Απονοµή βραβείων Όσκαρ 1999. Μια 23χρονη κερδίζει το βραβείο Β’ Γυναικείου Ρόλου για την ταινία Το Κορίτσι που Άφησα Πίσω επισκιάζοντας σταρ µεγατόνων µε τη µαγνητική λάµψη, την προκλητική προσωπικότητα και την αισθησιακή οµορφιά της. Αντζελίνα Τζολί το όνοµά της. Τα επόµενα χρόνια γίνεται µία από τις καλύτερα αµειβόµενες ηθοποιούς στη βιοµηχανία του σινεµά, ζει δυνατούς έρωτες µε γυναίκες και άντρες, υιοθετεί τρία παιδιά και γεννά άλλα τόσα, διώχνει τον πατέρα τους Μπραντ Πιτ από τη ζωή της, όταν κρίνει ότι είναι κακή επιρροή γι’ αυτά, και συνεχίζει να γυρίζει εξαιρετικές ταινίες, να σκηνοθετεί πολλές από αυτές και να αποτελεί µια ξεχωριστή παρουσία στον πλανήτη Xόλιγουντ.
Όταν αποφασίζει να κάνει διπλή µαστεκτοµή, επειδή το ποσοστό επικινδυνότητας να νοσήσει από καρκίνο του µαστού είναι ιδιαίτερα υψηλό, δεν σιωπά. Δίνει τεράστια δηµοσιότητα στο θέµα, ενηµερώνοντας εκατοµµύρια γυναίκες σε όλο τον κόσµο ότι η µαστεκτοµή δεν είναι τιµωρία, αλλά µπορεί να σώσει τη ζωή τους. Μάλιστα, από αυτή την κίνησή της προκαλείται το Angelina Jolie effect, καθώς πολλές γυναίκες αποφασίζουν να κάνουν προληπτικά αφαίρεση µαστών, προκειµένου να µην προσβληθούν από την ασθένεια.
Το 2001 βρίσκεται για τα γυρίσµατα της ταινίας Lara Croft στην Καµπότζη, µια χώρα διαλυµένη από τον πόλεµο, όπου η ανθρωπιστική κρίση έχει πάρει τροµακτικές διαστάσεις. Προφανώς συγκλονίζεται από όσα βλέπει εκεί, γιατί όταν επιστρέφει στην πατρίδα της, έρχεται σε επαφή µε την Ύπατη Αρµοστεία των Ηνωµένων Εθνών για τους Πρόσφυγες µε σκοπό να βοηθήσει όπως µπορεί. Το πρώτο από έναν µεγάλο αριθµό ταξιδιών, για να διαπιστώσει τι αληθινά συµβαίνει στον κόσµο, είναι το 2001 σε µια αποστολή 18 ηµερών στη Σιέρα Λεόνε και την Τανζανία, όπου «τα βλέπει όλα». Παθαίνει σοκ µε την απόλυτη φτώχεια που αντικρίζει, τη βία και την εκµετάλλευση των ανήµπορων. Όµως αυτό, αντί να την αποθαρρύνει, την πείθει ότι η επιλογή της να παλέψει για «της Γης τους κολασµένους» είναι σωστή. Επιστρέφει στην Καµπότζη όπου δωρίζει 1 εκατοµµύριο δολάρια για την περίθαλψη των προσφύγων, το µεγαλύτερο ποσό που είχε δοθεί µέχρι τότε ως δωρεά από ιδιώτη. Την ίδια χρονιά γίνεται Πρέσβειρα Καλής Θέλησης του ΟΗΕ. Ταξιδεύει διαρκώς γι’ αυτόν το σκοπό (συµµετέχει σε πάνω από σαράντα αποστολές), σε κάθε χώρα όπου υπάρχουν πρόσφυγες: Σουδάν, Τσαντ, Κόσοβο, Ισηµερινός, Γάζα… Όπου κι αν βρεθεί, η παρουσία της ρίχνει τα φώτα σε µια τραγωδία που δεν µπορεί πια να µείνει κρυφή. Για να ενισχύσει τις αποστολές της και να µπορεί να µεταφέρει γιατρούς, φάρµακα και τρόφιµα όπου χρειάζεται, αγοράζει δύο ειδικά αεροσκάφη, αλλά αποκτά και η ίδια επαγγελµατική άδεια πιλότου! Επιπλέον χρηµατοδοτεί τις αποστολές της, ενώ στα ταξίδια δεν έχει ειδική µεταχείριση, κάνει ό,τι και οι υπόλοιποι της οµάδας της.
Το 2012 γίνεται η πρώτη Ειδική Απεσταλµένη του Ύπατου Αρµοστή των Η.Ε. (σ.σ.: τότε ήταν ο Αντόνιο Γκουτέρες, σηµερινός γ.γ. του ΟΗΕ) και εξουσιοδοτείται να τον εκπροσωπεί σε διπλωµατικό επίπεδο για θέµατα ανθρωπιστικής κρίσης. Δηµιουργεί σε Ασία και Αφρική κέντρα υγείας, ορφανοτροφεία, µεγάλα πάρκα για την επιβίωση σπάνιων πια ζώων, κυρίως όµως υποστηρίζει διάφορα πρότζεκτ για την εκπαίδευση των παιδιών των προσφύγων σε πολλές χώρες. Αρκετά κέρδη από ταινίες και άλλες δραστηριότητές της τα διαθέτει για να χρηµατοδοτεί τέτοιες πρωτοβουλίες.
Παρόλο που το λόµπινγκ δεν είναι το καλύτερό της και επανειληµµένα δηλώνει ότι δεν εµπιστεύεται τους πολιτικούς, βρίσκεται συχνά στην Ουάσινγκτον για να προωθεί λύσεις. Αυτό δεν σηµαίνει ότι σταµατά να επισκέπτεται προσφυγικούς καταυλισµούς, όπου συχνά οι γυναίκες και τα παιδιά είναι εκτεθειµένα στη σεξουαλική εκµετάλλευση και βία. Έτσι, τον περασµένο µήνα επισκέπτεται το κέντρο φιλοξενίας των Σύρων προσφύγων στην Ιορδανία, απ’ όπου απευθύνει έκκληση στις ηγεσίες των αναπτυγµένων χωρών να δοθεί άµεσα πολιτική λύση, ώστε να σταµατήσει ο πόλεµος στη Συρία, ενώ συζητά για αρκετές ώρες µε τις έφηβες του καταυλισµού για όσα αντιµετωπίζουν εκεί. Σκοπός της είναι να βελτιωθεί η θέση της γυναίκας κυρίως στις υπανάπτυκτες και αναπτυσσόµενες χώρες, στόχος που µερικές φορές φαντάζει δονκιχωτικός.
Ωστόσο τον κόσµο αυτό τον κάνουν καλύτερο κάτι τύποι σαν τον Δον Κιχώτη, που ακόµα κι όταν όλοι νοµίζουν ότι κυνηγά ανεµόµυλους, εκείνος δεν κολλάει στα εµπόδια και ανοίγει δρόµους. Έτσι και η Αντζελίνα, δεν «µασάει», γιατί είναι ο εαυτός της ό,τι κι αν κάνει: είναι σέξυ γκόµενα, ροκ τύπος, µάνα. Φοράει µε άνεση τόσο ένα φόρεµα υψηλής ραπτικής όσο και ένα λασπωµένο γιλέκο εκστρατείας. Ενώ µπορούσε να κάθεται στα χρυσά χολιγουντιανά… αυγά της, παλεύει για το ανέφικτο. Ξέρει ότι το λίγο που µπορεί ο καθένας να προσφέρει είναι το πολύ που σπάει το φράγµα της αδιαφορίας. Δεν πτοείται από τις θλιβερές στατιστικές, όπως αυτές που πρόσφατα δηµοσίευσε ο ΟΗΕ για την κατάσταση των γυναικών στον πλανήτη: Σε 89 χώρες µε διαθέσιµα στοιχεία υπάρχουν 330 εκατοµµύρια γυναίκες που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, µε λιγότερο από 1,9 δολάρια την ηµέρα. Να σηµειωθεί ότι για κάθε 100 φτωχούς άντρες υπάρχουν 4 επιπλέον φτωχές γυναίκες. Στα αστικά κέντρα των αναπτυσσοµένων χωρών, πάνω από 50% των γυναικών δεν έχουν πρόσβαση σε ένα τουλάχιστον από τα ακόλουθα: καθαρό νερό, εγκαταστάσεις αποχέτευσης, ανθεκτικές κατοικίες, επαρκή χώρο διαβίωσης. Μία στις πέντε γυναίκες ηλικίας κάτω των 50 χρόνων έχει υποστεί σεξουαλική και/ή σωµατική βία από έναν κοντινό συγγενή της τους τελευταίους 12 µήνες.
Αυτή είναι η Λερναία Ύδρα όλων όσες παλεύουν για τη βελτίωση της θέσης των γυναικών, όπως η Αντζελίνα Τζολί. Όµως δεν είναι µόνες. Υπάρχουν δίκτυα για να λύνουν ζητήµατα (ένα τέτοιο δηµιουργήθηκε πρόσφατα για τα θύµατα σεξουαλικής κακοποίησης, το Time’s up), όπως επίσης και µέσα, ώστε να γίνονται γνωστά τα προβλήµατα στον κόσµο. Ένα από αυτά είναι οι 46 εκδόσεις του ELLE, τα αντίστοιχα σάιτ καθώς και τα κοινωνικά τους δίκτυα. Θα έλεγα πως είµαστε υπολογίσιµη δύναµη, γιατί απευθυνόµαστε σε πάνω από 20 εκατοµµύρια γυναίκες στον κόσµο. Αυτή η δύναµη επιστρατεύτηκε γι’ αυτόν το µήνα, ώστε, µε αφορµή την Ηµέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου, να υπενθυµίσει η Τζολί µε µια συνέντευξή της στα µέσα µας ότι όταν είµαστε ενωµένες, µπορούµε να κάνουµε καλύτερο τον κόσµο. Και πως όταν παλεύουµε για έναν καλύτερο κόσµο, γινόµαστε ολοκληρωµένες υπάρξεις.
Φλώρα Τζημάκα
ftzimaka@alphamag.gr
