Η Νατάσσα Μποφίλιου επιστρέφει στην σκηνή-εστία της με νέα τραγούδια που καίνε, που θέλουν να κάψουν ό,τι μας κρατάει μακριά από την ουσία των πραγμάτων. Την ουσία- φλόγα που θα μας ζεστάνει, αλλά και θα αφήσει πίσω της χώρο για κάτι νέο, ακόμη κι αν αυτό το νέο χρειαστεί να ξανακαεί.
Τι καίγεται στον νέο σας δίσκο;
Το Κάτι Καίγεται, όπως λέγεται ο δίσκος, είναι ένα εγχείρημα που έχει αφετηρία του την αίσθηση ότι υπάρχει κάτι που δεν το βλέπουμε, αλλά το αισθανόμαστε στον χώρο. Tην εντύπωση ότι κάτι βράζει, αλλάζει και ετοιμάζεται για ανατροπή. Αυτό ήταν μια συνολική αίσθηση που είχαμε όταν φτιάχναμε αυτό το άλμπουμ
ο Γεράσιμος, ο Θέμης και εγώ, σαν κάτι να αναζητάμε που είναι σε διαδικασία εξέλιξης. Με αυτή τη διάθεση μπήκαμε στο Κάτι Καίγεται και μέσα από την ίδια διάθεση εξελίχθηκε αυτό το project αισθητικά και εικαστικά. Φυσικά, με αρχή τα τραγούδια, τους στίχους, τη μουσική και τη δική μου ερμηνεία. Η δημιουργία του ήταν μια βραδύκαυστη διαδικασία που, τελικά, έπιασε φωτιά. Η φωτιά άναψε όταν παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά ζωντανά τα τραγούδια.
Τα τραγούδια είναι το φιτίλι ή η φλόγα;
Είναι το αποτέλεσμα, άρα η φλόγα.
Παλτό, 240791EK. Καλσόν, CALZEDONIA, calzedonia.com. Custom made γόβες, TSAKIRIS MALLAS.
Η φωτιά όμως έχει μέσα της και τις στάχτες. Ποιες στάχτες φοβάστε;
Εξαρτάται. Πιστεύω πολύ, όμως, ότι τα πράγματα που καίγονται, πρέπει να καούν, για να ξαναγεννηθούν καινούρια. Αυτό λείπει από τη ζωή μας. Μια ολική αναδόμηση των πραγμάτων. Και εμείς οι καλλιτέχνες είναι σημαντικό να καιγόμαστε και να ξαναχτιζόμαστε μέσα μας. Μας κρατάει ζωντανούς αυτή η διεργασία, μας κρατάει σε επαφή με τον εαυτό μας, με την τέχνη μας και με τη δημιουργία. Είναι αυτό που συγκλονιστικά λέει ο Γεράσιμος Ευαγγελάτος στο ομώνυμο τραγούδι του δίσκου: «Κάτι καίγεται, στάχτη μυρίζει, ό,τι δεν λέγεται πανηγυρίζει». Αυτός ο στίχος συνοψίζει και περιλαμβάνει το πυρηνικό στοιχείο του άλμπουμ. Αυτά που δεν λες, μέσα σου πανηγυρίζουν γιατί είναι έτοιμα να ειπωθούν, να ανατρέψουν, να αμφισβητήσουν, να αλλάξουν, για να σε ξαναγεννήσουν.
Τι είναι αυτό που τα κρατάει ανείπωτα; Τι τα εμποδίζει να πάρουν σώμα και να ειπωθούν;
Στο ίδιο τραγούδι ο Γεράσιμος και πάλι δίνει την απάντηση: «Και τα αρεστά ψιθυριστά, μην ταραχτούν οι γείτονες, αν καταλάβουν χτες αργά από ποιες φλόγες γλίτωνες». Σε αυτό το κουπλέ, σαν να εικονοποιεί όλον αυτό τον βαθύ μικροαστισμό, τις μικροαγκυλώσεις, τον συντηρητισμό με τον οποίο όλοι μας, με έναν τρόπο, έχουμε μεγαλώσει και που δεν μας αφήνει να είμαστε ελεύθεροι και ελεύθερες. Αισθάνομαι ότι όλο αυτό το σύστημα στο οποίο ζούμε και έτσι όπως έχει στηθεί, ουσιαστικά μας απομακρύνει από την ίδια την ουσία της ζωής που είναι η ευτυχία, η ομορφιά. Μας απομακρύνει από το πνεύμα, από την αναζήτηση, από τα ωραία πράγματα, από τις επιθυμίες μας. Γιατί όλες τις επιθυμίες μας τις ακολουθεί μια ενοχή. Ακόμη και όταν κυνηγάμε τα όνειρά μας, πόσοι από εμάς το κάνουμε χωρίς ενοχές; Και πόσο ριζωμένοι παραμένουμε σε αυτές τις πεποιθήσεις που μας τροφοδοτούν με τις ενοχές για το ότι κάνουμε αυτή την αναζήτηση;
Και πόσο πιο πολλές είναι οι ενοχές που κουβαλάμε εμείς οι γυναίκες…
Ακριβώς. Ευτυχώς αρχίσαμε να μιλάμε πιο δυνατά και πιο καθαρά, αλλά και να μιλάμε και μεταξύ μας οι γυναίκες γι’ αυτό. Γιατί ήταν σαν να είχαμε κάνει μια μυστική συμφωνία ότι έτσι είναι τα πράγματα. Και η καθεμία με τον τρόπο της είχε πάρει ως δεδομένο ότι θα παλεύει μόνη της, ότι έτσι είναι. Αφότου άρχισε αυτό να διαρρηγνύεται ως δεδομένο, βλέπουμε πολύ διαφορετικά η μία την άλλη σε πολλά επίπεδα. Κάπως σαν να μας συνέβη ταυτόχρονα. Μοιραία και εγώ άρχισα να βλέπω τα πάντα στη ζωή μου μέσα από το φύλο μου. Είμαι μια πολύ διαφορετική καλλιτέχνις μέσα από την έμφυλη συνειδητοποίησή μου. Πάντα είχα την αίσθηση ότι η ζωή μου διαμορφώνεται από το ότι είμαι γυναίκα. Το είχα σαν αίσθηση και όχι σαν συνείδηση. Από τότε που άρχισα να το βλέπω καθαρά -και δεν έχει πολλά χρόνια που μου συνέβη- νομίζω ότι όλα πια, τα τραγούδια μου, η στάση μου, περνάνε από το φίλτρο ότι είμαι γυναίκα.
Η αναπαράσταση της γυναικείας εμπειρίας σιγά σιγά υπάρχει περισσότερο αδιαμεσολάβητη εκεί έξω, στον δημόσιο χώρο και λόγο, αλλά δεν είναι αρκετή.
Φυσικά υπάρχει αλλαγή. Ωστόσο, η διάβρωση των ιδεών μας γίνεται με έναν φοβερά ύπουλο τρόπο. Η συνθήκη, το σύστημα, ακόμη και η ανάγκη μας να μιλήσουμε, να διαπραγματευτούμε, να υποστηρίξουμε, να δηλώσουμε παρουσία, αλληλεγγύη, να το συζητήσουμε, βρίσκει τον τρόπο να μας θυμώνει πάλι και να
μας χαρακτηρίζει «γραφικές». Λες και τόσα χρόνια μιλούσαμε και τώρα, εντάξει πια, τα είπαμε, τα έχουμε λύσει.
Η συνείδηση του φύλου, ιδανικά θα έπρεπε να συνοδεύεται και από την ταξική συνείδηση;
Η καταπίεση είναι μοιραία ταξική. Τα πράγματα διαμορφώνονται και καθορίζονται από την ταξικότητα και, κυρίως, από το προνόμιο. Γιατί αυτό είναι που δημιουργεί την ταξικότητα. Το οποίο προνόμιο αλλάζει όνομα ανάλογα με την περίπτωση: άλλες φορές είναι ο πλούτος, το χρώμα, το φύλο, άλλες φορές είναι κάτι διαφορετικό. Αλλά θα είναι αποκαλυπτικό όταν σε ένα μεγαλύτερο ποσοστό συνειδητοποιήσουμε πώς η τάξη μας καθορίζει την ύπαρξή μας και αποκτήσουμε αυτό που λέμε ταξική συνείδηση.
Τι μας κρατάει μακριά από αυτή;
Καλλιεργείται η ψευδαίσθηση ότι έχουμε πρόσβαση σε όλα και ότι θα αποκτήσουμε όλα όσα υποτίθεται ότι θα μας δώσουν λύσεις στα προβλήματά μας, ότι θα αποκτήσουμε και εμείς το προνόμιο. Ένας άνθρωπος που πιστεύει ότι θα αλλάξει η πρόσβασή του στις ευκαιρίες, δουλεύει περισσότερο, υπομένει περισσότερο, ανέχεται περισσότερα. Αυτή είναι η μεγαλύτερη ψευδαίσθηση. Είναι ένα αδιανόητο και ελεεινό ψέμα που έχει, μάλιστα, αντίθετο αποτέλεσμα, γιατί οι άνθρωποι καταλήγουν να βουλιάζουν στην τάξη τους εξαιτίας της μη πρόσβασής τους σε καμία ευκαιρία. Μπορεί ένα παιδί να μεγαλώσει με τον ίδιο τρόπο σε μια φτωχή οικογένεια στο Πέραμα με ένα παιδί που ζει σε μια άλλη οικογένεια, σε ένα διαφορετικό περιβάλλον, σε μια άλλη γειτονιά; Δεν θα έχει ποτέ τις ίδιες ευκαιρίες. Είναι πολύ σημαντική η λέξη «φτώχεια», αλλά την αποκλείουμε από τον δημόσιο διάλογο σαν να μην υπάρχει.
Κοστούμι και πουκάμισο, όλα SPORTMAX, Max Mara Boutique.
Την ίδια στιγμή η κοινωνία συντηρητικοποιείται με ένα μοντέρνο προσωπείο. Αυτό σας ανησυχεί;
Με ανησυχεί τρομερά. Νομίζω ότι ζούμε σε μια από τις πιο συντηρητικές περιόδους που έχουμε περάσει τα τελευταία χρόνια. Το βλέπουμε αυτό, καθώς υπάρχει μια στροφή προς την ακροδεξιά παντού, σε όλη την Ευρώπη. Βλέπουμε ότι άνθρωποι με το προσωπείο του μοντερνισμού εκτοξεύουν θεωρίες, πεποιθήσεις, φιλοσοφίες που είναι βαθιά συντηρητικές και σκοταδιστικές. Απέναντι σε αυτό πρέπει να είσαι πολύ ξεκάθαρος στη θέση σου. Θέλει τρομερά ξεκάθαρη θέση απέναντι στη συντηρητικότητα. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι δεν θα πρέπει να εκφράζονται με ρατσιστικό τρόπο, από την άλλη, όλη αυτή η πολιτική ορθότητα οδηγεί στην καταπίεση της ελευθερίας του λόγου και της σκέψης. Οπότε καταλήγουμε στο ότι, στην πραγματικότητα, βολεύει η πολιτική ορθότητα τον συντηρητισμό, με Δούρειο Ίππο τον εκσυγχρονισμό. Γιατί αυτό κάνει το σύστημα. Είναι ο απόλυτος οπορτουνισμός. Παντού υπάρχει μια ευκαιρία για μεγαλύτερο κέρδος και παραπλάνηση. Όμως, όσοι άνθρωποι έχουμε διάθεση και πρόθεση για συλλογικότητα, πρέπει να μιλάμε, να προσέχουμε, να προστατεύουμε ο ένας τον άλλο και να ξαναγυρίσουμε τις κουβέντες μας στη φιλοσοφική τους διάσταση. Έχουμε ξεχάσει από πού ξεκίνησαν πολλά πράγματα. Να γυρίσουμε στην αξία, στην ουσία. Στη φιλοσοφική διάσταση της αξίας, για να ξαναθυμηθούμε για ποιο λόγο αγωνιζόμαστε. Γιατί παλεύουμε. Για να δημιουργηθεί ξανά ένα στέρεο ιδεολογικό και ψυχικό πλαίσιο και υπόβαθρο. Έχω αυτή την ανάγκη. Να ξαναγυρνάω στην αξία. Να ξανακοιτάω τη φιλοσοφία. Έτσι δεν μπορείς να χάσεις τον δρόμο σου. Όταν μιλάω για αξία, εννοώ την ανθρωπιστική αξία. Τον λόγο που μας κάνει όλους μας να αγωνιζόμαστε ως συλλογικότητα που θα μας οδηγήσει στις ευτυχισμένες ημέρες. Αυτή η συλλογικότητα μάς συμπεριλαμβάνει όλους. Χωρίς κανενός είδους διαχωρισμό. ΚΑΝΕΝΑΝ και ΠΟΥΘΕΝΑ. Είμαι εναντίον οποιουδήποτε διαχωρισμού. Γι’ αυτό πήρα ξεκάθαρη θέση όσον αφορά το νομοσχέδιο για τα ομόφυλα ζευγάρια και την τεκνοθεσία. Οπότε είμαι υπέρ του γάμου των ομοφυλοφίλων και της τεκνοθεσίας για όλους. Απλώς, όσον αφορά το ζήτημα της παρένθετης μητρότητας, επειδή είναι πολύ σοβαρό και ευαίσθητο θέμα, ως φεμινίστρια πιστεύω ότι είναι μια πολύ μεγάλη συζήτηση τόσο για τα straight όσο και για τα ομόφυλα ζευγάρια.
Αυτός ο δίσκος έχει βουτήξει λίγο στην Ιαπωνία αισθητικά. Κάνω λάθος;
Όταν γράψαμε το πρώτο ντέμο ήμασταν και οι τρεις μαζί και τους ρώτησα τι χρώματα πιστεύουν ότι έχει αυτό το άλμπουμ. Καταλήξαμε στο κόκκινο, το μαύρο και το λευκό. Έπειτα, επειδή αυτή η δουλειά μάς συνάντησε σε μια πολύ πνευματική διάθεση, άρχισε σιγά σιγά να δημιουργείται ένα πιο έντονο περιβάλλον αισθητικά και εικαστικά για να υπάρξει αυτός ο κόσμος που τελικά φτιάξαμε. Η αλήθεια είναι ότι διάβασα το καλοκαίρι το Εγκώμιο της Σκιάς του Τανιζάκι, που είναι σπουδαίος Ιάπωνας συγγραφέας. Ήθελα να αλλάξω και κάτι στην εικόνα μου, οπότε όλα μάλλον έδεσαν γλυκά. Μοιραία, αλλά από μια εσωτερική ανάγκη.
Ποιες σκιές θα θέλατε να φωτίσετε με αυτόν το δίσκο και ποιες σκιές στον κόσμο;
Αυτό το άλμπουμ, που θα κυκλοφορήσει από τη Cobalt Music, είναι ένα διήγημα που πάλι έχει μέσα του την αίσθηση της φυλής. Ξεκινάει με ένα αφρικανικό ρητό που λέει: «Αν μια φυλή δεν αγκαλιάσει τα νιάτα, τα νιάτα θα την κάψουν για να νιώσουν ζεστασιά». Αυτό το ρητό είναι ένα πυρηνικό κομμάτι στον δίσκο, οπότε αυτός, με τη σειρά του, φωτίζει τη διάθεση να αγκαλιάσεις το καινούριο, και αυτούς που δεν έχουν αγκαλιαστεί να τους συσπειρώσεις γύρω από τη φλόγα και τη φωτιά. Αν αυτό δεν συμβεί, μπορεί να χρειαστεί να καούν τα πράγματα για να νιώσεις τη ζέστη. Υπάρχει μια φιλοσοφική διάσταση σε αυτό το άλμπουμ που ξεκινάει με το τραγούδι Κάτι Καίγεται και τελειώνει με ένα άλλο που λέγεται Αυτός ο Χειμώνας. Αν κάποιος έρθει να δει την παράσταση, θα την αισθανθεί αυτή τη διάσταση.
Vinyl harness και πεταλούδες στα μαλλιά, όλα COSTUMIER. Φόρεμα, ZARA.
Στην παράσταση στο Vox είστε σαν μια ζωηρή αεικίνητη φλόγα.
Το λέει και ένα παλιότερο τραγούδι: «Κοίτα με να φλέγομαι». Έχει ένα μεγάλο ρίσκο αυτό. Η καύση σαν διαδικασία είναι τρομερά έντονη και για εσένα που το βιώνεις και για τους άλλους που γίνονται συμμέτοχοι στη διαδικασία τη δική σου. Η αλήθεια είναι ότι πάντα κάτι καίγεται στο τέλος και εγώ παζαρεύω στη ζωή μου αυτή τη σχέση του ορίου και του άκρου σε σχέση με αυτή την καύση. Νομίζω ότι είναι ένα δικό μου βαθύ παζάρι αυτό, υπαρξιακό. Πάντα με γοήτευε η φωτιά. Δεν θέλω, όμως, να γίνεται αναίτια. Δεν θέλω να με οδηγεί σε αυτή τη φωτιά μια παρόρμηση, αλλά να υπάρχει αιτία. Αυτό με έχει προστατεύσει ώστε να μην είναι ολοσχερής η καύση. Σβήνω λίγο πριν και περνάω στην επόμενη.
Ποιες φωτιές βάζετε καθημερινά;
Βάζω φωτιά σε όλα αυτά που είναι ανάποδα από αυτά που θέλω να κάνω. Καίω σε όλη μου τη ζωή. Αυτό κάνω.
Πολλές φορές έχετε δεχτεί επιθέσεις κάθε είδους. Μοιάζει σε κάποιους επικίνδυνο να υπάρχει εκεί έξω μια γυναίκα αριστερή που λέει τη γνώμη της;
Υποθέτω ότι είναι ένα ενοχλητικό τρίπτυχο. Γυναίκα, αριστερή, που λέει τη γνώμη της, είναι λίγο άγριο για κάποιους. Δεν πειράζει. Και για εμένα πολλά τρίπτυχα είναι άγρια. Δεν χρειάζεται να είμαστε όλοι στην ίδια ομάδα. Με έχει βοηθήσει πολύ ο τρόπος που με μεγάλωνε η μάνα μου στην καλλιέργεια μιας ασφάλειας γι’ αυτό που αισθάνομαι. Δεν έχω δεύτερες σκέψεις. Δεν έχω αμφιβολίες. Σκεφτόμενη τι με ώθησε να επιμείνω πολλές φορές -γιατί έχει χρειαστεί να το κάνω- έχω καταλήξει ότι είναι αυτό: ότι μπορώ να γίνω ακόμη και εξαντλητική από την επιμονή μου. Αυτή η δύναμη με βοήθησε να μην αμφιβάλω για ό,τι θέλω και πιστεύω. Είμαι απαλλαγμένη από την αμφιβολία. Και όταν είσαι απαλλαγμένη από αυτήν, και ξέρεις και δεν θέλεις να είσαι με όλους τους ανθρώπους στην ίδια ομάδα. Και είμαι πολύ ΟΚ με αυτό. Δεν στεναχωριέμαι. Δεν ανησυχώ. Δεν προβληματίζομαι. Δεν έχω κανένα πρόβλημα με το απέναντι, ποτέ δεν είχα. Γιατί ξέρω πολύ καλά ποια είναι η θέση μου. Ο καθένας ας πορευτεί από τη θέση που βρίσκεται σε αυτή τη ζωή. Κάποιους τους ενοχλώ, κάποιοι με ενοχλούν. Έχει μια ισορροπία αυτό.
ΦΩΤΟΓΡΆΦΟΣ RIA MORT/THIS IS NOT ANOTHER AGENCY
STYLING ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ
Μακγιάζ – μαλλιά: Σοφία Σαρηγιαννίδου/ This is Not Another Agency
