Η ταινία How Τo Have Sex (στις αίθουσες από 2/11 από το Cinobo) της Molly Manning Walker μας συστήνει μια παρέα κοριτσιών λίγο πριν μάθουν τα αποτελέσματα για τις εισαγωγικές εξετάσεις τους στο πανεπιστήμιο, και οι οποίες, προερχόμενες από την εργατική τάξη της Αγγλίας, φτάνουν στα Μάλια της Κρήτης -ναι, η ταινία γυρίστηκε στην Ελλάδα- για να περάσουν το καλύτερο καλοκαίρι της μέχρι τότε ζωής τους. Θέλουν να διασκεδάσουν, να φορέσουν τα πιο σέξυ ρούχα τους, να πιουν, να χορέψουν, να φλερτάρουν, να κάνουν σεξ. Παρακολουθούμε κυρίως την Tara, την κεντρική ηρωίδα και τη διαδρομή της προς την πρώτη της σεξουαλική εμπειρία, αλλά και την ωρίμανσή της σχετικά με τη συνειδητότητα ως προς την έννοια της συναίνεσης. Η σκηνοθέτρια στο μεγάλου μήκος ντεμπούτο της καταφέρνει με ώριμο, σοφό τρόπο να πλέξει γύρω από εκείνη και την παρέα της όλων των ειδών τις πιέσεις που μπορεί να δέχεται σήμερα μια νέα γυναίκα (η τοξική αρρενωπότητα, η οικογένεια, το σχολείο, το περιβάλλον και όλη η κοινωνία που περιμένει από αυτές να τα καταφέρουν), την ίδια στιγμή που καλείται να ανακαλύψει τη σεξουαλικότητά της, να κερδίσει την αυτοδιάθεση του σώματός της, τον έλεγχο των συναισθημάτων και της ψυχολογίας της. Το πιο σημαντικό, όμως, που καταφέρνει είναι να ρίξει με φροντιστικό τρόπο ένα διακριτικά θαρραλέο φως στις γκρίζες ζώνες γύρω από το «ναι» ή το «όχι». Τις οπτικοποιεί, μάλιστα, με τέτοια προσοχή και ενσυναίσθηση, χωρίς πολλά λόγια, χωρίς διδακτισμό και επικρίσεις, και τόσο απελευθερωτικά, ώστε να προκύψει κυρίως ένας διάλογος γύρω από τη συναίνεση στο σεξ, που συνεχίζει να παραμένει στις σκιές ως μια έννοια νωπή και αναφομοίωτη. Το αποτέλεσμα; Να νικιέται ακόμα από την κουλτούρα του βιασμού.
H σκηνοθέτρια Molly Manning Walker
Η «από παντού πίεση» που ασκείται στις ηρωίδες σας είναι ένα από τα βασικά «κουμπιά» στο σενάριο του How To Have Sex, σωστά;
Ήθελα να είναι σαφές ότι δεν επιθυμούσα να δαιμονοποιήσω κάτι συγκεκριμένο, ούτε μόνο τους άντρες-χωρίς να τους αφαιρώ τις ευθύνες τους. Για εμένα αυτό δεν θα είχε πραγματικό νόημα και θα ήταν εντελώς μονοδιάστατο. Ήθελα να δείξω ότι αυτά τα κορίτσια πιέζονται από παντού. Είναι όλος ο κόσμος γύρω τους που σχεδόν τις συνθλίβει με τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες του από εκείνες. Οι άντρες και η τοξική αρρενωπότητα είναι ανάμεσα σε αυτά που τις πιέζουν, φυσικά, αλλά σκοτεινά σημεία υπάρχουν και στις παρέες τους, στις οικογένειές τους, στο σχολείο, στο περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται και πρέπει να περάσουν φανταστικά, σε όλη την πατριαρχική κοινωνία που περιμένει από αυτές να τα καταφέρουν. Η πίεση έρχεται από παντού. Την ίδια στιγμή πιέζονται να ανακαλύψουν τη σεξουαλικότητά τους και την αυτοδιάθεση του σώματός τους.
Τα κορίτσια μιλούν γι’ αυτήν και για το σεξ πίσω από κλειστές πόρτες, ψιθυριστά, με έμφυλη ντροπή και με όχι απόλυτη ειλικρίνεια. Ακόμη και μεταξύ τους. Το επισημαίνετε και εσείς αυτό στην ταινία.
Υπάρχει ακόμα πολύ σκοτάδι γύρω από τη γυναικεία σεξουαλικότητα και απόλαυση. Υπάρχει επίσης ο μύθος ότι μιλάμε οι γυναίκες μεταξύ μας για όλα αυτά, αλλά πολύ συχνά λέμε ψέματα ή ωραιοποιούμε τις καταστάσεις. Πολλές φορές το κάνουμε ακόμα και σε εμάς τις ίδιες. Η γυναικεία ευχαρίστηση παραμένει στο σκοτάδι. Της ανάβουμε πού και που κάποιο φως, αλλά γενικά μένει εκεί και αποκτά μέχρι και μυθικές διαστάσεις. Γι’ αυτό, πολλές από εμάς δεν τη διεκδικούμε, την αποσιωπούμε ή την υποβιβάζουμε στην ιεραρχία σε σχέση με αυτή των αντρών. Γύρω από τη γυναικεία ευχαρίστηση στο σεξ τυλίγεται ένα πέπλο μυστηρίου. Κάπως έτσι φτάνουμε να λέμε ψέματα η μία στην άλλη και έτσι δεν έχουμε όλα τα κομμάτια της αλήθειας μαζί ενωμένα.
Το ίδιο πέπλο υπάρχει και γύρω από τη συναίνεση στο σεξ. Η ταινία ανοίγει τη συζήτηση για τη συναίνεση και ρίχνει φως στις γκρίζες ζώνες της.
Ναι, ακριβώς, γιατί δεν ήθελα να κρίνω τίποτα, αλλά κυρίως να παρατηρήσουμε τι μπορεί να συμβεί. Για να συναντηθούμε όλοι με τη συναίνεση, θα πρέπει να δούμε τη σεξουαλική εμπειρία συνολικά. Δεν υπάρχει μόνο η λεκτική συναίνεση, υπάρχει και αυτή που όλο το σώμα μπορεί να λέει «όχι», υπάρχει η λεκτική συναίνεση που μπορεί να είναι προϊόν κάποιας καταπιεστικής συνθήκης, μπορεί να είναι η μη συναίνεση που δεν είναι λεκτική, αλλά είναι συναισθηματική, ψυχολογική και σαφώς πιο πολύπλοκη να εκφραστεί. Δεν μπορούμε να αντιλαμβανόμαστε τη συναίνεση ως ένα «ναι» ή ένα «όχι». Είναι πιο πολύπλοκη και είναι και μια συνθήκη που μπορεί να είναι ανά πάσα στιγμή αναστρέψιμη και αυτό χρειάζεται να το κατανοήσουν και οι δυο πλευρές. Οπότε ναι, θα ήθελα να μείνει ανοιχτή και ζωηρή η συζήτηση γύρω από το τι είναι συναίνεση. Θα προσπαθήσουμε να δείξουμε την ταινία σε σχολεία στη Μεγάλη Βρετανία μέσω ενός εκπαιδευτικού προγράμματος, για να μιλήσουμε για τη συναίνεση, ώστε να διεκδικήσουμε ισότιμες και υγιείς σεξουαλικές εμπειρίες. Αυτό θα ήταν το καλύτερο που θα μπορούσε να προκύψει από αυτή την ταινία.
Ποια παγίδα θέλατε να αποφύγετε κάνοντας την ταινία;
Ήθελα να είμαι δίκαιη. Έχω ζήσει ό,τι αυτά τα κορίτσια. Ξέρω τη συνθήκη. Γνωρίζω το ίδιο το τραύμα της σεξουαλικής βίας. Δεν είχα σκοπό να κρίνω τίποτα. Δεν ήθελα να κατακρίνω τη γυναικεία φιλία, τους άντρες, το περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται, το είδος των διακοπών που κάνουν. Ήθελα να είναι όλα όπως ακριβώς είναι και στη ζωή. Συμβαίνουν όλα αυτά. Τα παθαίνουμε οι άνθρωποι. Επιθυμούσα απλώς να τα δείξω παρατηρώντας τα. Στόχευα περισσότερο στο να τα ταρακουνήσω, να τα ξεβολέψω για λίγο από το σκοτάδι. Να τα δούμε από πιο κοντά, από μια πιο ιδανική απόσταση.
Οι πρωταγωνίστριες της ταινίας How To Have Sex
Ένα μεγάλο μέρος της ταινίας είναι αφιερωμένο στη φιλία, στους δεσμούς που αναπτύσσουμε σε αυτές τις ηλικίες, με ένα πολύ ενδιαφέρον σχόλιο για τις φιλίες που δεν επιλέγουμε ακριβώς και στις τοξικές συμπεριφορές που ανεχόμαστε, ιδιαίτερα στις νεαρές ηλικίες. Αυτό είναι ευδιάκριτο τόσο στην παρέα των αγοριών, αλλά κυρίως στην παρέα των κοριτσιών.
Πράγματι, στην παρέα της Tara οι τοξικές συμπεριφορές και η κακία είναι εκεί, ανάμεσα και σε κορίτσια που ορκίζονται στις φίλες τους, στις συμμαχίες τους. Συμπεριφορές που γίνονται ανεκτές γιατί έχουν απεγνωσμένη ανάγκη τη σύνδεση. Η αλήθεια είναι ότι σε αυτή την ηλικία δεν επιλέγουμε ακριβώς τους φίλους μας. Κάνουμε φίλους τα παιδιά των φίλων των γονιών μας, τα παιδιά από το κάτω διαμέρισμα, την απέναντι πολυκατοικία, το μπροστινό θρανίο. Για εμένα ήταν πάντα σημαντικό να βρω τον μικρόκοσμό μου. Θυμάμαι να μου το λέει αυτό πάντα η μαμά μου για να με καθησυχάσει: «Μια μέρα θα βρεις τους ανθρώπους που θα σε κάνουν ευτυχισμένη και θα νιώθεις ασφαλής. Μια μέρα θα τη βρεις τη φυλή σου». Στο σχολείο μπορεί να μην μπορείς να φτιάξεις έναν τέτοιο μικρόκοσμο. Πολλές φορές, ακόμα και τώρα, σκέφτομαι πόσο κακά συμπεριφερόμασταν μεταξύ μας τα παιδιά, αλλά συνεχίζαμε να κάνουμε παρέα.
Ήταν ωραίο που δεν συμπεριφερθήκατε στην Tara ως θύμα.
Ήθελα να είναι πολύ ξεκάθαρο αυτό. Δεν ήθελα να της συμπεριφερθώ με αυτό τον τρόπο. Θα ήταν το πιο εύκολο. Το ότι ένα κορίτσι μπορεί να χορεύει, να τραγουδάει, να συνεχίζει να θέλει να κάνει σεξ, δεν σημαίνει ότι δεν έχει πληγωθεί. Δεν της στερεί το δικαίωμα να νιώθει ευάλωτη. Είναι πολύ εντάξει και αυτό. Με άλλα λόγια, ναι, η Tara είναι θύμα σεξουαλικής βίας, αλλά είναι και δυνατή. Ήθελα ως ηρωίδα να είναι ολόκληρη, αληθινή, ευάλωτη, αλλά την ίδια στιγμή και πολύ δυνατή παρά το ό,τι της συνέβη. Η συνειδητοποίηση της ευαλωτότητά της είναι και η δύναμή της. Αυτή η δύναμη γίνεται η ασπίδα της.
H αλάνθαστη στην ερμηνεία της Mia McKenna-Bruce ως Tara στην ταινία How To Have Sex.
Η Tara πολλές φορές δεν βρίσκει τα σωστά λόγια για να περιγράψει τι της έχει συμβεί. Την ίδια στιγμή, μερικές από τις πιο δυνατές και αποκαλυπτικές στιγμές της ταινίας είναι οι σιωπηλές σκηνές. Όπως όταν εκείνη επικοινωνεί χωρίς καν να μιλήσει με έναν από τους ήρωες. Είχατε στο μυαλό σας το «νόμισμα» της επικοινωνίας φτιάχνοντας την ταινία;
Ναι! Η επικοινωνία και κυρίως η έλλειψή της, η φτώχεια της, είναι ένα από μεγαλύτερα προβλήματα σήμερα. Ακόμα και το ζήτημα γύρω από τη συναίνεση στο σεξ οφείλεται ακριβώς σε αυτό: Στο ότι δυσκολευόμαστε να επικοινωνήσουμε οι άνθρωποι. Εγώ η ίδια είχα πρόβλημα με την επικοινωνία για πολλά χρόνια. Κάνοντας αυτό το φιλμ βοηθήθηκα ώστε να γίνω καλύτερη σε σχέση με αυτή. Με βοήθησε να επικοινωνήσω εγώ η ίδια μ΄ εμένα περισσότερο. Ωστόσο, ναι, πιστεύω ότι η επικοινωνία είναι ικανότητα που χρειάζεται να την εξασκείς. Διαφορετικά ατροφεί. Πρέπει να θέλεις να ακούσεις και να ακουστείς. Όχι απαραίτητα με λόγια. Η επικοινωνία δεν είναι μόνο λόγια. Δεν τα χρειάζεται απαραίτητα. Και εδώ θα ήθελα να προσθέσω ότι οι Έλληνες έχετε όρεξη να επικοινωνήσετε, να κουβεντιάσετε. Επιστρέφοντας στην Αγγλία μετά τα γυρίσματα εδώ, συνειδητοποίησα ότι οι Άγγλοι αποφεύγουν τις συζητήσεις με μισόλογα και μονολεκτικές απαντήσεις. Εδώ υπάρχει ένα πάθος να σου πουν οι άνθρωποι αυτό που πιστεύουν.
H σκηνοθέτρια Molly Manning Walker
Τι μάθατε για τον εαυτό σας κάνοντας αυτή την ταινία;
Πριν από την ταινία δεν είχα τόση αυτοπεποίθηση. Αυτό, ευτυχώς, κάπως το επικοινώνησα, και ο τρόπος που με αγκάλιασε η ομάδα με την οποία φτιάξαμε το φιλμ ήταν μαγικός. Μου έδωσε αυτοπεποίθηση, ώστε να μπορώ να εμπιστευτώ και εγώ όλα όσα ήθελα να κάνω. Η ομάδα αυτή με αγάπησε γι’ αυτό που είμαι. Και για πρώτη φορά στη ζωή μου ήμουν ο εαυτός μου. Ένιωσα πως ήμουν ολόκληρη, όπως και να ήμουν. Αυτό ήταν μια αίσθηση που δεν είχα ποτέ ξανά και είμαι πολύ τυχερή που την απέκτησα. Ήταν μια πολύ ιδιαίτερη στιγμή για εμένα. Μια πολύτιμη εμπειρία και τους ευχαριστώ.
Η ταινία κλείνει με μια αίσθηση ασφάλειας, τρυφερότητας και κατανόησης προς όλους.
Πράγματι, ήθελα οι γυναίκες που έχουν βιώσει τραυματικές σεξουαλικές εμπειρίες να δουν την ταινία, να νιώσουν στο τέλος ασφαλείς, ότι δεν είναι μόνες, ότι δεν είναι αυτές που είναι μπερδεμένες, ότι θα υπάρχει πάντα ένα χέρι να πιαστούν και να τρέξουν προς το μέλλον όταν θα είναι έτοιμες. Θα ήθελα οι άντρες να αναρωτηθούν, να ψάξουν, να σκεφτούν. Να ανησυχήσουν. Να συναισθανθούν. Χρειάζεται οι άνθρωποι να επικοινωνήσουμε μεταξύ μας για το πώς μπορούμε να κάνουμε ισότιμο, υγιές σεξ. Να μιλήσουμε για τα λάθη και τα θέλω μας. Να είμαστε ανοιχτοί να ακούσουμε και αυτούς που έχουν παραβιάσει τα όρια. Οι μεγαλύτεροι που θα τη δουν, ας αναρωτηθούν τι έχουν κάνει λάθος. Καλό θα κάνει και σε αυτούς.
Η ταινία How Τo Have Sex της Molly Manning Walker συγκέντρωσε μεγάλο ενδιαφέρον στις Κάννες όπου προβλήθηκε για πρώτη φορά αποσπώντας, μάλιστα, το Μεγάλο Βραβείο του τμήματος Ένα Κάποιο Βλέμμα. Το ίδιο συμβαίνει όπου και αν προβάλλεται. Έτσι έγινε και στο πρόσφατο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας, από όπου έφυγε με τη Χρυσή Αθηνά.
Δείτε το τρέιλερ της ταινίας:
Ιnfo: Το How Το Have Sex θα κυκλοφορήσει επίσημα στις αίθουσες 2/11 από τη Cinobo.
