Αν κάτι μπορεί να ξεδιαλέξει εύκολα τους μεγάλους σκηνοθέτες από τους απλά καλούς, είναι η ικανότητα των πρώτων να ανυψώνουν αθόρυβα το απλό στη σφαίρα του σπουδαίου, να εκμαιεύουν από μια ταπεινή ιδέα ένα απόσταγμα ουσίας, σχεδόν σοφίας. Να εμπνέουν σε κάθε λαμπρή στιγμή της πορείας τους την πίστη πως είναι έτοιμοι να σου δείξουν έναν κόσμο ολόκληρο μέσα από το τετριμμένο, αυτό που προσπερνιέται εύκολα στο διάβα της καθημερινότητας, το φαινομενικό τίποτα. Όχι πως υπήρχαν αμφιβολίες πριν το «Paterson» για την περίπτωσή του, αλλά ο Τζάρμους, τούτος ο τετραπέρατος και σταθερά ανήσυχος δημιουργός, υπενθύμισε τη θέση του στον παραπάνω διαχωρισμό υποχρεώνοντάς μας σε βαθιά υπόκλιση με το τελευταίο του πόνημα. Κάτι αναμενόμενο για τα δεδομένα του, και την ίδια στιγμή αναπάντεχο στην προκειμένη περίπτωση. Κυρίως επειδή το «Paterson» είναι ίσως η πιο απλή, σχεδόν ταπεινή το δέμα δημιουργία του, γύρω από την καθημερινότητα ενός οδηγού λεωφορείου που κρύβει μέσα του έναν ποιητή.
Ο τίτλος αναφέρεται στον κεντρικό ήρωα, ο οποίος μοιράζεται το ίδιο όνομα με την πόλη όπου ζει, το Πάτερσον του Νιου Τζέρσι. Τον Πάτερσον (Άνταμ Ντράιβερ) τον γνωρίζουμε μέσα στη διάρκεια μιας εβδομάδας, καθώς ξυπνάει κάθε πρωί να πάει στη δουλειά, έχοντας πάντα μια τρυφερή στιγμή να μοιραστεί με τη γυναίκα του, Λάουρα (Γκολσιφτέ Φαραχανί). Κάπου μέσα στη ρουτίνα της βάρδιας βρίσκει χρόνο να γράψει ποιήματα εμπνευσμένα από τα συναισθήματά του, να ακούσει ιστορίες επιβατών, να πιει το βράδυ μια μπύρα στο ίδιο πάντα μπαρ, να βγάλει βόλτα τον σκύλο (ένας κομβικός δευτερεύων χαρακτήρας στην ταινία). Εκείνη πάλι, ανεξήγητα κλεισμένη στο σπίτι αλλά γεμάτη ενέργεια και ενθουσιασμό, επιδίδεται σε αδιάκοπες αλλαγές στη διακόσμηση του σπιτιού, ονειρεύεται να γίνει τραγουδίστρια της κάντρι, ετοιμάζει cupcakes για έναν τοπικό διαγωνισμό.
Η καθημερινότητα του ζευγαριού εγκυμονεί κάτι το οικείο και παράδοξο μαζί, δομημένη ως μία αμφίσημη μοναδικότητα γύρω από τους εξαιρετικούς Ντράιβερ και Φαραχανί. Δεμένοι και την ίδια στιγμή ασύμβατοι μεταξύ τους, ο Τζάρμους χτίζει τους κεντρικούς χαρακτήρες του σχεδόν υπονομεύοντας τη σταθερότητά τους.
Ταυτόχρονα, καθώς εκείνοι μοιάζουν να βιώνουν τη δική τους μέρα της μαρμότας, ο Αμερικανός δημιουργός φυτεύει στο διάβα των επαναλαμβανόμενων εμπειριών του Πάτερσον μικρές παραλλαγές που μοιάζουν με κοσμικό αστείο, ή με όνειρο που θα μπορούσε να ιδωθεί και ως εφιάλτης αν απουσίαζαν οι δημιουργικές ανησυχίες των δύο συζύγων. Κάθε μέρα και διαφορετικές δίδυμες θα επιβιβαστούν στο λεωφορείο, θα ακούσει τα ίδια ακριβώς λόγια από διαφορετικούς ανθρώπους, θα διασταυρωθεί με άλλους επίδοξους ποιητές (βλ. μία δεκάχρονη ή τον Ιάπωνα – ο Μασατόσι Ναγκάσε του «Mystery Train» στο ρόλο – που ήρθε να επισκεφτεί τον τόπο του ποιητή Γουίλιαμ Κάρλος Γουίλιαμς).
Το «Paterson» αντικρίζει με υπόγεια τρυφερότητα αλλά και σκωπτική εγρήγορση όλα εκείνα τα μικρά που στο μυαλό μας γίνονται μεγάλα, πολύ απλά επειδή είναι δικά μας
Όπως και στο υπέροχο «Μόνο οι Εραστές Παραμένουν Ζωντανοί», ο Τζάρμους θέτει στο προσκήνιο τη ζωή ενός ζευγαριού. Μόνο που στο «Paterson» ξεμακραίνει τόσο πολύ από το ούτως ή άλλως χαλαρό φλερτ του με τα διάφορα κινηματογραφικά είδη (από τον γουέστερν «Νεκρό» ως το road-movie «Τσακισμένα Λουλούδια»), γιορτάζοντας εδώ την ποίηση που δυνητικά κρύβουν η καθημερινότητα, τα απλά και τα οικεία που συναπαρτίζουν τη ζωή.
Αστείο, πικρό, ειρωνικό και την ίδια στιγμή τόσο παραδομένο στον υποκειμενισμό του καθενός (η κάθε μέρα του Πάτερσον μπορεί να ιδωθεί ως γαλήνια και ανεπαίσθητα αναπάντεχη, αλλά και ως μια μικροαστική, σουρεάλ φυλακή), το «Paterson» είναι ένα φιλμ που αντικρίζει με υπόγεια τρυφερότητα αλλά και σκωπτική εγρήγορση όλα εκείνα τα μικρά που στο μυαλό μας γίνονται μεγάλα, πολύ απλά επειδή είναι δικά μας. Και γι αυτό είναι φυσικό κι επόμενο να αγαπηθεί.
