Τις τελευταίες μέρες κάνουν το γύρο του διαδικτύου οι φωτογραφίες του εικονολήπτη Abd Alkader Habak, ο οποίος πετά την κάμερά του στο χώμα και πέφτει στα γόνατα κλαίγοντας με λυγμούς, καθώς βλέπει έναν καμικάζι να ρίχνει το ζωσμένο με εκρηκτικά φορτηγό του πάνω σε ένα κομβόι αμάχων. Από αυτή την τυφλή επίθεση σκοτώθηκαν 126 Σύροι, μεταξύ των οποίων 68 παιδιά. Όταν βλέπεις έναν σκληραγωγημένο ρεπόρτερ, εκπαιδευμένο να αποστασιοποιείται για να καταγράψει ψύχραιμα ένα γεγονός, να καταρρέει, καταλαβαίνεις γιατί τόσες χιλιάδες άνθρωποι προσπαθούν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους τρέχοντας, βάζοντας τα παιδιά τους σε βάρκες-φέρετρα, παίζοντας κορόνα-γράμματα τη ζωή όσων αγαπούν πιο πολύ στον κόσμο. Η πιθανότητα ενός ναυαγίου στα Φαρμακονήσια αυτού του κόσμου είναι ένα ρίσκο που παίρνεις πιο εύκολα από το βέβαιο θάνατο που περιμένει εσένα και τα παιδιά σου αν παραμείνεις στη Συρία. Δεν ναυαγούν όλες οι βάρκες των μεταναστών, αν μείνεις πίσω όμως οι προοπτικές επιβίωσης είναι μηδαμινές. Η εικόνα, όσο φρικτή κι αν είναι, κάνει σαφές αυτό που καιρό τώρα κάποιοι λένε και ξαναλένε: «Δεν βάζεις τα παιδιά σου σε μια βάρκα μέσα στην άγρια νύχτα αν δεν σε κυνηγούν οι δαίμονες». Oι δαίμονες όμως δεν σταματούν εκεί. Κατατρέχουν τους πρόσφυγες σε κάθε σταθμό: Στις βάρκες με τις στοιβαγμένες ψυχές που διασχίζουν τις σκοτεινές θάλασσες, στα hot spots όπου ο άνθρωπος θέλοντας και μη γίνεται αριθμός και ο πολίτης μιας κάποτε πολιτισμένης χώρας γίνεται πρόσφυγας. Για κάποιους ένα στόμα που πρέπει να θρέψεις, ένα σώμα που πρέπει να ζεστάνεις, να στεγάσεις, να γιατρέψεις, αλλά για άλλους ένα ανθρώπινο απόρριμμα, μια απειλή, μια εστία μόλυνσης, ένας πιθανός τρομοκράτης. Δεν είναι λίγες οι εικόνες ανθρωπιάς που μας έχουν συγκινήσει, αλλά ούτε λίγες δυστυχώς οι σκηνές βίας, τα κλειστά σύνορα, οι φράχτες, τα δακρυγόνα, οι φιγούρες που περπατούν μέσα στο ημίφως εξαντλημένες, διασχίζοντας χιλιόμετρα με τα πόδια χωρίς ψωμί και νερό…
Όλα αυτά και άλλα (ασύλληπτα) πολλά που δεν τα χωράει του ανθρώπου ο νους κατέγραψαν έντεκα έμπειροι φωτορεπόρτερ (οι Milos Bicanski, Andrea Bonetti, Λουίζα Γκουλιαμάκη, Γιάννης Λιάκος, Δημήτρης Μπούρας, Μενέλαος Μυρίλλας, Νίκος Παλαιολόγος, Άννα Παντελιά, Φώτης Πλέγας, Ορέστης Σεφέρογλου και Γιάννης Κολεσίδης). Οι φωτογραφίες που δείχνουν καρέ καρέ την Οδύσσεια της προσφυγιάς χιλιάδων ανθρώπων από το Ιράκ, τη Συρία και την Υποσαχάρια Αφρική μέχρι τα νησιά του Αιγαίου, την Αθήνα, την Ειδομένη, την ΠΓΔΜ, τη Σερβία και την Ουγγαρία παρουσιάστηκαν σε μια έκθεση που έγινε πέρυσι στην Αθήνα υπό την αιγίδα της Υπηρεσίας Ασύλου και λίγες μέρες πριν κυκλοφόρησαν ένα συγκλονιστικό λεύκωμα με τίτλο The Itinerary (Η πορεία). Τα έσοδα από τις πωλήσεις του λευκώματος, που κοστίζει €30, θα διατεθούν για τη στήριξη των προγραμμάτων της ΜΕΤΑδρασης για τα ασυνόδευτα παιδιά στην Ελλάδα. Από το υστέρημά μας ας αγοράσουμε αυτό το βιβλίο, είναι το ελάχιστο που μπορούμε να προσφέρουμε σε αυτά τα παιδιά που φτάνουν ολομόναχα στη χώρα μας και περιπλανιούνται μέχρι να τα αγκαλιάσουν οι εθελοντές και να τα βοηθήσουν να ενταχθούν σε κάποια οικογένεια. Εκτός αυτού, είναι σημαντικό και για τον καθένα από εμάς να δει αυτές τις φωτογραφίες για να αντιληφθεί την απελπιστική ρευστότητα του κόσμου στον οποίο ζούμε. Καθώς η κρίση βαθαίνει και αρχίζουμε να εξοικειωνόμαστε με τους πρόσφυγες, η καρδιά μας σκληραίνει και δεν πρέπει με τίποτα να το αφήσουμε αυτό να συμβεί. Κανείς μας δεν ξέρει σε ποια θέση θα βρεθεί αύριο. Μια συνθήκη είναι όλα, μια λεπτή γραμμή χωρίζει τον πολιτισμό από το χάος.
Μπορείτε να παραγγείλετε ηλεκτρονικά το λεύκωμα The Itinerary από το theitineraryexhibition.com.
Φλώρα Τζημάκα
ftzimaka@pegasus.gr
