Η Φαίδρα Βόκαλη υπάρχει στον χώρο του κινηματογράφου από το 2005 και έχει βρεθεί σε διάφορες κινηματογραφικές θέσεις όλα αυτά τα χρόνια. Μεταξύ άλλων, έχει διατελέσει Γενική Διευθύντρια της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, υπότροφος του ΙΚΥ και του Artworks και έχει συμβάλει στην πραγματοποίηση δεκάδων ταινιών μικρού και μεγάλου μήκους, ενώ έχει δουλέψει στην παραγωγή και την οργάνωση κινηματογραφικών φεστιβάλ. Με την πρώτη της ταινία μικρού μήκους ENOMENA έκατσε στην καρέκλα της σκηνοθέτριας και με αφορμή την προβολή του φιλμ στο Παιδικό & Εφηβικό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας μάς είπε λίγα λόγια για αυτή την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά και με το τι θα ήθελε να μας ενώσει με αυτά τα δύο έφηβα που ενώνονται μπροστά από το φυλακισμένο υγρό στοιχείο ενός ενυδρείου.
Tι έπρεπε να συμβεί μετά από τόσα χρόνια σε τόσες “κινηματογραφικές” θέσεις για να κάνεις την πρώτη σου ταινία;
Έπρεπε να βρεθούν εντός και εκτός μου ο χώρος, ο χρόνος και το κουράγιο για να πραγματοποιήσω αυτή την ψυχική μετατόπιση.
Ήταν “βολική” η καρέκλα της σκηνοθέτρια; Αν όχι βολική τότε τι ήταν;
Ήταν απροσδόκητα οικεία.
Πόσο διαφορετική ήταν από τις άλλες “καρέκλες” του σινεμά που έχεις βρεθεί;
Ήταν διαφορετική σε πολλές μικρές λεπτομέρειες αλλά ταυτόχρονα η βάση ήταν η ίδια: είμαστε εδώ για να φτιάξουμε μαζί κάτι που αγαπάμε.
Με τι ήθελες να μας “ενώσεις” κάνοντας αυτή την ταινία ή να ενωθείς εσύ;
Με το παιδί, το εφηβάκι μέσα μας, και με τα παιδιά παντού, που θεωρώ και το ιδανικό κοινό της ταινίας. Με την απαλότητα σαν τρόπο ύπαρξης και αντίστασης. Και με ερωτήσεις που ίσως ως ενήλικες μας φαίνονται πολύ αφελείς για να κάνουμε.
Εσύ πώς “ενώνεσαι” μαζί της;
Νομίζω ότι για μένα είναι ταυτόχρονα ένα come out και ένα ταξίδι στον χρόνο, όπου δείχνω στον 13χρονο εαυτό μου μια ταινία που θα με έκανε να νιώσω λιγότερο μόνο.
Σε ενοχλεί να απαριθμούν σε ένα φεστιβάλ πόσες ταινίες από γυναίκες σκηνοθέτιδες έχουν επιλέξει;
Με ενοχλεί που υπάρχει ακόμη η ανάγκη να το απαριθμούμε. Βλέποντας ωστόσο το τι συμβαίνει όταν δεν υπάρχει η εγρήγορση από την πλευρά των οργανισμών, προσωπικά νιώθω καλύτερα όταν ξέρω ότι δεν περνούν απαρατήρητες επιλογές που κάθε άλλο παρά αθώες είναι. Ας πάρουμε για παράδειγμα το τελευταίο Φεστιβάλ Δράμας, στο οποίο συμμετείχαμε με την ταινία μας, μια αριθμητική πραγματικότητα την οποία δεν έχω δει μέχρι στιγμής πουθενά καταγεγραμμένη: Από τα 16 βραβεία που συνολικά απονεμήθηκαν, τα πέντε μόλις πήγαν σε άτομα που αυτοπροσδιορίζονται ως γυναίκες ή non binary. Αν το δούμε και πιο συγκεκριμένα, μπορούμε να πούμε ότι είναι αρκετά ενδεικτική και αποκαλυπτική η σύσταση για την κατάσταση των πραγμάτων: το ένα βραβείο είναι εκείνο της γυναικείας ερμηνείας (το “αναγκαστικό”), το άλλο απονεμήθηκε σε μια σκηνοθέτρια βραβευμένη στο γνωστότερο και σημαντικότερο κινηματογραφικό φεστιβάλ του πλανήτη και τα υπόλοιπα τρία βραβεία πήγαν σε ειδικότητες που στερεοτυπικά – και πολύ λανθασμένα προφανώς – θεωρούνται “γυναικείες”: το make-up, την ενδυματολογία και τη σκηνογραφία.
Έχουν οι ταινίες μικρού μήκους τον δρόμο που τους πρέπει;
Ούτε τον δρόμο, ούτε την στήριξη, όπως και καμία άλλωστε δραστηριότητα που δεν έχει ως βασική της στόχευση το κέρδος. Νιώθω ότι το σύστημα εκμεταλλεύεται την αγάπη και την κ@βλ@ κάποιων ανθρώπων για τη δουλειά τους και αντί να ενισχύει έναν εναλλακτικό τρόπο αφήγησης, που ταυτόχρονα είναι και ιδανικός για μάθηση ή και καλλιέργεια δεξιοτήτων, επαφίεται στην προσωπική πρωτοβουλία (με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον κόσμο που δεν έχει τα μέσα για να υποστηρίξει κάτι τέτοιο), που σίγουρα μπορεί να φέρει και εξαιρετικά αποτελέσματα, αλλά δεν βοηθάει ούτε στη βιωσιμότητα ούτε στην ποικιλομορφία των φωνών.
Ποιος θα ήταν ο ιδανικός δρόμος για σένα για μια ταινία μικρούς μήκους;
Μεγαλύτερη χρηματοδότηση για τη μικρού μήκους ταινία, σχεδιασμός και εφαρμογή ενός δικτύου για την εκμετάλλευσή της: είτε μιλάμε για προβολές σε σινεμά πριν από ταινίες μεγάλου μήκους, είτε για τηλεοπτικές προβολές ή για streaming. Δεν είναι δυνατόν η μικρού μήκους να παράγεται και να διανέμεται δωρεάν για πάντα.
Το πιο μικρού μήκους όνειρό σου ποιο είναι; Και το πιο μεγάλου μήκους;
Δεν ξέρω πώς να μετρήσω τα όνειρα, αυτό είναι κάτι που με μπερδεύει. Το να ζω συνειδητά στο παρόν είναι όνειρο μικρό ή μεγάλο; Το να βιοπορίζομαι από την σκηνοθεσία και το γράψιμο; Το να συνομιλούμε και να χτίζουμε μαζί κάτι με αγάπη ή να ανατρέπουμε όσα μας στερούν την ελευθερία μας; Και το να συνεχίσουμε να ονειρευόμαστε; Με μάτια κλειστά και ανοιχτά, για όσο είμαστε εδώ.
Περισσότερες πληροφορίες για το Παιδικό & Εφηβικό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας θα βρείτε εδώ.
*Όλες οι φωτογραφίες είναι πλάνα από την ταινία ENOMENA .
