Πριν από δυο χρόνια, ένας άλλος Τζ. , ο Έιμπραμς και όχι ο Τζ(ορτζ) Λούκας, στάθηκε ρομαντικά απέναντι σε ένα κινηματογραφικό φαινόμενο και ξυπνώντας τη Δύναμη της μνήμης, συνειδητοποίησε πως μοναδικός στόχος της νέας τριλογίας ήταν να ξαναβρεί το «Star Wars» τη χαμένη σύνδεση με το κοινό. Αυτό που κατέληξε σε ένα μη-διαδραστικό βιντεο-παιχνίδι, με το ψηφιακό όργιο να καταπίνει οτιδήποτε οργανικό στα πρίκουελ του Λούκας, μεταμορφώθηκε και πάλι σε μία ιστορία που σε αφορά. Ή μάλλον καλύτερα, στο παραμύθι που θες να ακούσεις. Δυο χρόνια μετά, η δουλειά του Ράιαν Τζόνσον (που έκανε το ντεμπούτο του με το γοητευτικά αταξινόμητο «Brick» και συνέχισε με τα «The Brothers Bloom» και «Looper: Αντιμέτωποι με τον Χρόνο») στο Eπεισόδιο 8, με τίτλο «Οι Τελευταίοι Τζεντάι», διατηρεί μία αγαστή ισορροπία. Και η λέξη δεν είναι τυχαία.
Ποιος είναι ο Λουκ Σκαϊγουόκερ;
Αυτή ήταν η ερώτηση που έκανε η Πρόεδρος της Lucasfilm Κάθλιν Κένεντι στον Τζ.Τζ.Έιμπραμς και τον έπεισε να γυρίσει το «Η Δύναμη Ξυπνάει» και αυτή είναι η ερώτηση που επιστρέφει ο Ράιν Τζόνσον με το «Οι Τελευταίοι Τζεντάι» στο κοινό. Αυτή τη φορά όμως με απαντήσεις, γιατί σίγουρα η επιλογή δεν θα μπορούσε να είναι ενικού αριθμού. Πέρα από τις απορίες που γέννησε το Επεισόδιο 7 για τους νέους χαρακτήρες, το saga του «Star Wars» είναι αφιερωμένο στην οικογένεια Σκαϊγουόκερ. Μπορεί ο Λουκ να έλειψε από την ταινία του Έιμπραμς, όμως εδώ είναι ο κεντρικός χαρακτήρας, ο μοναχός που κρατά το ίσο της αφήγησης και συνδέει το παλιό με το νέο, αυτός που φέρνει την ισορροπία (ναι, πάλι αυτή η λέξη) στη Δύναμη του «Star Wars», αλλά και στη δυναμική του μύθου.
…μία συναρπαστική, επική απόδραση μέσα στην κινηματογραφική αίθουσα…
Οι «Τελευταίοι Τζεντάι» είναι ένα μεγαλειώδες, χορταστικό (μέσα στα 150 λεπτά του) «Star Wars» που είναι αφελές και συγκινητικό, έξυπνο και τραγικό, χιουμοριστικό και περιπετειώδες, παλιομοδίτικο και ευρηματικό. Είναι μία συναρπαστική, επική απόδραση μέσα στην κινηματογραφική αίθουσα που χωρά και την ξεκάθαρη εμπορική στόχευση, και τη θεαματική διαφυγή σε πλήρη ισοτιμία. Ο Τζόνσον τολμά να κάνει τα απαραίτητα βήματα προς τα εμπρός, ρίχνοντας όμως κλεφτές ματιές προς τα πίσω. Τόσο ο ίδιος, όσο και ο Έιμπραμς (και προφανώς όλοι όσοι εμπλέκονται στην παραγωγή της νέας τριλογίας) είναι άνθρωποι που μεγάλωσαν με τις αυθεντικές ταινίες, εμπνεύστηκαν από αυτές και τώρα έχουν την ευθύνη να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, τιμώντας και εξελίσσοντας. Ισορροπία και έμπνευση, να άλλη μία λέξη που χρειάζεται να προστεθεί.
Ποια είναι η επόμενη βασική λέξη-κλειδί για το Επεισόδιο 8; Κληρονομιά. Οι «Τελευταίοι Τζεντάι» όπως θα έχετε αντιληφθεί από το προωθητικό υλικό, τρέιλερ και αφίσες, είναι «κόκκινοι». Το κόκκινο χρώμα είναι ίσως το πιο σημαντικό στοιχείο της ταινίας, εμποτίζει τη σκηνογραφία και υπενθυμίζει πως αυτό το «Star Wars» ακολουθεί ένα “bloodline”, την καταγωγή δηλαδή μιας οικογενειακής ιστορίας, αλλά συνάμα συνδέει ως ένα μπλοκμπάστερ «εξ αίματος», τη συγγένεια με το είδος, το κοινό, αλλά και την πολιτιστική του παρακαταθήκη. Το «Star Wars» μπορεί να έχει συγχωνεύσει δημιουργικά αντιδάνεια από πληθώρα λογοτεχνικών και μυθολογικών αναφορών, παραμένει όμως ένα μαξιμαλιστικό, δυναμικό και φιλόδοξο κινηματογραφικό παραμύθι. Όλα ξεκίνησαν από τη μεγάλη οθόνη.
Ισορροπία, έμπνευση, κληρονομιά. Αυτός είναι ο κανόνας του Ράιαν Τζόνσον στους «Τελευταίους Τζεντάι» και μέσα από αυτόν αποδομεί και ανασυνθέτει το «Star Wars».
Ισορροπία, έμπνευση, κληρονομιά. Αυτός είναι ο κανόνας του Ράιαν Τζόνσον στους «Τελευταίους Τζεντάι» και μέσα από αυτόν αποδομεί και ανασυνθέτει το «Star Wars» μέσα από αναμενόμενες διαδρομές, αλλά και ανατρεπτικά μονοπάτια. Η Ρέι της Ντέιζι Ρίντλεϊ και ο Κάιλο Ρεν του Άνταμ Ντράιβερ είναι το δίπολο ηρώων που συμπληρώνει και τονώνει τη νέα τριλογία. Το σενάριο τους «ενώνει» σε έναν εξαιρετικά ενδιαφέροντα διάλογο σε όλη τη διάρκεια της ταινίας, βρίσκοντας τους κοινούς τόπους και τις ηθικές διαφορές τους. Ο Κάιλο Ρεν είναι μία εξαιρετική περίπτωση «βασανισμένου» ήρωα. Η εσωτερική πάλη του χαρακτήρα, που θέλει να ξεφύγει από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος, να το «σβήσει» στην κυριολεξία, στην προσπάθεια να βρει το δικό του αποτύπωμα, φαίνεται να είναι τελικά η βασική αφηγηματική γραμμή που συνδέει τη νέα τριλογία. Μαζί με τη Ρέι είναι το θεμελιώδες, αλληλοεξαρτώμενο γιν-γιανγκ της ιστορίας και η Ντέιζι Ρίντλεϊ μαζί με τον Άνταμ Ντράιβερ είναι άψογοι. Χωρίς να γράψω λεπτομέρειες, για να αποφύγουμε τα spoilers, θα ήθελα να επισημάνω πως η κοινή σκηνή που έχουν στην ταινία, σκηνή που προσφέρει ένα μεγάλο twist, είναι ενδεικτική της νοοτροπίας της δημιουργικής ομάδας πίσω από τα νέα «Star Wars», με τη Ντίσνεϊ τελικά να κερδίζει τα εύσημα υποστηρίζοντας ιδέες, που δεν είναι ξεκάθαρα ασφαλείς και οικογενειακές.
Το κέντρο βάρους όμως στους «Τελευταίους Τζεντάι» είναι ασφαλώς άλλο. Το πρόσωπο του Μαρκ Χάμιλ δίνει μία ποιότητα σοφίας, αλλά και δικαιολογημένης κόπωσης, στον χαρακτήρα του Λουκ Σκαϊγουόκερ. Η υπερηφάνεια του ήρωα, αλλά και η αλαζονεία του αντι-ήρωα, δημιουργούν ενδιαφέρουσες παλινδρομήσεις. Όποτε εμφανίζεται συγκεντρώνει άνετα το ενδιαφέρον πάνω του, δείγμα του πόσο είχε λείψει ο Λουκ από τις ταινίες και το franchise. Υπάρχει μία σκηνή – κλείσιμο του ματιού σε μία αντίστοιχη της πρώτης ταινίας – και ένα cameo από τα παλιά, που θα προκαλέσουν ρίγη συγκίνησης στους θαυμαστές της σειράς. Επίσης ένας μονόλογος του Λουκ στην ταινία κάνει σαφή όλα όσα είναι η περιβόητη Δύναμη, χωρίς την αχρείαστη, βιολογική θεώρηση με την οποία είχε καταστρέψει κάθε μυθική της διάσταση ο Λούκας στην «Αόρατη Απειλή». Μαζί του η αδικοχαμένη Κάρι Φίσερ δηλώνει παρούσα ως Στρατηγός Λέια και ο Τζόνσον της επιφυλάσσει δυο αξέχαστες στιγμές, που τιμούν τη μνήμη της. Ποια θα είναι η εξέλιξη του χαρακτήρα για το επεισόδιο 9, είναι μία πραγματική απορία και σίγουρος δημιουργικός πονοκέφαλος για τους σεναριογράφους της επόμενης ταινίας.
Η Δύναμη έχει ξυπνήσει και (παραμένει) μαζί μας.
Από την άλλη, στους «Τελευταίους Τζεντάι» δεν βρίσκονται όλα στη «φωτεινή πλευρά» της κριτικής. Οι δομικές αναφορές στην «Αυτοκρατορία Αντεπιτίθεται» σε καθοδηγούν για το πως θα αναπτυχθεί η πλοκή σε σημεία και επίσης το σενάριο δεν βρίσκει χρόνο να αφομοιώσει όλα τα στοιχεία, πρόσωπα και τόπους. Για παράδειγμα οι νέοι χαρακτήρες που υποδύονται οι Λόρα Ντερν, Μπενίσιο Ντελ Τόρο και Κέλι Μέρι Τραν, φαντάζουν πολύ σχηματικοί και αναλώσιμοι, οι ερμηνείες των Όσκαρ Άιζακ και Ντόμναλ Γκλίσον λίγο πιο υπερβολικές από το επιτρεπτό όριο ερμηνείας-παρωδίας, ενώ ο πλανήτης του Κάντο Μπάιτ – μία αρτ ντεκό πόλη καζίνο – μοιάζει περισσότερο με χαμένη ευκαιρία, παρά για ένα εκθαμβωτικό ταξίδι σε ένα μέρος που δεν έχουμε ξαναδεί. Ο Τζόνσον ισοσκελίζει με το φινάλε στον κάτασπρο πλανήτη Κρέιτ, μία αντιστοιχία του παγωμένου Χοθ της «Αυτοκρατορίας», μόνο που αντί για πάγο έχει επιφάνεια από αλάτι και κόκκινο (το χρώμα της ταινία άλλωστε) υπέδαφος. Ένα οπτικό εύρημα – θρίαμβος για τη σκηνογραφική επιμέλεια.
Από την πρώτη σκηνή που δείχνει το Wars μέχρι την τελευταία που οδηγεί στο Star, οι «Τελευταίοι Τζεντάι» τιμούν την κινηματογραφική κληρονομιά με έναν διαπολιτιστικό μύθο παγκόσμιας ταύτισης, ισορροπούν τη δράση με το δράμα και εμπνέουν την αλλαγή. Η ταινία θα κλείσει την «ίριδα» στα credits με ένα φινάλε που σε ολοκληρώνει, όσο κι αν ανυπομονείς για το επόμενο επεισόδιο. Ναι οι τελευταίοι Τζεντάι δεν είπαν την τελευταία τους κουβέντα ακόμα. Αλλά έβαλαν ένα συναρπαστικό κόμμα. Η Δύναμη έχει ξυπνήσει και (παραμένει) μαζί μας.
