχει κάνει σαφές ότι θα απεργεί κάθε Παρασκευή µέχρι να αναγκάσει τους ηγέτες της χώρας να συµµορφωθούν µε τη συµφωνία των Παρισίων. Όταν της λένε ότι τα παιδιά δεν πρέπει να απεργούν αλλά να παρακολουθούν τα µαθήµατά τους, απαντάει: «Γιατί ένας νέος να κάτσει στο θρανίο και να κοπιάσει για ένα µέλλον που κανένας ενήλικας δεν προσπαθεί να του εξασφαλίσει; Οι µεγάλοι µάς έχουν απογοητεύσει. Δεν ξέρουν τίποτα για την κρισιµότητα του θέµατος, ούτε καν οι δηµοσιογράφοι, οπότε πρέπει να πάρουµε την κατάσταση στα χέρια µας. Σήµερα κιόλας».
Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι αυτό το πιτσιρίκι έθεσε το θέµα µε έναν τρόπο που κανείς δεν µπόρεσε να διατυπώσει µέχρι τώρα: Αλλάξτε τρόπο σκέψης, αλλάξτε τα µυαλά σας, αλλάξτε πολιτικές και τρόπο ζωής, αν θέλετε σωθούµε. Την κοινωνία την πάνε µπροστά τέτοιοι άνθρωποι. Πλάσµατα που παίρνουν τα πράγµατα προσωπικά και τα δίνουν όλα. Η Greta είναι µια Ζαν Ντ΄ Αρκ της εποχής µας. Ρίχνεται στη µάχη σαν κινούµενη φλόγα για να κάψει την απάθεια όλων µας.
Φλώρα Τζηµάκα
ftzimaka@alphamag.gr
