Τον έχουμε δει σε μερικές από τις πιο πολυσυζητημένες παραστάσεις των τελευταίων χρόνων -κυρίως των Δημήτρη Καραντζά, Ακύλα Καραζήση και Έκτορα Λυγίζου- να προσφέρει με μια γοητευτική διακριτικότητα θεατρικές στιγμές απ’ αυτές που σε κάνουν να επιστρέφεις για να πιάσεις θέση κάτω από μια σκηνή. Τον συναντήσαμε με αφορμή τη συμμετοχή του στο έργο Δαναΐδες του Ανδρέα Κάλβου, που θα παιχτεί στη Μικρή Επίδαυρο (2-3 Αυγούστου) στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, και μας σύστησε τον εαυτό του και τον ρόλο του.
Φωτογράφιση: Γιώργος Καπλανίδης, This In Not Another Agency. Styling: Βίβιαν Ρουβέλα.
«Ο Λυγκέας είναι ένας από τους 50 γιους του Αίγυπτου που παντρεύεται την Υπερμνήστρα, κόρη του Δαναού. Οι δυο νέοι ζουν τον έρωτα μέσα στη δίνη ενός πολέμου που νομίζουν πως έχει τελειώσει. Η εξουσία μπαίνει εμπόδιο στην αγάπη τους με τη διαφορά ότι εξουσία είναι οι γονείς τους. Και αυτή η εξουσία επιτίθεται ακόμα και στα παιδιά της. Είναι αμείλικτη στον ίδιο της τον εαυτό. Αυτή είναι η φύση της. Ο Λυγκέας είναι φορέας της ειρήνης. Είναι αυτός που σε όλο το έργο πρεσβεύει ότι πρέπει να αποτινάξουμε από πάνω μας το σαθρό παρελθόν που μας επιβάλλει πράγματα και μας καθορίζει. Η κινητήριος δύναμή του είναι φυσικά η Υπερμνήστρα. Ο έρωτάς του δηλαδή. Και είναι τόσο μεγάλος, που είναι ικανός να αλλάξει τις επιθυμίες του. Στον πυρήνα του παραμένει γιος, πολεμιστής, σύζυγος, αλλά στην ψυχή είναι ένας ερωτευμένος νέος. Θέλει να γίνουν τα πράγματα έτσι, ώστε να μείνει με το κορίτσι του. Και ο τρόπος για να τα καταφέρει είναι η ειρήνη. Αν τον κατηγορήσει κάποιος για ρομαντικό, θα ήθελα αυτός ο κάποιος να σκεφτεί τον πόλεμο που έχει δώσει για να κερδίσει αυτό που θέλει. Δεν ξέρω αν οι νέοι σήμερα ερωτεύονται με την ίδια επαναστατική διάθεση που το κάνει ο Λυγκέας. Τόσο ολοκληρωτικά, ψυχικά, ψυχολογικά, υπαρξιακά. Και ορμητικά, σαν νερό που αναβλύζει από αρχαία πηγή. Φαίνεται ότι σήμερα έχουμε μεγάλη δυσκολία να το κάνουμε όλο αυτό με θέρμη και συμπαντικό δόσιμο. Οι περισσότεροι προτιμούν τον βατό δρόμο της ευκολίας από τον δύσκολο του απόλυτου έρωτα. Σαν να λείπει από τα αντικείμενα του πόθου η ικανότητα του ολοκληρωτικού δοσίματος του ενός στο άλλο. Οι ερωτευμένοι πρέπει να έρχονται σε άμεση επαφή. Να αρθούν όλες οι διαμεσολαβήσεις, τα εμπόδια, οι αντιστάσεις και να σταματήσει αυτή η νίκη της φυγής στον έρωτα.
Το έργο όμως είναι πολλά περισσότερα από ένα love story. Eίναι ένα έργο για την υπαρξιακή ελευθερία, για τα όριά της αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο αυτή έρχεται σε σύγκρουση με τις νόρμες. Όλοι οι ήρωες είναι δέσμιοι πολλών και διαφορετικών επιταγών. Ανελεύθεροι, περιορίζονται από τη μοίρα, τους θεούς, τις οικογένειές τους, το παρελθόν και το προαποφασισμένο μέλλον τους. Πρόκειται περισσότερο για μια ιστορία ενηλικίωσης. Το ίδιο θέμα, αλλά με έναν άλλο τρόπο, ακουμπώ υποδυόμενος στο έργο H Τραγική ιστορία του Άμλετ έναν πατέρα και έναν γιο. Εκεί, υπό τις οδηγίες του Έκτορα Λυγίζου, παίζω τον Πολώνιο και τον Λαέρτη. Μέσα από αυτό το δίπολο προσπαθώ να δείξω πόσο σημαντική είναι η αφομοίωση των χαρακτηριστικών των γονιών από τα παιδιά τους. Πρόκειται για μια πολύ δύσκολη εξίσωση που πολλές φορές λύνεται με υψηλή, ακούρδιστη, αόρατη βία. Αργούμε να καταλάβουμε ότι δεν μας ανήκουμε από την αρχή. Για να ανακαλύψεις τις επιθυμίες σου, τι σε γεμίζει και τι σε ευχαριστεί, θέλει πολύ κόπο. Αυτή είναι η δική μου αγωνία. Θα καταλάβω άραγε αν η ζωή είναι εξολοκλήρου δική μου; Όσο νωρίτερα έρχεσαι σε επαφή με αυτή την αγωνία τόσο καλύτερα είναι: για να μπορέσεις να δώσεις τη μάχη ώστε να αντιληφθείς τι είναι πραγματικά δικό σου. Αυτός είναι ο πιο σημαντικός οντολογικός πόλεμος. Ο Λυγκέας είναι μαχητής ενός τέτοιου πολέμου.
Φωτογράφιση: Γιώργος Καπλανίδης, This In Not Another Agency. Styling: Βίβιαν Ρουβέλα.
Στην εκπνοή αυτής της θεατρικής σεζόν σκηνοθέτησα το ποίημα Νεολιθική Nυχτωδία στην Κρονστάνδη του Νίκου Καρούζου, που είναι αφιερωμένο στις χαμένες εξεγέρσεις. Όταν ορθώνεις το ανάστημά σου και λες «θα τη δώσω αυτή τη μάχη», και τότε έρχεται η ίδια η ζωή και σου κλείνει το στόμα και σε καθίζει κάτω. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη απογοήτευση από αυτό. Η πιο σοφή αντίδραση, όμως, είναι να ξανασηκωθείς, όσες φορές και αν σε καθίσουν κάτω. Και ας συντριβείς ξανά. Δεν πειράζει. Ίσως αυτό που μετράει, τελικά, να είναι αυτή η διαδικασία: να ανασυντάσσεις κάθε φορά τις δυνάμεις σου για να ξανααπαιτήσεις τα όνειρά σου.
Σε αυτό το ποίημα, το χιόνι, το αγνό χιόνι, γίνεται ο λόγος που η επανάσταση καταλύεται, γίνεται ο εχθρός των επαναστατημένων. Σε αυτό τον κόντρα ρόλο του χιονιού εγώ βλέπω και το πόσο δύσκολο είναι να καταλάβεις τις προθέσεις των ανθρώπων, των πραγμάτων, των καταστάσεων. Συναντώ μεγάλη απόσταση ανάμεσα στα λόγια και τις πράξεις, στην ουσία και τις εικόνες. Σε όλα τα επίπεδα: στις σχέσεις, στον έρωτα, στην πολιτική. Εκεί που κάτι σου φαίνεται αναζωογονητικό και όμορφο, ξαφνικά γίνεται εχθρικό, με τον πιο συντηρητικό τρόπο στον κόσμο. Κι αυτό πλέον συμβαίνει γιατί έτσι έχει διαμορφωθεί η κοινωνία. Αλλά, εμείς δεν πρέπει να ξεχνάμε το «μαζί» και να συνεννοούμαστε. Στο έργο ο Καρούζος κάνει λόγο για πρόχειρο θάνατο. Για εμένα, ένας τέτοιος είναι να μην καταφέρνεις να επικοινωνείς. Αυτό με τρομάζει. Όπως με τρομάζουν και οι χαμένες ημέρες. Εκείνες που περνούν και δεν διαβάζω τίποτα, δεν λέω τίποτα, δεν ακούω τίποτα.
Φωτογράφιση: Γιώργος Καπλανίδης, This In Not Another Agency. Styling: Βίβιαν Ρουβέλα.
Επειδή είναι αμείλικτη η δουλειά του ηθοποιού, νιώθω τυχερός που εργάζομαι συνεχώς από τότε που βγήκα από τη σχολή, κάνοντας δουλειές που εκτιμώ. Νιώθω τυχερός για τους ανθρώπους κυρίως. Για τον Ακύλα Καραζήση, τον Δημήτρη Καραντζά και τον Έκτορα Λυγίζο, που μου δίνουν την ευκαιρία να εμβαθύνω. Έχω τελειώσει τη σχολή αλλά νιώθω ότι συνεχίζω να έχω δασκάλους. Άλλοι μεγάλοι δάσκαλοι για εμένα είναι οι δημιουργοί του μαγικού ρεαλισμού της Λατινικής Αμερικής, όπως οι Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Ερνέστο Σάμπατο, Χούλιο Κορτάσαρ, Αντόλφο Μπιόυ Κασάρες. Όλοι αυτοί έχουν έναν τρόπο να περιγράφουν τη ζοφερή κανονικότητα εξυψώνοντάς την. Το συναίσθημα που μου αφήνουν όλοι αυτοί με διαλύει, ενώ ταυτόχρονα νιώθω απόλαυση.
Απόλαυση είναι και η επικοινωνία εντός και εκτός σκηνής. Στο θέατρο αγωνιάς να απαντήσεις σε ένα βλέμμα, σε ένα νεύμα, σε μια κίνηση, σε μια ενέργεια, και όταν συμβεί όλα μετατρέπονται σε μια ιερή τελετή. Το κακό, ξέρετε, είναι ότι και στη ζωή, ενώ διαθέτουμε όλα αυτά τα εργαλεία να εκφραστούμε χωρίς νόρμες έχει μεταφερθεί η ίδια αγωνία της επικοινωνίας. Η ζωή, πλέον, θέλει την ευστοχία του θεάτρου: να μελετάς τα λόγια σου. Το πιο βαρετό πράγμα είναι να μιλάς και να μη λες τίποτα. Αυτός είναι ένας ακόμη πρόχειρος θάνατος.»
*Είναι ωραία η ήπια καρδιά: Στίχος από τις Δαναΐδες του Ανδρέα Κάλβου.
INFO: 2 & 3 Αυγούστου, Μικρό Θέατρο Επιδαύρου, greekfestival.gr
H Τραγική Ιστορία του Άμλετ, από τον Οκτώβριο στο Θέατρο Νέου Κόσμου, nkt.gr
