Ποια είναι τα θέματα που απασχολούν τις σύγχρονες γυναίκες; Η 4η γενιά φεμινισμού εξαπλώνεται σαν κύμα στις χώρες της Δύσης. Αφού κατακτήσαμε νομοθετικά το δικαίωμα ψήφου εδώ και δεκαετίες, γινόμαστε γροθιά για προβλήματα που επιμένουν να κηλιδώνουν τον πολιτισμό μας: τον κύκλο βίας από έναν κακώς εννοούμενο ανδρισμό. Την ανισότητα στην υγεία. Ακτιβίστριες και γυναίκες πυγμής στην Ελλάδα μας μιλούν για όλους τους λόγους που πρέπει να στηρίζουμε η μία την άλλη και να γίνουμε μια φωνή.
Μαρίνα Φαρμακίδη, δικηγόρος, Διοτίμα
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, στην Ελλάδα του 2018 έγιναν 4.500 βιασμοί. Πολλοί από αυτούς δεν έφτασαν καν στις δικαστικές αίθουσες. Αντίστοιχα, λιγότερα από τα μισά περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας καταγγέλλονται στις αρχές. Τις περισσότερες φορές η βία παίρνει τη μορφή ενδοοικογενειακής κακοποίησης (λεκτική, σωματική ή/και ψυχολογικής βίας ή/και απειλή). Όπως αναφέρει η δικηγόρος Μαρίνα Φαρμακίδη, συνεργάτης του Κέντρου Γυναικείων Μελετών & Ερευνών Διοτίμα, ο νέος νόμος 4531/2018 για την βία κατά των γυναικών μας ισχυροποιεί, αλλά παρουσιάζει ελλείψεις: «Δεν ποινικοποιεί την οικονομική βία, που αναφέρεται στην παρεμπόδιση πρόσβασης στο οικογενειακό ταμείο, τη στέρηση της δυνατότητας διαχείρισης ή συνδιαχείρισής του ή ακόμη και της στέρησης πρόσβασης της γυναίκας στα αποκτήματα από την ίδια την εργασία της. Δεν ποινικοποιεί τον εξαναγκαστικό γάμο. Δεν ορίζει ως βιασμό την σεξουαλική πράξη χωρίς συγκατάθεση αλλά αναφέρει ότι πρέπει να συντρέχει απειλή ή χρήση βίας για εξαναγκασμό σε συνουσία ή άλλη ασελγή πράξη».
Η απόδειξη ότι είμαστε θύμα βίας υπάρχει «με την προσφυγή στα αστυνομικά τμήματα, με την εισαγωγή σε νοσοκομείο ή την επίσκεψη σε έναν γιατρό αμέσως μετά το βίαιο περιστατικό που προκάλεσε σωματικές κακώσεις, καθώς και με την λεπτομερή καταγραφή των συμβάντων στο δικόγραφο που ένας δικηγόρος θα συντάξει. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι βιασμός τελείται και άρα πρέπει να τιμωρείται και μεταξύ συντρόφων ή συζύγων εφόσον δεν έχει παρασχεθεί συναίνεση από την γυναίκα σε ότι αφορά τη συνουσία ή άλλες σεξουαλικές πράξεις». Η ΜΚΟ Διοτίμα προσφέρει σε κακοποιημένες γυναίκες δωρεάν συμβουλευτική σε νομικά θέματα. Πού να απευθυνθούμε για νομική βοήθεια-συμβουλευτική: Στην υπηρεσία νομικής βοήθειας για άτομα με χαμηλό ετήσιο εισόδημα που λειτουργεί στα πρωτοδικεία. Δωρεάν νομική υποστήριξη παρέχει και η Διοτίμα σε γυναίκες χαμηλού εισοδήματος σε Αθήνα και Πειραιά. Ακόμα, στα συμβουλευτικά κέντρα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε όλη την Ελλάδα υπό την αιγίδα της ΓΓΙΦ και στη γραμμή SOS 15900.
Άντα Τσαρέα, ακτιβίστρια, Γυναικεία Ομάδα Αυτοάμυνας
Η κακοποίηση σε αριθμούς είναι τα 13.700 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας στην Ελλάδα (1914-1917), οι 4.909 γυναίκες που απευθύνθηκαν πέρυσι στα 41 Συμβουλευτικά Κέντρα της Γενικής Γραμματείας Ισότητας Φύλων (ΓΓΙΦ), οι 286 γυναίκες που φιλοξενήθηκαν στους Ξενώνες. Ο βιασμός και η δολοφονία της 21χρονης φοιτήτριας στη Ρόδο στο τέλος του προηγούμενου χρόνου ήταν απλά η κορυφή του παγόβουνου. Όπως αναφέρει η Άντα Τσαρέα, δασκάλα τεχνικών στην Γυναικεία Ομάδα Αυτοάμυνας, η οποία από το 1988 προσφέρει δωρεάν εκπαίδευση στην πρόληψη και αποτροπή της βίας: «Αφορμή για να ξεκινήσουμε τα μαθήματα που είναι δωρεάν ήταν οι συνθήκες που επικρατούσαν σχετικά με τους βιασμούς και τις χαμηλές ποινές που δίνονταν στους βιαστές. Αποφασίσαμε να αντιδράσουμε και να μάθουμε πολεμικές τέχνες για να μπορούμε να αμυνθούμε. Σκοπός μας ήταν να δώσουμε βαρύτητα στην πρόληψη της βίας μέσω της αυτοπροστασίας και της αντιμετώπισής της, εφόσον εκδηλωθεί. Σήμερα στα μαθήματα δείχνουμε πώς να αντιδράμε, πώς να απαντάμε, αλλά και ποια είναι τα πρώτα σημάδια ενός άντρα που θα κακοποιήσει. Έχουμε δύο ομάδες και η μία είναι για άτομα LGDB. Κάτι που βλέπουμε συχνά σήμερα είναι ο βιασμός στο πρώτο ραντεβού. Γνωρίζεις κάποιον σε ένα μπαρ, πας σπίτι του, αλλά στην πορεία αλλάζεις γνώμη και δεν θέλεις να κάνεις σεξ. Αν δεν θες, είναι βιασμός. Όμως, πώς το αποδεικνύεις στο δικαστήριο; Η συνήθης ερώτηση το ’80 ήταν τι επάγγελμα κάνει η γυναίκα και πώς είχε ντυθεί. Αυτά υπάρχουν και σήμερα. Παρά την εκπαίδευση, υπάρχει ακόμη ένα ανδροκρατούμενο, βαθιά συντηρητικό δικαστικό σώμα που θεωρεί το θύμα θύτη». Info: Τα μαθήματα γίνονται 2 φορές/εβδομάδα, ενώ ανάλογα με τη ζήτηση μπορεί να δημιουργηθούν νέες ομάδες για άτομα με αναπηρία κ.ά. Info: aftoamyna.blogspot.com
Χαρά Τζιουβάρα, παιδίατρος-πρόεδρος ΓτΚ
Δεν χρειάζεται να είσαι μαύρη στη Νέα Υόρκη για να νιώσεις στο πετσί σου την άνιση πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας. Ας πάμε μια βόλτα στην… Αθήνα, στο πολυϊατρείο των Γιατρών του Κόσμου και θα δούμε μπροστά μας όλες τις ευάλωτες ομάδες. Η Χαρά Τζιουβάρα, παιδίατρος, πρόεδρος στους Γιατρούς του Κόσμου αναφέρει: «Στο πρόγραμμα Μητέρα και Παιδί που έτρεξαν οι ΓτΚ την περίοδο 2016-2018 εξυπηρετήσαμε μητέρες και μωρά, γυναίκες σε απομακρυσμένες περιοχές και εκείνες στα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων. Οι ανάγκες ήταν τέτοιες ώστε αντί για 8.400 γυναίκες που είχε προβλεφθεί να εξυπηρετήσουμε στην κινητή μονάδα μας, είδαμε 28.000 και αντί για 70 επισκέψεις φτάσαμε τις 100». Όπως αναφέρει η γιατρός και πρόεδρος, άνιση αντιμετώπιση στην υγεία έχουν τουλάχιστον τρεις ομάδες: άνθρωποι στις απομακρυσμένες περιοχές που δεν έχουν καμία πρόσβαση σε γιατρό. Οι ανασφάλιστοι, γιατί μετά την ψήφιση του νόμου που τους προσφέρει δωρεάν περίθαλψη, το πρόβλημα παραμένει. «Μια έγκυος ανασφάλιστη πληρώνει συμμετοχή στα φάρμακά της και νοσηλεία για τον τοκετό. Φανταστείτε να έχει και κάποιο χρόνιο νόσημα και να πρέπει να λαμβάνει πάντα αγωγή». Τέλος, μεγάλο θέμα έχουν οι γυναίκες που έρχονται τα τελευταία χρόνια από εμπόλεμες ζώνες. «Οι ξένες είναι σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού και ζουν εδώ! Πολλές δεν έχουν χαρτιά. Φοβούνται να πάνε σε νοσοκομείο μήπως τις καταγγείλουν. Αρκετές είναι αφυδατωμένες, με μετατραυματικό στρες και κατάθλιψη, κάποιες μόνες τους με μωρά. Έχουν χάσει αγαπημένους. Στα νοσοκομεία έχω δει άνιση αντιμετώπιση λόγω φυλής, ενώ έχουν πρόβλημα και με τη γλώσσα, γι’ αυτό πληρώνουμε το ταξί και τις συνοδεύει μεταφραστής». Info: Οι ΓτΚ προσφέρουν δωρεάν φάρμακα και ιατρικές εξετάσεις σε όσους επισκέπτονται το πολυϊατρείο τους. Info: mdmgreece.gr
Ελένη Τσιάρα, Μαία – Ψυχοπροφυλάκτρια – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας HOPEgenesis
Αρνητικό ποσοστό γεννήσεων, σε σχέση με τους θανάτους, είχαμε το 2017 στη χώρα μας. Η μη κερδοσκοπική εταιρεία HOPEgenesis, με επικεφαλής τον γυναικολόγο-μαιευτήρα Στέφανο Χανδακά έχει στόχο να ανατρέψει αυτό το κλίμα παρέχοντας δωρεάν τις υπηρεσίες τοκετού και εξετάσεων σε γυναίκες απομακρυσμένων περιοχών. Για την συμμετοχή της σε μια τέτοια προσπάθεια μιλά η μαία Ελένη Τσιάρα, σύμβουλος ψυχικής υγείας στην HOPEgenesis: «Η περίοδος της εγκυμοσύνης είναι από τις ωραιότερες φάσεις της ζωής μίας μέλλουσας μητέρας, αλλά αυτό δεν ισχύει για τη γυναίκα σε απομακρυσμένη περιοχή, η οποία βιώνει την εγκυμοσύνη της με μεγαλύτερο φόβο και ανασφάλεια, λόγω της απόστασης που έχει από εξειδικευμένα ιατρικά κέντρα και μαιευτήρια. Οι δύσκολες καιρικές συνθήκες, τα λιγοστά δρομολόγια στα ΜΜΜ, τα υπέρογκα έξοδα για την πρόσβασή της σε κάποιο αστικό κέντρο να της παραχθεί ιατρική φροντίδα, κάνουν τη γυναίκα να περνάει ιδιαίτερα δύσκολες στιγμές, τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει με θάρρος και ευελιξία. Παρόλο που η οργάνωση δίνει τη δυνατότητα της μητρότητας στις γυναίκες αυτές, που στερούνται το κατά τ’ άλλα αυτονόητο δικαίωμα στην μητρότητα, εξακολουθούν να βιώνουν μία ανυπέρβλητη ανησυχία λόγω της δύσκολης επιλογής τους να κατοικούν σε απομονωμένες και δυσπρόσιτες περιοχές της Ελλάδας. Τις θαυμάζω λοιπόν, γιατί έχουν το θάρρος να κατοικούν, να εργάζονται, να γίνονται μητέρες σε έναν τόπο που αγαπάνε και οι μεγάλες ανησυχίες και οι προβληματισμοί της καθημερινότητας τους, αντί να τις πτοούν, τις κάνουν ακόμα πιο δυνατές». Info: hopegenesis.org
Ευγενία Φωτοπούλου, δικηγόρος, Άλμα Ζωής
Τι ορίζει ο νόμος αν έχουμε την ατυχία να παρουσιάσουμε μια σοβαρή νόσο που απαιτεί μεγάλο χρόνο ανάρρωσης; Η Ευγενία Φωτοπούλου, δικηγόρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο του Μαστού «Άλμα Ζωής» αναφέρει: «Ένα μεγάλο θέμα είναι η διαφορετική αντιμετώπιση ενός ασθενή στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα. Στον δημόσιο τομέα για παράδειγμα, χορηγείται αναρρωτική άδεια με αποδοχές τόσων μηνών όσα είναι τα έτη της υπηρεσίας του, από την οποία αφαιρούνται οι μέρες των αναρρωτικών αδειών που έλαβε μέσα στην προηγούμενη πενταετία. Αντίθετα, στον ιδιωτικό τομέα, ο υπάλληλος μπορεί να λάβει άδεια για τον ίδιο λόγο μέχρι έξι μήνες. Στην πράξη, όμως, μπορεί να χρειαστεί μεγαλύτερο διάστημα και αναρρωτικά να μην αρκούν οι μέρες για μια γυναίκα που νοσεί και κάνει χημειοθεραπείες πολλές φορές». Τα προβλήματα δεν περιορίζονται μόνο στις άδειες, αλλά και στην κάλυψη εξετάσεων που έχουν κοπεί λόγω κρίσης. Όπως αναφέρει η κ. Φωτοπούλου η πρόοδος στη νομοθεσία μπορεί να γίνει αρχικά με εξίσωση για τον ιδιωτικό τομέα και όχι μόνο. «Περιμένουμε από τον ΕΟΠΥΥ να καλύψει ξανά την εξέταση Oncotype που δείχνει αν οι χημειοθεραπείες θα βοηθήσουν μια γυναίκα στη θεραπεία της. Επίσης, ένα ζήτημα που ταλαιπωρεί πολλούς ασθενείς, όχι μόνο εκείνους με καρκίνο, είναι το ποσοστό αναπηρίας που παίζει σημαντικό ρόλο για τα κοινωνικοασφαλιστικά δικαιώματά τους. Ο κόσμος παραπονιέται ότι, πιθανότατα λόγω της κρίσης, δεν λαμβάνει τα ποσοστά αναπηρίας που λάμβανε στο παρελθόν, για να μειώνονται οι παροχές από το κράτος». Info: Το «Άλμα Ζωής» προσφέρει δωρεάν νομική συμβουλευτική αναφορικά με δικαιώματα που απορρέουν από τον καρκίνο του μαστού κάθε Πέμπτη 4.30-7.30. Επίσης προσφέρει επιδότηση περούκας για γυναίκες με καρκίνο.
Κείμενο: Χαρά Μπουργάνη, Φωτεινή Σίμου.
