Αν υπάρχει τα τελευταία χρόνια ένας σκηνοθέτης δίχως όμοιό του στο είδος της καυστικής πολιτικής σάτιρας και του λεκτικού χιούμορ που να τσακίζει κόκκαλα, αυτός είναι μάλλον ο βρετανικής καταγωγής Αρμάντο Ιανούτσι («Veep»). Το απέδειξε πρόσφατα στη μικρή οθόνη με το «Veep», το απέδειξε και πριν μία δεκαετία σχεδόν όταν για λογαριασμό του κινηματογραφικού του ντεμπούτου κατόρθωσε να διασκευάσει τη φαρμακερή τηλεοπτική του σειρά «The Thick of it» σε μια αχαλίνωτη μαύρη κωμωδία με τίτλο «In the Loop» (που μεταφράστηκε στη χώρα μας ως «Πόλεμος Εκτός Προγράμματος») η οποία βρέθηκε υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου.
Όταν, λοιπόν, ο Ιανούτσι ανακοίνωσε την πρόθεσή του να μετατρέψει σε κατάμαυρη φάρσα την ανελέητη κούρσα υποκρισίας και διαπλοκής που ακολούθησε τον χαμό του Ιωσήφ Στάλιν, τον Μάρτιο του 1953, και ενορχηστρώθηκε με σκοπό την άμεση διαδοχή του, η πιθανότητα να επαναληφθεί ο κωμικός θρίαμβος του «In the Loop» έμοιαζε πλησιέστερη από ποτέ.
Αν και η αρχική ιδέα δεν ήταν δική του, αλλά προήλθε από το ανορθόδοξο κόμικ των Φαμπιάν Νουρί και Τιερί Ρομπάν το οποίο δάνεισε και τον τίτλο του στην ταινία, στα παραπάνω από ικανά χέρια του Ιανούτσι προσφερόταν μια τέλεια αφορμή για μια έξυπνη και ξεκαρδιστική σάτιρα που να αγγίζει άφοβα περιοχές υψηλής θεματικής επικινδυνότητας, καθώς θα επιχειρούσε να σκαλίσει με οξυδέρκεια οδυνηρές μνήμες και βάναυσα γεγονότα ενός όχι και τόσο μακρινού παρελθόντος.
Μια εκκωφαντική και ενίοτε δυσκολοχώνευτη παρέλαση από λεκτικές αθυροστομίες και ανθρώπινες καρικατούρες οι οποίες καταντούν σύντομα κουραστικές.
Επιστρατεύοντας ένα άξιο επιτελείο ηθοποιών στους ρόλους των υψηλών αξιωματούχων που ιδροκοπούν στους διαδρόμους του Κρεμλίνου για τη θέση του διαβόητου ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, ο Ιανούτσι χρειαζόταν μόνο να ζυγίσει τις κωμικές ευαισθησίες του ώστε να μην καταλήξει σε κάτι γκροτέσκο και πιθανόν κακόγουστο. Φαίνεται ωστόσο ότι ο υπερβολικός ζήλος του να φανεί αστείος τον οδήγησε να χάσει εντελώς το μέτρο, καταλήγοντας σε μια εκκωφαντική και ενίοτε δυσκολοχώνευτη παρέλαση από λεκτικές αθυροστομίες και ανθρώπινες καρικατούρες οι οποίες καταντούν σύντομα κουραστικές, διότι διανύουν κύκλους γύρω από το ίδιο επαναλαμβανόμενο ανέκδοτο.
Το πρόβλημα ίσως να ήταν λιγότερο εμφανές αν είχε αληθινή ψυχαγωγική ισχύ αυτός ο μανιακός ανταγωνισμός που εκτυλίσσεται επί οθόνης, σχετικά με το ποιος θα ξεστομίσει την πιο δηλητηριώδη ατάκα ή τη μεγαλύτερη υβρεολογία. Όμως ελάχιστα πράγματα στον «Θάνατο του Στάλιν» λειτουργούν και ακόμη λιγότερα κατορθώνουν να βαδίσουν με επιτυχία την απόσταση που χωρίζει το εμπνευσμένο από το εντελώς βεβιασμένο.
Το δημιούργημα του Ιανούτσι καταφέρνει και γίνεται σε σημεία τόσο άκαρδο και μισανθρωπικό όσο και οι συκοφαντικοί χαρακτήρες τους οποίους επικαλείται και τόσο εύκολο όσο και οι χοντράδες που συχνά εκσφενδονίζονται με μοναδικό λόγο ύπαρξης το να γαργαλήσουν τον θεατή. Το μόνο που καταφέρνουν να προκαλέσουν, ωστόσο, είναι ένα σποραδικό μειδίαμα, ένα νευρικό τικ στα χείλη το οποίο σπάνια μεταφράζεται σε χαμόγελο και μια δυσάρεστη επίγευση που ακολουθεί τον θεατή για ώρα μετά το πέρας της προβολής.
