«Η βασική μου επιθυμία όταν ανεβαίνω στη σκηνή είναι να έρθει η ώρα να αγκαλιάσω τον Μιχάλη Σαράντη, τον Ορέστη, τον αδερφό μου στο έργο. Να τον αγκαλιάσω και ως Λένα και ως Ιφιγένεια. Γιατί η πιο σημαντική στιγμή αυτού του έργου για εμένα είναι αυτή η αγκαλιά που κάνουν η Ιφιγένεια και ο Ορέστης. Εγώ και ο Μιχάλης. Στα όνειρά μου, στην εικόνα που παίζει στο μυαλό μου, ταυτόχρονα αγκαλιάζονται και οι θεατές. Όλος ο κόσμος γίνεται μια αγκαλιά. Αυτή η στιγμή δεν ξέρω αν θα είχε τόσο μεγάλη σημασία, αν κάναμε την παράσταση προ κορονοϊού.
Είμαι πολύ συγκινημένη που επιστρέφω στον ιερό χώρο της Επιδαύρου, ο οποίος έχει μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου. Είναι η πρώτη φορά που θα βρεθώ σε αυτό το θέατρο έχοντας τόσο μεγάλη ευθύνη, κείμενο και αποστολή. Αυτή η επιστροφή ήλπιζα να γίνει με έναν θίασο τα μέλη του οποίου θα θαυμάζω και θα αγαπώ όχι μόνο ως ηθοποιούς, αλλά και ως ανθρώπους. Με έναν σκηνοθέτη για τον οποίο νιώθω εκτίμηση, αγάπη, εμπιστοσύνη και ευγνωμοσύνη.
Τοπ και φούστα, Red Valentino, attica. Πουκάμισο, Zara.
Βρισκόμαστε σε μια εποχή πολύ κρίσιμη, τα θέατρα ανοίγουν ξανά και αυτή είναι μια συνθήκη που φορτίζει ακόμη περισσότερο το εγχείρημά μας, ενώ μας κάνει να θέλουμε πολύ να συναντηθούμε. Αυτό είναι το πρωταρχικό στοιχείο για εμένα: η συνάντηση. Το άλλο είναι ότι αυτή η συνάντηση πραγματοποιείται με ένα σπουδαίο έργο. Η Ιφιγένεια εν Ταύροις δεν είναι από τα γνωστά κείμενα της αρχαίας τραγωδίας. Είναι ένα κείμενο αρκετά μυστηριακό που όσο το αφήνεις τόσο σου αποκαλύπτεται. Μας ταξιδεύει σε μια χώρα, στην άκρη του γνωστού τότε κόσμου, στην χώρα των Ταύρων. Έναν τόπο που κατοικείται από βάρβαρους. Εκεί έχει μεταφέρει η Άρτεμις την Ιφιγένεια σώζοντάς την από τη θυσία στην Αυλίδα, κάνοντάς την όμως ιέρεια στον ναό της και διατάζοντάς τη να διαπράττει ανθρωποθυσίες και έθιμα βαρβαρικά. Σε αυτή τη χώρα μένει για πολλά χρόνια, ώσπου εμφανίζονται δύο ξένοι τους οποίους -σύμφωνα με τις οδηγίες- πρέπει να θυσιάσει. Αυτοί όμως είναι ο αδερφός της ο Ορέστης και ο πιστός του φίλος ο Πυλάδης.
Αυτό που με συνθλίβει με την Ιφιγένεια είναι ότι πληρώνει για ένα αμάρτημα το οποίο δεν έχει διαπράξει η ίδια. Τιμωρείται για προγονικά αμαρτήματα και οικογενειακά τραύματα. Το συγκεκριμένο κείμενο του Ευριπίδη επιβεβαιώνει αυτό που εμείς λέμε “αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα”. Δυο αδέρφια συναντιούνται για να λυτρωθούν από τα δεινά και τα τραύματα που τους βασανίζουν και αιμορραγούν την ίδια τους την ύπαρξη. Το άλλο που με συγκινεί είναι η αριστοτεχνικά γραμμένη διπλή αναγνώριση των αδερφών. Η πιο ωραία αναγνώριση σε τραγωδία. Με φοβερό σασπένς και συγκίνηση! Η αδερφική αγάπη δεν έχει τιμηθεί τόσο στον σύγχρονο πολιτισμό, γιατί δίνουμε περισσότερη προσοχή στον έρωτα. Οι αρχαίοι έδιναν μεγάλη σημασία στους δεσμούς του αίματος. Τα δύο αυτά αδέρφια δεν γνωρίζονται, δεν έχουν μεγαλώσει μαζί. Αλλά όταν συναντιούνται, αποκαλύπτονται και αποκαλύπτουν ο ένας τον άλλο στο κοινό. Κάνουν σαν σκυλιά που μυρίζονται.
Κοστούμι, Theory, attica. Πέδιλα, Sam Edelman, Kalogirou. Κοσμήματα από προσωπική συλλογή.
Είναι πολύ συγκινητικό το γεγονός ότι η Ιφιγένεια περιμένει τον αδερφό της να τη σώσει, παρ’ όλο που εκείνος ήταν βρέφος όταν τον αποχωρίστηκε. Τους ενώνει όμως το αδερφικό τραύμα, η κοινή μοίρα. Αυτό το έργο είναι ένας ύμνος στην αδερφική αγάπη, παράλληλα όμως υπάρχει και εκείνη η σχέση των δύο αγοριών που σε διαλύει. Ο Πυλάδης περνάει στην Ιστορία ως ο πιστός σύντροφος του Ορέστη, που είναι δίπλα του τόσο στη χαρά όσο και στη λύπη με έναν τρόπο ισότιμο και καθαρό.
Για όλους εμάς τους ηθοποιούς που επιστρέφουμε στα θέατρα είναι σαν να επιστρέφουμε στα σπίτια μας. Γυρίσαμε όλοι αλλαγμένοι, γιατί όλον αυτό τον καιρό ανακαλύψαμε -όχι στη θεωρία, αλλά στην πράξη- ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο. Δεν θα μπορούσαμε να έχουμε μείνει ανεπηρέαστοι από αυτό που έχει συμβεί στον πλανήτη. Δεν είμαστε οι ίδιοι. Εγώ έμαθα να εκτιμώ διαφορετικά τον χρόνο και τη συνάντηση. Κάποια πράγματα πλέον έχουν άλλη βαρύτητα.
Τα ανοιχτά θέατρα για εμένα σημαίνουν και ανοιχτές ψυχές. Η τέχνη οφείλει να γίνεται βάλσαμο και παρηγοριά σε δύσκολες περιόδους. Τους προηγούμενους μήνες δεν στερηθήκαμε μόνο εμείς τη δουλειά μας, αλλά και οι άνθρωποι στερήθηκαν τη φροντίδα και την παρέα της τέχνης. Ιδιαίτερα οι μόνοι. Κυρίως αυτοί. Το θέατρο είναι μια παρέα για πολλούς ανθρώπους. Έχουμε χρέος να επιτελέσουμε αυτόν το ρόλο: της συντροφιάς. Από την άλλη, οι άνθρωποι του θεάτρου, όλη αυτή την περίοδο υπήρξαν αρνητικοί πρωταγωνιστές και δεν θεωρώ ότι είναι τυχαίο.
Μέσα σε παρόμοιες θύελλες συμβαίνουν τέτοιες εσωτερικές μετακινήσεις και δημιουργούνται χώροι που κάνουν τους ανθρώπους να συνειδητοποιούν. Οπότε δεν θεωρώ ότι ήταν τυχαίο που τη δεδομένη στιγμή έγιναν όλα αυτά και που το θέατρο αποφάσισε να διεκδικήσει μια εξυγίανση και τη συμφωνία ότι δεν είναι κανονικό να κακοποιούνται οι άνθρωποι.
Τοπ, Theory και παντελόνι, Iro, όλα attica. Γόβες, Favela, Kalogirou.
Ναι, τα όρια πολλές φορές στην τέχνη είναι δυσνόητα και υπάρχει πίεση για να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας, αλλά η πίεση είναι διαφορετική από τη βία και πολλές φορές τα όρια μεταξύ τους είναι κάπως προσωπικά και πρέπει να τα αφουγκραζόμαστε και να τα σεβόμαστε. Όλα τα υπόλοιπα είναι φρικτά και σοκαριστικά και δεν θέλω καν να τα χαρακτηρίσω και να τα συζητήσω, με στενοχωρούν αφάνταστα. Με αυτή την εξυγίανση εύχομαι να έρθουν και η ελευθερία και το πέταγμα προς αυτή. Σε ένα χωρικό στην παράσταση ακούγεται από τις αγγελικές φωνές του χορού η φράση “μακάρι να μπορούσα να πετάξω”. Το λένε γυναίκες που βρίσκονται φυλακισμένες στη χώρα των Ταύρων.
Εξομολογούνται την ιστορία τους και το πώς έφτασαν σε αυτή τη χώρα των βαρβάρων, νοσταλγώντας την πατρίδα τους και ζώντας με το όνειρο να γυρίσουν πίσω. Η νοσταλγία για την πατρίδα υπάρχει έντονα σε αυτό το έργο. Πάντα θα υπάρχουν πρόσφυγες, άνθρωποι φυλακισμένοι σε ξένους τόπους στους οποίους δεν θέλησαν ποτέ να βρεθούν. Επίσης, πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που θα νιώθουν ξένοι στην ίδια τους την πατρίδα. Μακάρι όλοι να μπορούσαμε να πετάξουμε ελεύθεροι χωρίς βαρίδια, να αναπνεύσουμε ελεύθερα. Για εμένα αυτό είναι το πέταγμα. Τα δικά μου φτερά είναι ο άνθρωπός μου και η οικογένειά μου. Η αφέλεια, η αθωότητα, η φαντασία, η αγάπη των παιδιών μου και όλα αυτά που ζω μαζί τους. Εκτός από τα φτερά μου ταυτόχρονα είναι και η γείωσή μου.
Κοστούμι, Theory, attica. Πέδιλα, Sam Edelman, Kalogirou. Κοσμήματα από προσωπική συλλογή.
Η καθημερινότητα μαζί τους με επαναφέρει στο παρόν και δεν μου αφήνει χώρο για ματαιοδοξίες και υπέρμετρες φιλοδοξίες. Πάντα με έπιανα να σκέφτομαι το παρελθόν και να οραματίζομαι το μέλλον, αλλά από τη στιγμή που έκανα οικογένεια κατάλαβα τη σημασία του παρόντος. Και η πανδημία με βοήθησε πολύ σε αυτό. Σκέφτηκα περισσότερο, το πώς το παρελθόν -ακόμη και όταν δεν είναι δικό σου- σε στιγματίζει και σε καθορίζει. Είναι πολύ θλιβερό που δεν γεννιόμαστε οι άνθρωποι ελεύθεροι και καθαροί. Ο Ορέστης και η Ιφιγένεια σείονται από αυτή την αδικία. Εμείς, οι σύγχρονοι, πρέπει να κάνουμε πολλή δουλειά με τον εαυτό μας για να μη φορτώσουμε τα παιδιά μας με δικά μας θέματα και να τα βοηθήσουμε να παραμείνουν όσο το δυνατόν πιο καθαρά απέναντι στον κόσμο..
Για όλες αυτές τις διαχρονικές αλήθειες και τις αξίες, θέλω αυτή την Ιφιγένεια πολύπλοκη, ώστε να μπορέσω μέσα από την πολυπλοκότητά της ως γυναίκα, κόρη, αδερφή και προσφύγισσα να τη ζωντανέψω στο φορτισμένο τώρα, το οποίο προσπαθεί να μας συνθλίψει και να μας κρατήσει μακριά από το πέταγμα».
Info: Η Ιφιγένεια η εν Ταύροις του Ευριπίδη περιοδεύει στην Ελλάδα. Τη Λένα Παπαληγούρα θα τη δούμε την επόμενη σεζόν στον Γυάλινο Κόσμο στο Εθνικό Θέατρο και σε ένα από τα επεισόδια της νέας σειράς Καρτ Ποστάλ της ΕΡΤ1` η οποία βασίζεται σε βιβλίο τη Victoria Hislop.
Φωτογράφος: Γιώργος Καπλανίδης / This Is Not Another Agency
Styling: Βίβιαν Ρουβέλα
Μακιγιάζ-Μαλλιά : Δήμητρα Αλτάνη / Dtales Creative Agency
Ευχαριστούμε το εστιατόριο Dionysos Zonars για τη φιλοξενία.
