της Αλεξίας Σβώλου. Cover Photo: Andreas Ortner. Styling: Pia Leonie Knoll.
Το άγχος από την πανδημία δεν έχει επηρεάσει μόνο την ψυχική μας υγεία αλλά και όλες τις φυσιολογικές λειτουργίες του σώματος. Το κλείσιμο ολόκληρων οικογενειών στο σπίτι, η συνύπαρξη γονιών και παιδιών σε περιορισμένους χώρους από το πρωί έως το βράδυ, τα τεντωμένα νεύρα, τα ξεσπάσματα, η αλλαγή της καθημερινότητας, οι διαταραχές του ύπνου και η ευερεθιστότητα έχουν τον αντίκτυπό τους στις βιοχημικές και τις ορμονικές λειτουργίες του οργανισμού. Μία από αυτές τις πολύ λεπτές ισορροπίες αφορά τον κύκλο και την περίοδο. Όπως εξηγεί ο Λουκάς Κλέντζερης, μαιευτήρας – χειρουργός – γυναικολόγος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Sheffield, ακόλουθος του Βρετανικού Βασιλικού Κολεγίου Μαιευτήρων-Γυναικολόγων και επιστημονικός συνεργάτης του νοσοκομείου «Μητέρα», η έμμηνος ρύση επηρεάζεται από μια εγκεφαλική, αλυσιδωτή λειτουργία η οποία ξεκινάει από τον υποθάλαμο και την υπόφυση και καταλήγει στις ωοθήκες μέσα από τον υποθαλαμικό-υποφυσιακό-ωοθηκικό άξονα, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την απελευθέρωση κατά κύματα μιας ορμόνης που λέγεται GNRH.
Η έκλυση αυτής της ορμόνης προκαλεί με τη σειρά της την απελευθέρωση γοναδοτροπινών για τη διέγερση των ωοθηκών. Όλες αυτές οι πολύπλοκες λειτουργίες συμβαίνουν χωρίς προβλήματα υπό κανονικές συνθήκες. Τους τελευταίους 14 μήνες, ωστόσο, ο όρος «κανονικές συνθήκες» κάθε άλλο παρά μπορεί να περιγράψει τη ζωή μας. Αντί για ηρεμία, σταθερότητα και πρόγραμμα, έχουμε να αντιμετωπίσουμε πρωτόγνωρες καταστάσεις, τον διαρκή φόβο της νόσησης, τον φόβο του θανάτου, περιοριστικά μέτρα, απομόνωση, υποχρεωτική κοινωνική αποστασιοποίηση και για πολλούς ανθρώπους που δεν έχουν οικογένεια, αφόρητη μοναξιά. Σε αυτές τις συνθήκες ο Λουκάς Κλέντζερης εξηγεί ότι παράγεται υπερβολική ποσότητα κορτιζόλης από τα επινεφρίδια, η
οποία προκαλεί ένα ντόμινο συνεπειών. Η κορτιζόλη είναι η ορμόνη του άγχους, την οποία, ωστόσο, τη χρειαζόμαστε για να είμαστε καθημερινά «ετοιμοπόλεμες». Είναι η ορμόνη της εγρήγορσης, αυτή που μας γεμίζει με ενέργεια όταν ξυπνάμε το πρωί και που μας κάνει να νιώθουμε «στην τσίτα» όταν έχουμε να διαχειριστούμε ένα πρότζεκτ ή είμαστε αντιμέτωπες με μια πρόκληση. Ωστόσο, όταν παράγεται σε υπερβολικά μεγάλες ποσότητες, προκαλεί διαταραχές που ίσως διακόψουν την ωορρηξία, οπότε μπορεί να σταματήσει για ένα διάστημα η περίοδος, να γίνει άστατη ή να εμφανιστούν αιμορραγίες.
1 στις 2 γυναίκες αντιμετωπίζει το πρόβλημα!
Σε μια εκτενή μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Nottingham βρέθηκε ότι 52% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας που έχουν περίοδο παρουσίασαν διαταραχές στον κύκλο στη διάρκεια της πανδημίας, λόγω των περιοριστικών μέτρων και των lockdown. Οι διαταραχές καταγράφηκαν σε γυναίκες που δεν νόσησαν από τη λοίμωξη Covid, αλλά υπέστησαν τα… απόνερά της. Κι αυτά τα απόνερα έχουν τη μορφή τσουνάμι, διότι σε ένα… κύμα συγκεντρώθηκαν ο φόβος της ασθένειας και της ανεργίας, η οικονομική δυσπραγία και οι συγκρούσεις με τον σύζυγο και τα παιδιά, καθώς οι οικογένειες αναγκάστηκαν να συμβιώνουν το μεγαλύτερο μέρος του 24ωρου σε έναν περιορισμένο χώρο. Εκεί, στο σπίτι, με την τηλεργασία και την τηλεκπαίδευση, με τα κλειστά σχολεία και τις κλειστές γυμναστικές ακαδημίες να ωθούν τα παιδιά να εκτονώνουν την ενέργειά τους και τον ανταγωνισμό τους σε κόντρες, καυγάδες και επιθετική
έως βίαιη συμπεριφορά, η ατμόσφαιρα κατάντησε να μυρίζει μπαρούτι.
Μια άλλη έρευνα που έγινε στην Αυστραλία σε νεαρές γυναίκες οι οποίες, μάλιστα, ήταν μέλη ολυμπιακών ομάδων, έδειξε
ότι είτε έπαιρναν αντισυλληπτικά είτε όχι, παρουσίασαν διαταραχές της έμμηνου ρύσης σε ποσοστό από 18% μέχρι 25%. Το εύρημα αυτό είναι εντυπωσιακό, καθώς η λήψη των αντισυλληπτικών, υπό φυσιολογικές συνθήκες, ρυθμίζει την περίοδο. Φαίνεται όμως ότι το στρες από την πανδημία είναι τόσο ανθεκτικό, που ξεπερνά και τη λήψη φαρμάκων. Τα καλά νέα είναι πως αν καταφέρουμε να βγάλουμε αυτό το τοξικό άγχος από τη ζωή μας, αν προσέχουμε τη διατροφή μας, αν ασκούμαστε συστηματικά και αν επανέλθουμε σε μια κανονικότητα γρήγορα, ο οργανισμός μας θα ξαναβρεί τους βιορυθμούς του, οπότε οι ισορροπίες πάνω στις οποίες στηρίζονται ζωτικές λειτουργίες θα αποκατασταθούν. Σε κάθε περίπτωση, αν αντιληφθούμε κάποια διαταραχή στην περίοδό μας, επικοινωνούμε με τον γυναικολόγο μας.
Προσοχή στις αιμορραγίες της εμμηνόπαυσης
Ο κ. Κλέντζερης συστήνει στις γυναίκες που βρίσκονται κοντά στην εμμηνόπαυση να είναι και αυτές σε εγρήγορση, γιατί αν παρατηρηθεί αιμορραγία σε αυτές τις ηλικίες, η αιτία μπορεί να είναι ένα ογκολογικό πρόβλημα. Συνεπώς αν δούμε αίμα, ενώ δεν έχουμε πια περίοδο, επικοινωνούμε άμεσα με τον γιατρό μας και κάνουμε ένα τσεκάπ, καθώς σε αυτή την περίπτωση μπορεί να κρύβεται ένας αδιάγνωστος καρκίνος.
