Φωτογράφος: Γιώργος Καπλανίδης/THIS IS NOT ANOTHER AGENCY, Styling: Βασιλική Παππά, Μακιγιάζ-Μαλλιά: Σοφία Σαρηγιαννίδου/THIS IS NOT ANOTHER AGENCY
Η ηλεκτρισμένη ερμηνεία της στο έργο Με Λένε Έμμα, την περασμένη σεζόν, μας τράβηξε την προσοχή. Με αφορμή τη φετινή επανάληψη της παράστασης, αλλά και τη συμμετοχή της στο Ξαφνικά Πέρυσι το Καλοκαίρι αργότερα μέσα στο χειμώνα, τη συναντήσαμε και την αφήσαμε να μας συστηθεί.
«Γεννήθηκα και μεγάλωσα στα Τρίκαλα, σε ένα πανέμορφο σπίτι με έναν πλούσιο κήπο, μπροστά σε ένα ποτάμι, παρακλάδι του Ληθαίου. Η παιδική μου ηλικία είχε πολύ παιχνίδι. Ώρες ατελείωτες στη γειτονιά με τα ποδήλατα, μέσα στις λάσπες, σε κρυψώνες μαζί με άλλα ακούραστα πιτσιρίκια. Αργότερα, στην πρώιμη εφηβεία μου, βρεθήκαμε στην Πάρο, στον Δρυό, όπου και ανοίξαμε τη δική μας επιχείρηση, ένα μικρο παραδοσιακό εστιατόριο. Έκτοτε όλα μου τα καλοκαίρια και τις διακοπές τις περνούσα εκεί δουλεύοντας. Σπούδασα στην Κρήτη κοινωνική λειτουργός. Έκανα την πρακτική μου στη Σουηδία, σε ένα θέατρο για άτομα με ειδικές ανάγκες, και την πτυχιακή μου στη Βιέννη, σε ένα ψυχοθεραπευτικό κέντρο κατά του εθισμού. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα και έχοντας στόχο να ασχοληθώ με τη δραματοθεραπεία, μπήκα στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, ως ένα προπαρασκευαστικό στάδιο. Τελικά η όλη διαδικασία με απορρόφησε.
Τα όνειρά μου ήταν φτιαγμένα από αθωότητα, άγνοια κινδύνου και μια ακαθόριστη αίσθηση ανησυχίας. Πάντα ένιωθα πως κάτι δεν προλαβαίνω. Πως κάτι μου διαφεύγει. Ότι ο χρόνος τρέχει πιο γρήγορα από εμένα. Κι αυτό είναι κάτι που με ακολουθεί μέχρι σήμερα. Είναι τόσα πολλά τα βιβλία, οι γνώσεις, οι μουσικές, τα ταξίδια, οι εμπειρίες, οι άνθρωποι και τόσο μικρή η ζωή που δεν ξέρεις πώς να τα χωρέσεις όλα. Αυτό κάποτε μου προκαλούσε πανικό. Ευτυχώς, όμως, μεγαλώνοντας, σιγά σιγά μαθαίνω να εμπιστεύομαι τη διαδρομή μου, με την πίστη ότι βρίσκομαι πάντα ακριβώς εκεί που πρέπει να είμαι και βιώνω όσα χρειάζεται να βιώσω. Οι σπουδές μου ως κοινωνική λειτουργός με έχουν βοηθήσει μιας και το θέατρο είναι κι αυτό ανθρωποκεντρικό. Μια τέχνη που σκύβει πάνω από την ανθρώπινη ιστορία, την εξετάζει, την αναλύει, τη φωτίζει και την ξαναγράφει.
Βρίσκω μεγάλο ενδιαφέρον στις γυναίκες του αρχαίου δράματος γιατί έχουν κάτι το υπερβατικό. Είναι μανάδες, κόρες, ερωμένες, Παναγίες, Εύες, φως και σκότος. Υπάρχει κάτι τόσο οριακό σε καθεμία από αυτές τις ηρωίδες, κάτι που τις εξυψώνει από την ανθρώπινη διάστασή τους και τις καθιστά σύμβολα.
Προσεγγίζω τις ηρωίδες μου με απενοχοποιημένη, σχεδόν παιδιάστικη, περιέργεια. “Ποια είναι αυτή τώρα;”. “Τι θέλει;”. “Τι της λείπει;”. “Γιατί ενεργεί με τον τρόπο που ενεργεί;”. “Γιατί αυτές οι λέξεις και όχι άλλες;”. Και κάπως έτσι, μέσα από τα ερωτήματα που εγείρονται, αρχίζεις να σκιαγραφείς το ίδιο το πρόσωπο, να το βλέπεις γύρω σου, να το αποκωδικοποιείς. Το ίδιο συνέβη και με την Έμμα. Τη συνοψίζει μια φράση του έργου, η οποία λέει: “Είσαι μια βόμβα έτοιμη να εκραγεί”. Αυτό κάπως την χαρακτηρίζει. Έχει κάτι το ανεξέλεγκτο, το απρόβλεπτο. Είναι σαν ένας κινούμενος συναγερμός που ηχεί εκκωφαντικά και απελπισμένα και δεν ξέρει ούτε και η ίδια πώς να τον σταματήσει. Είναι σίγουρα δύσκολο και εξαντλητικό να κουβαλάς αυτή την ενέργεια, αλλά έχει και μεγάλη γλύκα όταν τελικά φτάνεις σε ένα είδος κάθαρσης.
Η Έμμα είναι ένα κορίτσι που έχει πρόβλημα εθισμού. Οι εξαρτήσεις γεννιούνται πάντοτε από τη δυστυχία, ακόμη και αν αυτή είναι καλά κρυμμένη. Είναι συναισθηματικά αναισθητικά: μουδιάζουν τον πόνο. Το ερώτημα όμως τελικά δεν είναι “από πού προέρχεται ο εθισμός”, αλλά “από πού προέρχεται ο πόνος”. Και στην περίπτωση της Έμμα αυτό δεν είναι τόσο ευδιάκριτο. Η ίδια δεν προέρχεται από μια κοινωνικά εξαθλιωμένη ομάδα ούτε έχει υποστεί κακοποίηση – και αυτά τα αναφέρω απλώς ως παράγοντες που αυξάνουν τη ροπή προς την εξάρτηση, χωρίς να σημαίνει πως όλοι οι τοξικομανείς έχουν κακοποιηθεί ή προέρχονται από κάποια συγκεκριμένα κοινωνικά στρώματα. Η Έμμα μεγάλωσε σε ένα φαινομενικά υγιές περιβάλλον, με φροντίδα, από γονείς που έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν και που όντως προσπάθησαν να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό. Η Έμμα δεν διαφέρει και πολύ από εμένα και από εσένα. Και αυτή είναι και η ευφυΐα αυτού του έργου. Το ότι έρχεται να φωτίσει έναν αθέατο παράγοντα: το άγχος του σύγχρονου ανθρώπου. Ένα κρυμμένο υπαρξιακό άγχος για το οποίο δεν έχουμε ακριβώς επίγνωση και που μεταγγίζεται από γενιά σε γενιά σαν ένα μόνιμο συναισθηματικό φορτίο που μας κάνει ευάλωτους. Κι αυτό, μέσα σε μια κοινωνία που συμπεριφέρεται σαν κακομαθημένο παιδί το οποίο δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη, διογκώνεται. Και έτσι η αίσθηση της μοναξιάς, άρα και του πόνου, συνεχώς εντείνεται.
Η περιπέτεια της Έμμα είναι ένας καθολικός αγώνας του ανθρώπου να επιβιώσει σε έναν κόσμο που έχει γίνει λιγότερο ανθρώπινος. Πλέον μοιάζει σαν να εστιάζουμε περισσότερο στο τι μας χωρίζει και λιγότερο στο τι μας ενώνει. Ως είδος. Αυτή η αποξένωση από την ίδια μας τη φύση, σε συνδυασμό με την αίσθηση ότι βρισκόμαστε μονίμως σε έναν αγώνα δρόμου, μας έχει σκληρύνει, μας έχει πετάξει εκτός κέντρου.
Όσο κοινότυπο κι αν ακούγεται, η μόνη θεραπεία είναι η αγάπη και η αποδοχή. Τόσο του εαυτού μας όσο και των άλλων. Και σίγουρα δεν είναι εύκολο. Αλλά το παρήγορο είναι πως μαθαίνεται. Είναι μια τέχνη. Όπως η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας ή ενός μουσικού οργάνου. Θέλει επιμονή και συγκέντρωση και προσπάθεια αν θέλουμε να μάθουμε να αγαπάμε καλύτερα.
Ο κόσμος πάντα ήταν και πάντα θα είναι κάποιες φορές αβάσταχτος. Γιατί έτσι είναι και η ίδια η ζωή. Ποτέ δεν θα εξαφανίσουμε την αρρώστια, την απώλεια, την οδύνη. Είναι συστατικά της ύπαρξής μας. Αυτό που ίσως μπορούμε να μετριάσουμε είναι η ουτοπική προσδοκία της τελειότητας. Αυτό είναι που μάλλον μας ταλαιπωρεί περισσότερο. Τα προβλήματα πάντα θα παρουσιάζονται κι εμείς πάντα θα καλούμαστε να τα επιλύσουμε. Και αυτό είναι εντάξει.
Σε λίγο καιρό ξεκινώ πρόβες για το Ξαφνικά Πέρυσι το Καλοκαίρι, που θα ανέβει τέλος Ιανουαρίου στο θέατρο του Νέου Κόσμου, σε σκηνοθεσία Γιώργου Παπαγεωργίου. Πρόκειται για ένα από τα ποιητικά έργα του Τενεσί Ουίλλιαμς, με πληθώρα συμβολισμών κανιβαλισμού και σαρκοφαγίας. Θα υποδυθώ την Κάθριν. Ένα πλάσμα ψυχικά ευάλωτο, για το οποίο έχουν ήδη όλα συντελεστεί, γεγονός που της προσδίδει μια ανεπιτήδευτη δύναμη και μια τόλμη. Μου αρέσει να σκέφτομαι πως η Κάθριν είναι σαν να έχει το “θράσος του μελλοθάνατου”, αυτού που δεν έχει τίποτα να χάσει. »
Info:
Το έργο Με Λένε Έμμα παίζεται στο Σύγχρονο Θέατρο. Το Ξαφνικά πέρυσι το καλοκαίρι κάνει πρεμιέρα 24/1/2019 στο Θέατρο Νέου Κόσμου.
