“Ελιά της θάλασσας” τη λένε οι Ιταλοί, Posidonia oceanica (Ποσειδωνία η Ωκεάνια) είναι το επιστημονικό όνομά της -όνομα που πήρε από τον θεό της θάλασσας, καθώς αυτό λέγεται πως ήταν το αγαπημένο του φυτό. Η Ποσειδωνία είναι ένα ενδημικό είδος θαλάσσιου φυτού που απαντάται στη Μεσόγειο και σχηματίζει λιβάδια στον βυθό της.
Η Ποσειδωνία, σε αντίθεση με τα φύκια (λανθασμένα τα συγχέει κανείς) έχει ρίζες, φύλλα, άνθη και καρπούς, όπως και τα φυτά στην ξηρά. Πρόκειται για μια σπουδαία προστάτιδα της θαλάσσιας ζωής, καθώς τα λιβάδια της καθαρίζουν τη θολερότητα του νερού, ανακυκλώνουν τις θρεπτικές ουσίες και προσφέρουν καταφύγιο σε περισσότερα από 1.400 είδη θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας, που εκεί μπορούν να βρουν τροφή, προστασία, αλλά και έναν ασφαλή τόπο για την αναπαραγωγή τους, ενώ το ρίζωμά τους προστατεύει τις ακτές από τη διάβρωση (απορροφώντας την ενέργεια των κυμάτων).
Η οικολογική δράση της Ποσειδωνίας εντυπωσιάζει: υπολογίζεται πως τα λιβάδια της δεσμεύουν 15 φορές περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από τα δάση του Αμαζονίου, ενώ παράλληλα στον ελλαδικό χώρο παράγουν 24 εκ. τόνους οξυγόνου ετησίως. Με δυο λόγια είναι ένα οικοσύστημα-θησαυρός που πρέπει να προστατεύσουμε αποτελεσματικά και άμεσα.
Από τι απειλούνται όμως τα λιβάδια της Ποσειδωνίας; Από την ανθρώπινη δράση. Η απόρριψη αστικών και βιομηχανικών λυμάτων στη θάλασσα, η αλιεία με συρόμενα εργαλεία, η ανεξέλεγκτη αγκυροβόληση σκαφών που πληγώνουν την Ποσειδωνία, αλλά βέβαια και η υπερβολική χρήση των παραλιών λόγω του τουρισμού αποτελούν τις μεγαλύτερες απειλές για το φυτό που χαρίζει ζωή στον πλανήτη.
Τώρα, το Ίδρυμα Vodafone συνεργάζεται με το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας & Φυσικής Ωκεανογραφίας (Oceanus Lab) του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών προκειμένου να χαρτογραφηθεί η Ποσειδωνία στις ελληνικές θάλασσες. Αρχικά, η έρευνα θα πραγματοποιηθεί σε στρατηγικές περιοχές του Αιγαίου Πελάγους προκειμένου να δώσει στους ειδικούς τη δυνατότητα ασφαλών αναγωγών για τον υπολογισμό του συνόλου της Ποσειδωνίας στον ελληνικό βυθό. Η αρχή των ερευνητικών αποστολών έγινε στη Σύρο και στην Πάρο, ενώ έχει προγραμματιστεί η μελέτη των θαλασσών στη Μύκονο και τη Δήλο για την άνοιξη του 2024.
Ο Γιώργος Παπαθεοδώρου, Καθηγητής Γεωλογικής και Περιβαλλοντικής Ωκεανογραφίας και Κοσμήτορας της Σχολής Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών, υπό την επιστημονική επίβλεψη του οποίου τελεί το πρόγραμμα δήλωσε: “Το ερευνητικό πρόγραμμα που υλοποιείται με την στήριξη του Ιδρύματος Vodafone φιλοδοξεί να χαρτογραφήσει με μεγάλη ακρίβεια ένα παράκτιο ενδιαίτημα προτεραιότητας, τα λιβάδια P. oceanica (Ποσειδωνία), το οποίο αποτελεί ένα συνηθισμένο αλλά και τόσο άγνωστο οικοσύστημα των ρηχών νερών, έως βάθη 40-45 μέτρων. Επιπλέον στοχεύει στην ενημέρωση και στην ευαισθητοποίηση των πολιτών για αυτό το ιδιαίτερο ενδιαίτημα που προσφέρει πολύ σημαντικές οικοσυστημικές υπηρεσίες στο περιβάλλον της Μεσογείου Θάλασσας. Εξελιγμένα ηχοβολιστικά συστήματα, υποβρύχια κατευθυνόμενα βαθυσκάφη και αυτόνομα οχήματα επιφανείας θα χρησιμοποιηθούν για την αποτύπωση των λιβαδιών σε νησιά των Κυκλάδων. Επιπλέον, θα ποντισθεί υποθαλάσσιο παρατηρητήριο σε επιλεγμένο λιβάδι Ποσειδωνίας για την παρακολούθηση των πιθανών περιβαλλοντικών πιέσεων και των φυσικοχημικών παραμέτρων του νερού”.
Το πρόγραμμα του Ιδρύματος Vodafone περιλαμβάνει λοιπόν τη συστηματική καταγραφή και χαρτογράφηση των λιβαδιών Ποσειδωνίας με την χρήση εξοπλισμού προηγμένης τεχνολογίας, καθώς και εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης πολιτών και των αρμόδιων θεσμών και φορέων.
Ο νέος πυλώνας δράσης για το Περιβάλλον έρχεται να προστεθεί στην πλούσια κοινωφελή δραστηριότητα του Ιδρύματος στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης και της κοινωνίας και ενισχύει τον σκοπό για τον οποίο ξεκίνησε την δραστηριότητά του στην Ελλάδα πριν από 21 χρόνια: τη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους με τη βοήθεια της καινοτομίας και της τεχνολογίας.
