Όλα όσα μοιράστηκε ο Γιάννης Τσορτέκης στο ELLE Ιανουαρίου.
Yπάρχει κάποιος κανόνας βάσει του οποίου ασκείτε το επάγγελμα του ηθοποιού;
Συνειδητά μέχρι σήμερα δεν έχω δουλέψει και το εννοώ ως εξής: Δεν διανοήθηκα ποτέ ότι η υποκριτική και το θέατρο -λέω «θέατρο» γιατί όταν ξεκίνησα εγώ δεν υπήρχε κάτι άλλο- θα γίνει επάγγελμα. Ότι θα το κάνω με τέτοιον τρόπο ώστε αυτό να αποτελεί τον βιοπορισμό μου. Κάτι που πρέπει να κάνω για να ζήσω. Όρισα από τις πρώτες στιγμές ότι υπάρχει μηδενική δυνατότητα να εκπληρώσω τις πρωταρχικές μου ανάγκες μέσω αυτού. Και το έκανα έτσι. Είχα έναν ελιτίστικο τρόπο προσέγγισης που θα προϋπέθετε εμένα ως έναν άνθρωπο που θα είχε λυμένα συνεχώς όλα του τα προβλήματα. Ότι θα υπήρχα διαρκώς σε μια ιδανική κατάσταση, όπου η λέξη «πρόβλημα» δεν θα υφίσταται, ώστε να μπορώ να υπάρχω με την προϋπόθεση της αυτοδιάθεσης και της διαθεσιμότητας. Δεν θα περιείχε την οικονομική συναλλαγή. Καταλαβαίνω ότι ακούγεται παράξενος ο συλλογισμός, αλλά ήταν αυτό που έπρεπε να κάνω για να μπορώ να είμαι ηθοποιός. Έκτοτε δεν έχω μετακινηθεί ούτε εκατοστό. Πέρασαν πάρα πολλά χρόνια για να ανταμειφθώ γι’ αυτό που παρήγαγα. Οτιδήποτε και αν ερχόταν, είχε τον χαρακτήρα χαρτζιλικιού. Μια απειροελάχιστη υλική επιβράβευση. Και το λέω αυτό όχι γιατί δίνω μεγάλη αξία στον εαυτό μου, αλλά γιατί το να κάνεις αυτή την εργασία είναι ανεκτίμητο από μόνο του. Βρέθηκα και συναναστράφηκα με πολλούς στρυφνούς και κακοπροαίρετους ανθρώπους που το εκμεταλλεύτηκαν. Αλλά για εμένα ήμουν ηθοποιός όχι από την ανάγκη να βγάλω ένα κομμάτι ψωμί, αλλά από την ανάγκη να υπάρξω με έναν τρόπο που δεν θα μπορούσα πουθενά αλλού πέρα από το θέατρο. Γι’ αυτό και το συκώτι μου ήταν σαν του Προμηθέα. Άντεχα και υπέμενα. Δεν έχει τίποτα το ηρωικό αυτό. Ούτε τότε είχε ούτε τώρα που το λέω, αλλά ήταν η διαδικασία που έπρεπε να ακολουθήσω. Η πορεία μου.
Τώρα η διαδικασία είναι λίγο αλλιώτικη;
Τώρα έχει διαφοροποιηθεί και μετατοπιστεί. Πλέον για εμένα προϋπόθεση είναι να μπορώ να κάνω τα πράγματα στα οποία με οδηγούν το ένστικτο και η διαίσθησή μου, αλλά κυρίως οι ανθρώπινες σχέσεις. Ακολουθώ τους ανθρώπους. Γιατί η μαθητεία των προηγούμενων χρόνων αυτό με δίδαξε. Αυτή τη στιγμή, ως μαθητής με περισσότερα μαθήματα στην πλάτη μου, εμπιστεύομαι το ένστικτό μου και αφήνομαι σε αυτό. Έτσι προκύπτουν συνεργασίες υγιείς, ισορροπημένες, μέσα στις οποίες μπορώ να είμαι ήσυχος και άρα χαρούμενος.
ΠΑΛΤO, DIOR MEN, ΚΑΙ ΠΟΥΚΆΜΙΣΟ, BOTTEGA VENETA, OΛΑ LUISA WORLD.
Έχετε καταφέρει, αν καταλαβαίνω καλά, να μετατρέψετε την ίδια την επαγγελματική διαδικασία σε επιβράβευση.
Δεν το είχα σκεφτεί, αλλά είναι ακριβώς έτσι, γιατί η κάθε μέρα που είμαι χαρούμενος είναι μια ευτυχισμένη ημέρα και αυτό είναι μη ανταλλάξιμο. Δεν πληρώνεται. Ούτε οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν ανταλλάξιμη αξία. Πώς να αξιολογήσεις την επαφή και την επικοινωνία; Είναι ανεκτίμητες. Από εκεί ξεκινάνε όλα και εκεί καταλήγουν. Η ανάγκη να μοιραζόμαστε. Αν δεν κυκλοφορεί μεταξύ μας η ανάγκη της μοιρασιάς, αν δεν έχει ροή η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, τότε απλώς δεν υπάρχουμε.
Είστε τόσο ελεύθερος με το ένστικτό σας;
Το ένστικτο και η διαίσθηση δεν λαθεύουν σε κανέναν, από όπου και να προέρχεται ο κάθε άνθρωπος, όσο τραυματισμένος ή ανασφαλής και να είναι. Η λογική, σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια, θα οδηγήσει σε ένα λογικό σφάλμα. Και οι ανθρώπινες σχέσεις είναι ενστικτώδεις αντιδράσεις. Δεν εμπίπτουν σε κανέναν κανόνα λογικής.
Χρειάζονται όμως εκγύμναση το ένστικτο και η διαίσθηση;
Ναι, και ίσως σήμερα περισσότερο από ποτέ. Πηγαίνοντας πιο πίσω χρονικά, σε μια κοινωνία που ήταν πιο απελευθερωμένη από τα σκληροπυρηνικά που μας συμβαίνουν σήμερα, καταλαβαίνουμε πως περιφέρεται γύρω μας μια βασανιστική μοναχικότητα. Πολλά, ατομικά σύμπαντα. Παλιότερα προέκυπταν πιο εύκολα ένας καφές, ένα ποτό, μια αυθόρμητη συνεύρεση, η φυσική επαφή. Δεν λέω ότι όλα αυτά δεν συμβαίνουν και τώρα, αλλά αναφέρομαι σε μια τόλμη που είχε ορμή, φυσικότητα. Ο ένας αναζητούσε τον άλλο και δεν υπήρχε περίπτωση να μη βρει έναν ή περισσότερους ανθρώπους να συναναστραφεί. Σπανίως κάποιος θα ήταν μόνος. Θα μπορούσε, κατ’ επιλογή. Σήμερα, δεν είμαστε συντροφικοί. Κοινωνικά, αλληλεπιδραστικά και γονιμοποιητικά συντροφικοί, εννοώ. Αυτό εγώ το βρίσκω στο θέατρο. Το θέατρο για εμένα είναι συντροφικότητα. Μέσα στις συνεργασίες μου έχω ανάγκη να περνάω καλά. Να νιώθω καλά με τους άλλους ανθρώπους. Να μην αισθάνομαι ότι κρίνομαι και, κυρίως, ότι συγκρίνομαι.
Αυτό συμβαίνει στο Underground;
Ναι. Γιατί συγκινούμαστε με τον ίδιο τρόπο και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Όλοι συναντηθήκαμε στην ίδια επιθυμία. Αυτή τροφοδοτεί τη συνεργασία μας. Με αρμονία, χιούμορ και κέφι που αποφόρτισαν τις δύσκολες στιγμές που αναπόφευκτα θα τύχουν. Και είναι αυτή η κοινή επιθυμία που απορροφά τους κραδασμούς. Είναι η συγκολλητική ουσία για όλα.
Τι υπάρχει σε αυτό το έργο που σας συγκινεί;
Είναι πολλά πράγματα που έχουν σχέση με την ταινία, όταν την πρωτοείδα και όταν την ξαναείδα. Έχει να κάνει με το παρελθόν μου και τα νεανικά μου χρόνια. Έχει να κάνει με την ίδια την ιστορία της Γιουγκοσλαβίας και τις μνήμες μου γύρω από αυτή. Με το τι σημαίνει για εμένα κομμουνισμός. Αυτό το έργο έχει μέσα του ιστορίες και παραμύθια ανεξίτηλα για εμένα. Δεν είναι μόνο ένα έργο που βασίζεται σε μια εξαιρετική, τρομερά σημαντική ταινία. Κάθε φορά που τη βλέπω, μέσα μου κάτι συμβαίνει που δεν έχει να κάνει μόνο με το ίδιο το έργο αυτό καθεαυτό, αλλά με μια συνολική διαπραγμάτευση που φτάνει πολύ βαθιά μέσα μου. Το συνειδητοποιώ τώρα που μιλάμε, γιατί συγκινούμαι κάθε φορά που στην παράσταση ακούγεται η λέξη «Γιουγκοσλαβία» ή το όνομα «Τίτο». Πνίγομαι από συναισθήματα. Είναι κάτι πολύ προσωπικό που δεν μπορώ να το επικοινωνήσω διαφορετικά. Φυσικά, έχει να κάνει με τις αριστερές μου καταβολές και το πώς έχω ζήσει τη ζωή μου μέχρι τώρα.
Στο έργο υπάρχει αυτός που ελέγχει σε μια ολόκληρη κοινωνία ποια είναι η αλήθεια. Κάτι τέτοιο συμβαίνει και σήμερα με έναν πιο πολύπλοκο τρόπο, αλλά συμβαίνει.
Είναι ακριβώς έτσι και δεν είναι κατά αναλογία. Στο Underground έχουμε ανθρώπους έγκλειστους σε ένα υπόγειο κάτω από τη γη που τους προσφέρονται, υποτίθεται, προστασία και η ψευδαίσθηση της επιβίωσης μέσα από ένα σύστημα που τους είναι εξαιρετικά αγαπητό. Το παινεύουν, το πιστεύουν άνευ όρων και εκείνο τους συντηρεί σε αυτή την ανυπαρξία. Σε αυτή την εξαθλίωση. Σε αυτό τον τάφο. Τους συντηρεί σε μια κατάσταση που δεν βελτιώνεται ποτέ, αλλά που τους παρουσιάζεται ως η καλύτερη δυνατή πραγματικότητα. Γι’ αυτό και οι άνθρωποι στο υπόγειο αντέχουν. Τι θυμίζει, τι θυμίζει;
Εσείς εκεί υποδύεστε τον Μπλάκι.
Ναι, είμαι ο φίλος του Μάρκο, ο οποίος απολαμβάνει κάποια από τα οφέλη της εκμετάλλευσης αυτών των ανθρώπων. Ο Μπλάκι, που μένει και αυτός στο υπόγειο, είναι και εκείνος ένας αλλοτριωμένος άνθρωπος. Δεν είναι αφελής, είναι ένας αγνός, ένας καλοπροαίρετος άνθρωπος, καθαρός. Έχει όμως ξεμείνει με την ηθική της ηθικής. Γι’ αυτό και πιστεύει τον Μάρκο, ο οποίος έχει διαβρωθεί πολύ περισσότερο από την εξουσία του χρήματος και την αλαζονεία της εξουσίας και βρίσκεται και στην επιφάνεια. Γιατί αυτό κάνει το σύστημα: όταν σε χειριστεί, νομίζεις ότι είσαι ο άρχων αυτού. Οπότε έχουμε τραγικά πρόσωπα και στη μία και στην άλλη περίπτωση. Βλέπουμε την τραγωδία και των πλανευτών και των παραπλανημένων.
Σήμερα έχουμε απόλυτη επίγνωση του πόσο παραπλανημένοι είμαστε ή κινδυνεύουμε να γίνουμε;
Όχι, γιατί αν είχαμε επίγνωση θα συνέβαινε αυτό που συμβαίνει και στο έργο. Μια σύρραξη. Το «διαίρει και βασίλευε» που κρύβεται στην ουσία του καπιταλισμού έχει αποτέλεσμα να παραμένουμε μόνοι και απομονωμένοι. Έτσι καταλήγουμε, γιατί το σύστημα δεν το συμφέρει η συλλογικότητα. Δεν το συμφέρουν η ανταλλαγή, οι σχέσεις, η συνεργασία, αλλά να μη μιλάμε. Να μην έχουμε γλώσσα και τρόπο έκφρασης. Δεν το συμφέρει να οξύνεται το μυαλό μας και να αποκτά οξυδέρκεια, να αντιμετωπίζει κρίσιμες καταστάσεις. Συμφέρουν η αποχαύνωση και η εξαθλίωση.
Έχουμε γυρισμό από αυτό; Βέβαια.
Πάντα. Μα γι’ αυτό υπάρχει η λέξη «επανάσταση». Δεν ξέρω πώς τη χρησιμοποιούν οι άλλοι, αλλά εγώ τη σέβομαι και με νοιάζει ο τρόπος που τη χρησιμοποιώ.
Πώς την ορίζετε;
Ως τον επαναπροσδιορισμό της στάσης στην οποία βρίσκονται τα πράγματα κάθε δεδομένη στιγμή. Όπου «στάση» εννοώ στασιμότητα. Αυτός ο επαναπροσδιορισμός είναι μονόδρομος. Όσο και αν φαντάζει ότι είμαστε σε λιμνάζοντα ύδατα, πάντοτε μια πετρούλα θα πέσει και θα τα ταράξει. Αυτό θα συμβεί. Δεν γίνεται να μη συμβεί. Όχι γιατί με συμφέρει, αλλά γιατί έτσι θέλω να βλέπω τα πράγματα. Γι’ αυτό πιστεύω σε αυτό τον επαναπροσδιορισμό, που δεν έχει να κάνει μόνο με τη συλλογική αντίληψη, αλλά και με το πώς θα το αντιληφθεί ο καθένας. Πώς θα αναλάβει ο καθένας την ευθύνη του εαυτού του. Αυτή είναι η βασική προϋπόθεση για να συμβούν τα άλλα πράγματα.
Ποια άλλη προϋπόθεση χρειαζόμαστε;
Έχουμε έλλειψη προτύπων. Παλιότερα υπήρχαν. Σωστά, λάθος υπήρχαν. Σήμερα δεν μπορεί να ονειρευτεί κάποιος. Εκεί έχει φτάσει το πράγμα. Γίνεται όλο και πιο δύσκολο να αφεθεί ένας άνθρωπος σε ένα όνειρο, σε μια σκέψη να υλοποιήσει. Να παλέψει γι’ αυτή. Να δώσει την καρδιά του. Εκεί γεννιούνται η δημιουργικότητα και η σύγκρουση. Είναι προαπαιτούμενα της δημιουργίας, όπως επίσης και η αντίδραση. Δεν έχουμε απλώς δικαίωμα στην αντίδραση. Είμαστε η αντίδραση. Αυτό πρέπει να συνειδητοποιήσουμε.
Τι σημαίνει για εσάς το υπόγειο ως έννοια;
Το υπόγειο είναι ένας ζωτικός χώρος. Αποτελεί τρομερή τύχη όταν κάποιος βρεθεί σε αυτόν, γιατί μπορεί να εκτιμήσει τι απολαμβάνει πάνω από τη γη. Το υπέργειο. Γιατί συνειδητοποιείς τι σημαίνει να βρίσκεσαι σε στέρηση. Χωρίς ελευθερία. Παραπλανημένος, περιορισμένος. Εκεί ασκούνται πολλές χρήσιμες δυναμικές. Αν είσαι συνεχώς στο υπόγειο, δεν μπορείς να εκτιμήσεις τίποτα. Αν είσαι διαρκώς στην επιφάνεια, πάλι δεν μπορείς να εκτιμήσεις τίποτα, γιατί τα πράγματα γίνονται αυτονόητα. Χρειάζεται συνεχώς ένας επανα – προσδιορισμός. Βρισκόμαστε πολύ συχνά όλοι μας σε υπόγεια. Είτε αυτά είναι πνευματικά είτε ψυχολογικά. Αρκεί ο καθένας να αντιμετωπίζει τα υπόγειά του με αισιοδοξία. Εγώ, όταν βρίσκομαι εκεί, σκέφτομαι ότι είναι ένα φεγγάρι που, όπως έχει λάμψη, έχει και σκότος. Τα φεγγάρια δεν διαρκούν. Εναλλάσσονται. Απλώς οι μηχανισμοί μάς κάνουν να φαντασιωνόμαστε ότι τα φωτεινά φεγγάρια διαρκούν για πάντα και να τρέμουμε μην τα χάσουμε. Η περιοδικότητα ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, όμως, είναι φυσική. Συμπαντική. Δεν γίνεται να είσαι συνεχώς τρισευτυχισμένος ούτε συνεχώς τρισδυστυχισμένος.
Ο Χαράλαμπος από το Maestro τι αποστολή θέλατε να έχει;
Και μόνο που έγινε ορατός μού φτάνει. Γιατί μη ορατός υπήρξε, είναι και θα είναι. Το θέμα ήταν να τον δούμε έτσι όπως τον είδαμε στην ολότητά του. Και αυτό ήταν το πιο συγκλονιστικό που συνέβη με αυτή τη σειρά, πέρα από όλα τα άλλα που κατά – φερε. Ο Χαράλαμπος, όμως, δεν είναι η αρσενική φιγούρα του κακού. Είναι η φιγούρα το κακού, τελεία.
Αυτή την περίοδο βρίσκεστε στα γυρίσματα για μία ακόμα σειρά, περιμένοντας να προβληθεί η δεύτερη σεζόν του Maestro μέσα στο 2024.
Θα είμαι στον Σκαραβαίο, μια αστυνομική σειρά του Alpha που γράφει η Ευτυχία Γιαννάκη, μια σπουδαία συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων. Οι άνθρωποι που δουλεύουν σε αυτή τη σειρά ήταν και πάλι οι προϋποθέσεις για να βρεθώ εκεί. Πρόκειται για αυτοτελή επεισόδια που αφορούν εγκλήματα που πρέπει να διαλευκανθούν. Αρχηγός αυτή της ομάδας είναι ένας αστυνομικός με το ψευδώνυμο Σκαραβαίος. Είμαι ο Σκαραβαίος.
Ήταν δύσκολο να υποδυθείτε έναν αστυνομικό;
Ήταν. Δεν το είχα φανταστεί ποτέ. Στην αρχή το αντιμετώπισα με δέος, ως κάτι εντελώς άγνωστο. Όλα έτσι είναι, άλλωστε, αλλά δεν σας κρύβω ότι προβληματίστηκα. Ωστόσο, στην πορεία συντονίστηκα γνωρίζοντας ανθρώπους που κάνουν αυτή τη δουλειά. Πάντα οι άνθρωποι μας βγάζουν από τις δύσκολες θέσεις. Πάντα οι άνθρωποι είναι η λύση.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ: ΟΛΥΜΠΙΑ ΚΡΑΣΑΓΑΚΗ
STYLING: ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ
GROOMING ΠΩΛIΝΑ ΜΑΛΛΙΩΤΑΚΗ.
