Η σκηνοθέτιδα Κατερίνα Γιαννοπούλου μεταφέρει για πρώτη φορά στο θέατρο για το Φεστιβάλ Αθηνών την εμβληματική ταινία του Ρ. Β. Φασμπίντερ H χρονιά με τα 13 Φεγγάρια. Το έργο μας διηγείται τις τελευταίες ημέρες της ζωής της Ελβίρα, μιας διεμφυλικής αντι-ηρωίδας που βρέθηκε στο περιθώριο και στην κοινωνική απομόνωση και ήρθε αντιμέτωπη με την απόλυτη μοναξιά. Τώρα περιπλανιέται στους δρόμους μιας αφιλόξενης πόλης, προσπαθώντας να ανασυνθέσει τα κομμάτια της ζωής της. Εγκαταλειμμένη από όλους, επισκέπτεται τόπους και ανθρώπους που τη σημάδεψαν, προσπαθώντας να βρει έναν λόγο για να συνεχίσει να ζει.
Κατερίνα Γιαννοπούλου, φωτογράφος: Elina Giounanli
Τι ήταν αυτό που σας έκανε να επιλέξετε το συγκεκριμένο έργο; Τι είναι αυτό που βλέπετε ξεκάθαρα στον πυρήνα του έργου;
Προσπαθώ πάντα να κάνω τις παραστάσεις που θα ήθελα να δω στο θέατρο και με γνώμονα αυτό διαλέγω και τα έργα που ανεβάζω. Η Χρονιά με τα 13 Φεγγάρια έχει ως πυρήνα της την απόλυτη μοναξιά μιας διεμφυλικής ηρωίδας που δεν μπορεί να συμβιβαστεί με τις κοινωνικές νόρμες και τα στερεότυπα. Γράφτηκε και γυρίστηκε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα μετά την αυτοκτονία του εραστή του Φασμπίντερ. Είναι μια σχεδόν αυτοβιογραφική ταινία, καθώς μπορεί κανείς να διακρίνει στοιχεία της προσωπικότητάς του σε σχεδόν όλους τους ήρωες. Είναι η ιστορία ενός ατόμου που εγκαταλείπεται από όλους και έρχεται αντιμέτωπο με την απόρριψη και τη βία λόγω της διαφορετικότητάς του.
Το γεγονός ότι είναι η πιο προσωπική δουλειά του Φασμπίντερ κάνει το εγχείρημα σας πιο δύσκολο; Ο τρόπος της κινηματογράφησης ήταν εύκολο να περάσει στις θεατρικές πρακτικές; Ποιο ήταν το στοίχημα που βάλατε όσον αφορά αυτή τη μεταφορά;
Με ιντρίγκαρε πολύ να δουλέψω με ένα κινηματογραφικό σενάριο και να το μεταφέρω σε μια θεατρική σκηνή. Ειδικά το σενάριο της Χρονιάς με τα 13 Φεγγάρια, μιας από τις αγαπημένες μου ταινίες και της πιο προσωπικής του Φασμπίντερ. Ήταν πολύ σημαντικό για εμένα να κάνω μια προσωπική παράσταση διατηρώντας όλη την ευαισθησία αλλά και τη σκληρότητα της ταινίας. Η κινηματογράφηση και το μοντάζ είναι μεγάλο μέρος της αφηγηματικότητας στον Φασμπίντερ και για το λόγο αυτό έπρεπε να βρούμε διαφορετικούς τρόπους να μεταφέρουμε το σύμπαν του έργου στη σκηνή χωρίς να χάνουμε αυτή την αίσθηση.
Είναι η Αθήνα μια τέτοια πόλη σαν αυτή του έργου; Που αποκλείει το διαφορετικό; Έχει ελπίδες να γίνει συμπεριληπτική;
Ζούμε σε έναν κόσμο που δεν συγχωρεί το διαφορετικό;
Η Αθήνα είναι μια χαοτική εχθρική πόλη, ιδιαίτερα προς τη διαφορετικότητα. Σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη θεωρώ πως είμαστε πολύ πίσω σε θέματα αποδοχής. Υπάρχουν φυσικά προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση όμως συμπεριληπτικότητα, όπως την εννοώ εγώ, δυστυχώς δεν υπάρχει. Ελπίζω πως οι νεότερες γενιές θα είναι πιο ανοιχτόμυαλες και θα δώσουν τέλος στα περιστατικά βίας ενάντια στο διαφορετικό.
φωτογράφος: Elina Giounanli
Ο όρος της συμπερίληψης που ακούγεται όλο και πιο συχνά τελευταία μας κάνει καμιά φορά να ακουγόμαστε ανόητοι από την άποψη ότι ποιοι νομίζουμε ότι είμαστε για να συμπεριλάβουμε κάποι@ ή αποδεικνύει το προνόμιο μας;
Νομίζω πως αξίζει να συνεχίζουμε να μιλάμε για συμπερίληψη, όσο αυτή δεν υπάρχει, ακόμη κι αν κάποιοι το βρίσκουν γραφικό.
Πώς έχετε στο μυαλό σας τις Ελβίρες αυτού του κόσμου; Τι διεκδικούν; Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για τις Ελβίρες; Είμαστε Ελβίρες και δεν το ξέρουμε;
Κεντρικό πρόσωπο της Χρονιάς με τα 13 Φεγγάρια είναι η Ελβίρα, μία διεμφυλική αντι-ηρωίδα που αναζητά το δικαίωμα στην αγάπη, το δικαίωμα στην εργασία, το δικαίωμα στην αποδοχή. Βρίσκει καταφύγιο στο περιθώριο και ξεκινά ένα ταξίδι στο παρελθόν της. Όλοι οι αγαπημένοι της άνθρωποι την εγκαταλείπουν και αγνοούν τις εκκλήσεις της για βοήθεια, φέρνοντάς την αντιμέτωπη με την απόλυτη μοναξιά. Ακόμη και σήμερα ακούμε σχεδόν καθημερινά για περιπτώσεις έμφυλης βίας, ειδικά σε άτομα που δεν ταιριάζουν στα ετεροκανονικά στερεότυπα. Είμαστε μια κοινωνία ατομικοτήτων που εγκαταλείπει όλα τα άτομα που βρίσκονται σε ανάγκη. Ακόμη και μετά από μια τόσο έντονη συλλογική εμπειρία, όπως αυτή της πανδημίας εξακολουθούμε να είμαστε φοβικοί και ακραία βίαιοι απέναντι σε οτιδήποτε διαφορετικό.
Η προηγούμενη χρονιά νιώθετε ότι έγινε H χρονιά με τα 13 Φεγγάρια για όλο και περισσότερους; Ήρθαμε αντιμέτωποι με την απόλυτη μοναξιά; Με τι άλλο ήρθαμε αντιμέτωποι;
Για τον Φασμπίντερ η χρονιά με τα 13 φεγγάρια είναι η χρονιά κατά την οποία άνθρωποι ευάλωτοι έρχονται αντιμέτωποι με αναπόφευκτες προσωπικές τραγωδίες. Στις μέρες μας δυστυχώς για κάθε ευάλωτο άνθρωπο κάθε χρονιά είναι μια χρονιά με 13 φεγγάρια.
Στο τέλος παραμένει όμως ένα έργο- σκληρό ποίημα για το δικαίωμα στην αγάπη και την ίδια την ύπαρξη;
Το γοητευτικό με το έργο του Φασμπίντερ είναι ότι είναι ταυτόχρονα απόλυτα σκληρό και απόλυτα ευαίσθητο. Το δικαίωμα ενός ανθρώπου στην αγάπη και την ύπαρξη είναι κοινωνικό ζήτημα και ως τέτοιο βρίσκεται στα χέρια των ανθρώπων. Έτσι λοιπόν η λύση δεν έγκειται σε κάτι μεταφυσικό αλλά σε κάτι πολύ χειροπιαστό. Με λίγα λόγια η αποδοχή της διαφορετικότητας είναι στο χέρι μας και πρέπει να την διεκδικούμε.
Θα μας θυμίζει πάντα αυτό το έργο ότι ο πραγματικός μας εαυτός είναι το μόνο που αξίζει να παλέψουμε ή είναι εγωιστικό και εγωκεντρικό;
Είμαστε μια κοινωνία νάρκισσων που έχουμε μάθει να αγαπάμε μόνο τον εαυτό μας. Πρέπει να βρούμε την ισορροπία ανάμεσα στο σεβασμό και την αγάπη προς τον εαυτό μας και τον σεβασμό και την αγάπη προς τον διπλανό μας, δίνοντας έτσι το δικαίωμα σε όλους να υπάρξουν και να αγαπηθούν.
Η παράσταση Η χρονιά με τα 13 Φεγγάρια 24/09 έως 26/09/2021 στις 21:00 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, aefestival.gr
