Tης Ava Djamshidi, φωτό: ABACA/VISUALHELLAS.GR
Πρέπει κανείς να ακολουθήσει περίπλοκα µονοπάτια και να περάσει από µυστικές πόρτες για να καταφέρει να συναντήσει τις ανώνυµες ηρωίδες του Ιράν. Σε απόσταση χιλιάδων χιλιοµέτρων από την Ευρώπη, αυτή τη στιγµή στο Ιράν λαµβάνει χώρα µια πρωτοφανής εξέγερση. Πρόκειται για ένα κίνηµα που ταρακουνά την Ισλαµική Δηµοκρατία η οποία έχει την εξουσία στη χώρα από το 1979, κάτι που κάνει την καρδιά µας να χτυπάει δυνατά.
Όπως και οι άντρες, που ρισκάρουν τα πάντα, έτσι και οι γυναίκες εκεί διακινδυνεύουν τη ζωή τους. Σύµφωνα µε τον µακάβριο απολογισµό µιας ΜΚΟ για τα Ανθρώπινα Δικαιώµατα στο Ιράν, τριάντα πέντε άνθρωποι έχουν εκτελεστεί (πολύ συχνά µε απαγχονισµό) από τους µουλάδες από την αρχή του χρόνου. Η Taraneh -για την ασφάλειά της χρησιµοποιεί ψευδώνυµο- µας µιλά για όσα έχει αντιµετωπίσει. Η 21χρονη γυναίκα ζει µε τους γονείς της στο Hamedan, µία από τις πιο κρύες περιοχές του Ιράν, στα δυτικά της χώρας, και προετοιµάζεται να δώσει εξετάσεις για το πανεπιστήµιο. Εκφράζει τον θυµό που ένιωσε όταν έµαθε για τη µοίρα της Mahsa Amini, της γνωστής πλέον σε ολόκληρο τον κόσµο 22χρονης συµπατριώτισσάς της που δολοφονήθηκε στις 16 Σεπτεµβρίου µετά τη σύλληψή της από τους Φρουρούς της Επανάστασης (pasdaran), επειδή δεν φορούσε σωστά το χιτζάµπ της, σύµφωνα µε τους κανόνες ενδυµασίας για τις γυναίκες που επέβαλε το ισλαµικό καθεστώς στο Ιράν. Ήταν ακόµη ένα αίσχος των Φρουρών της Ισλαµικής Επανάστασης που έβαλε φωτιά στις καρδιές των Ιρανών.
Η Taraneh δεν µπορούσε να µείνει µε σταυρωµένα τα χέρια. Διοχέτευσε την οργή της σε αναρτήσεις στον λογαριασµό της στο Twitter ασκώντας κριτική στο καθεστώς. Λίγες µέρες αργότερα, έλαβε ένα ανώνυµο τηλεφώνηµα από την Υπηρεσία Πληροφοριών. «Πρόσβαλες τον Οδηγό µας (σ.σ. τον Αyatollah Khamenei) και διαδίδεις ψέµµατα», της είπαν. Ο άντρας πίσω από την παραστρατιωτική αυτή οργάνωση τη διέταξε να διαγράψει όλες τις αναρτήσεις της απειλώντας την: «Αλλιώς θα καταλήξεις στο δικαστήριο». Η Taraneh συµµορφώθηκε, αλλά έναν µήνα αργότερα κατήγγειλε και πάλι στα social media τη διπροσωπία του καθεστώτος. Γιατί να υπακούσει στις εντολές ενός καθεστώτος που, ενώ έχει απαγορεύσει τα κοινωνικά δίκτυα, ο ανώτατος άρχων του Ayatollah Ali Khamenei, ο πιο ισχυρός εκπρόσωπος της εξουσίας στο Ιράν, διατηρεί λογαριασµούς σε διάφορες γλώσσες, τους οποίους χρησιµοποιεί για να κάνει προπαγάνδα;
Για πρώτη φορά στη µικρή ζωή της, η Taraneh το τελευταίο διάστηµα βγαίνει από το σπίτι χωρίς µαντίλα στα µαλλιά. «Έτσι νιώθω ότι διαµαρτύροµαι. Χαίροµαι που υποστηρίζω την εξέγερση µ’ αυτό τον τρόπο», λέει η ίδια. Επίσης, η νεαρή γυναίκα ανακάλυψε πόσο ευχάριστο είναι ν’ ανεµίζει ο αέρας τα µαλλιά της. «Είναι απόλαυση», λέει και συνεχίζει: «Ακόµη και τώρα τον χειµώνα που παγώνουν τ’ αφτιά µου». Για τέσσερις µήνες περνούσε το 90% του χρόνου της χωρίς να φορά χιτζάµπ. «Το υπόλοιπο 10% ήταν όταν βρισκόµουν µε τον πατέρα µου. Στη χώρα µου έχουµε δύο Ισλαµικές Δηµοκρατίες: µία στην κυβέρνηση και µία µέσα στο σπίτι µας. Οι περισσότερες δίνουµε µάχη σε δύο µέτωπα: έξω, αλλά και µέσα στο σπίτι. Οι ιδέες µας είναι διαφορετικές από εκείνες των γονιών µας». Ωστόσο ο δικός της πατέρας έχει επίσης αναµειχθεί στην εξέγερση. Στα νιάτα του ήταν θρησκευόµενος, τώρα όµως είναι εναντίον της Ισλαµικής Δηµοκρατίας. Δεν προσεύχεται πλέον ούτε έχει φίλους µουλάδες. Κι αν νοιάζεται για το αν η κόρη του είναι αρκετά καλυµµένη, είναι κυρίως λόγω της σεµνότητας και του συντηρητισµού που χαρακτηρίζουν τη γενιά του.
Η Taraneh δεν άντεχε άλλο αυτή την καταπίεση. Ανακάλυψε την ελευθερία στο διαδίκτυο. «Χάρη σε διάφορες εφαρµογές, άνθρωποι της ηλικίας µου µπορούν να έχουν φίλους σε όλο τον κόσµο. Βλέπουµε πώς ζουν και µας γεννιέται η επιθυµία να ζούµε κι εµείς έτσι», λέει η ίδια. Μια επιθυµία που τη σπρώχνει να αγωνιστεί όπως µπορεί. Πριν από τρεις µήνες, αποφάσισε µαζί µε µια φίλη της να γράψουν το σύνθηµα της εξέγερσης πάνω στον τοίχο ενός σχολείου θηλέων στην πόλη της. Εξοπλισµένες µε µπογιά σε σπρέι, έγραψαν τις λέξεις “Zan (γυναίκα στα περσικά) και “Zendegi” (ζωή). Φτάνοντας στο γράµµα Α της λέξης “Azadi” (ελευθερία), εµφανίστηκε ένας pasdaran (σ.σ. Φρουρός της Ισλαµικής Επανάστασης). «Ήταν µικρόσωµος», θυµάται η Taraneh. Ο άντρας άρχισε να τις βρίζει, άρπαξε το σπρέι και χτύπησε τη φίλη της στο πρόσωπο σπάζοντάς της µερικά δόντια. Η Taraneh τον κλώτσησε στο στοµάχι κόβοντάς του την ανάσα. Οι δυο φίλες κατάφεραν να ξεφύγουν. Παρά τις ανησυχίες της οικογένειάς της, η Taraneh συµµετέχει στις διαδηλώσεις που γίνονται στην περιοχή της, το Hamedan. Κάθε φορά το τελετουργικό είναι ίδιο: για να µην αναγνωρίζεται, κρύβει το πρόσωπό της πίσω από µια µάσκα για τον κορονοϊό, κάτι που αποδεικνύεται επίσης πολύ χρήσιµο όταν πέφτουν δακρυγόνα, και ντύνεται σαν να πηγαίνει στο σχολείο. Στο σακίδιό της κουβαλάει πάντα τα αναθεωρηµένα από το καθεστώς βιβλία, στην τσέπη της έχει έναν αναπτήρα για να κάψει τις πλαστικές χειροπέδες που θα της περάσουν σε περίπτωση που συλληφθεί. Επίσης έχει µαζί της µόνο µετρητά και αφήνει την κάρτα στο σπίτι, όπως και το κινητό της, γιατί αν τη συλλάβουν, τα άτοµα στις επαφές της µπορεί να υποστούν αντίποινα. Και πάντα έχει µαζί της ένα παλιό λάπτοπ µε ξεχωριστή κάρτα sim για να µπορέσει να επικοινωνήσει µε την οικογένειά της. «Για κάθε ενδεχόµενο…», λέει. Ποντάρει στα πόδια της για να τρέξει µακριά αν χρειαστεί. Επίσης, σε κάθε συγκέντρωση φροντίζει να περιτριγυρίζεται από άντρες φίλους της. «Δεν φοβάµαι µήπως µε χτυπήσουν ή µε σκοτώσουν», λέει και συνεχίζει: «Τον βιασµό τρέµω περισσότερο…».
Γιατί παρόλα αυτά βάζει τον εαυτό της να αναµετράται µε τόσους κινδύνους; «Είναι καθήκον µου να συµµετέχω σ’ αυτό το κίνηµα. Η ελευθερία είναι το πιο σηµαντικό αγαθό. Αυτοί που τώρα είναι κάτω από το χώµα, αγωνίστηκαν για εµάς. Δεν µπορώ πλέον να επιστρέψω σε µια φυσιολογική ζωή. Δεν θα ήµουν τίµια αν δεν γινόµουν η φωνή αυτών των νεκρών», απαντά. Θαυµάζει τους ανώνυµους ακτιβιστές. «Έδειξαν µεγάλο θάρρος. Στην αρχή σκέφτηκα ότι αγωνίζονται από συµπόνια, αλλά στην πραγµατικότητα πίστευαν κι αυτοί ότι πρέπει να αγωνιστούν για την ισότητα των φύλων και την ελευθερία», συµπληρώνει.
Oι Ιρανοί παραµένουν βαθιά πληγωµένοι από τον θάνατο του Majidreza Rahnavard, του οποίου τα τελευταία λόγια πριν από τον απαγχονισµό του δηµοσιεύτηκαν στο Twitter. Λίγα λεπτά πριν από τη δηµόσια εκτέλεσή του, ο νεαρός άντρας βρήκε τη δύναµη να προκαλέσει το καθεστώς και να δώσει κουράγιο στους συµπατριώτες του λέγοντας: «Μη διαβάσετε το Κοράνι και µην προσευχηθείτε στον τάφο µου. Να είστε χαρούµενοι και να παίξετε χαρούµενα τραγούδια».
Έπειτα από αυτό το γεγονός, το θάρρος της νεαρής γυναίκας έγινε µεγαλύτερο, αλλά υπάρχουν και οι φορές που το ηθικό της πέφτει. «Μόνο γι’ αυτό µιλάµε, µόνο αυτό σκεφτόµαστε. Οι άνθρωποι του καθεστώτος είναι κακοί. Είµαστε όλοι τραυµατισµένοι. Όλα αυτά που γίνονται για την ελευθερία µάς προκαλούν θλίψη», λέει αναστενάζοντας η Taraneh. Θυµάται τα δάκρυα που πληµµύρισαν τα µάτια της όταν είδε έναν άντρα στον δρόµο που έπαιζε µε πουλιά κάνοντάς τα να πετούν. «Θέλουµε απλώς να είµαστε ελεύθεροι και να έχουµε την επιλογή να φοράµε ή όχι τη µαντίλα. Να ντυνόµαστε όπως θέλουµε. Να βγαίνουµε έξω µαζί µε τα αγόρια, να πηγαίνουµε µαζί σε συναυλίες, να τριγυρνάµε χωρίς τον φόβο ότι θα οδηγηθούµε στο δικαστήριο».
Με άλλα λόγια, αυτό που ζητάει η Taraneh δεν είναι τίποτα περισσότερο από τη ζωή µιας ελεύθερης γυναίκας.
Μια Ιρανή σε διαδήλωση την 1η Οκτωβρίου κρατά ένα πλακάτ που γράφει «Γυναίκες, ζωή, ελευθερία».
Στις 15 Οκτωβρίου µια νέα γυναίκα γράφει στους δρόµους της Τεχεράνης το σύνθηµα «Θάνατος στον δικτάτορα Khamenei».
