Η αστραπιαία ενέργεια με την οποία περνάει από δύο εντελώς διαφορετικούς ρόλους στην παράσταση ο Άσχημος δεν αποδεικνύει το ταλέντο της. Αυτό η ηθοποιός Μαίρη Μηνά το έχει ήδη αποδείξει. Εκείνο που μας εντυπωσιάζει πλέον είναι η γενναιοδωρία με την οποία αντιλαμβάνεται την ασχήμια, τη μητρότητα και τους καθρέφτες γύρω της.
Τι νιώθετε ότι υπάρχει στον πυρήνα του έργου Ο Άσχημος;
Με όχημα τη μαύρη κωμωδία και την παρωδία, το έργο του Marius Von Mayenburg σκοπεύει να αγγίξει το πόσο ναρκισσιστική είναι η κοινωνία και πόσο μας προσκαλεί να υπακούσουμε σε επιταγές που η ίδια επιβάλλει. Επιταγές όπως η τελειότητα, η ομορφιά, η υψηλή απόδοση. Υπογραμμίζει, παράλληλα, το πώς μπαίνουμε με πλήρη άγνοια και τεράστια επικινδυνότητα σε αυτό το παιχνίδι, ρισκάροντας να χάσουμε την ταυτότητά μας, τόσο την κοινωνική, την προσωπική, όσο και τη συναισθηματική, αλλά και την αίσθηση της «αυτοεικόνας» μας. Ταυτόχρονα καταδεικνύει ότι το καπιταλιστικό σύστημα, με όλα τα αγαθά που παρέχει, τελικά είναι σαν να αφήνει ανοιχτές πόρτες για τερατοποιήσεις που δεν έχουν να κάνουν με την εικόνα, αλλά με τον ψυχισμό και τον κοινωνικό μας εαυτό. Γινόμαστε αδηφάγα ζώα με μεγάλη ανοχή στην ύλη και την πληροφορία. Έρμαια απέναντί τους.
Το έργο μιλάει για το κυνήγι της ομορφιάς στο οποίο παγιδευόμαστε οι άνθρωποι. Έχετε υπάρξει θήραμα ή κυνηγός της ομορφιάς;
Αλίμονο αν δεν είχα υπάρξει. Χρειάζεται να έχεις πολύ καλά αντανακλαστικά, γερό στομάχι και ισχυρή, διαρκή συνείδηση για να αντιλαμβάνεσαι πότε γίνεσαι έρμαιό της. Πολύ συχνά, μέσα σε αυτούς τους ρυθμούς και στην πληροφορία που έρχεται απέξω και προσκρούει πάνω μας, πιάνω τον εαυτό μου να μπαίνει σε ένα τέτοιο κυνηγητό. Να αναζητώ όχι προσωπικές ανάγκες και επιθυμίες, αλλά σαν να προσπαθώ να εκπληρώσω εξωγενείς επιταγές που δεν έχω προλάβει να μεταβολίσω ή να συνειδητοποιήσω αν προέρχονται από τον δικό μου πυρήνα. Αυτό μας συμβαίνει συνέχεια και παντού, είτε μέσα στους εργασιακούς χώρους, είτε στο σπίτι μας, είτε στον διάλογο που έχουμε με τον εαυτό μας. Σαν να υπάρχει ένα κυνηγητό στο οποίο είτε κυνηγάς είτε κυνηγιέσαι για να φτάσεις ή να ξεπεράσεις έναν πήχη που δεν τον έχεις θέσει καν εσύ. Αυτό είναι λίγο αστείο καμιά φορά, και βασανιστικό τις περισσότερες. Η μόνη σωτηρία είναι ένα βήμα πίσω, μια μικρή απόσταση, μια αναπνοή για να καταλάβεις από πού προήλθε αυτή η ανάγκη. Να βρεις τη ρίζα της, να κάνεις μια αξιολόγηση και να εντοπίσεις πού χτυπάει η δική σου καρδιά και αν την έχεις υπηρετήσει σωστά.
Φόρεμα, MI-RO. Kαλσόν, CALZEDONIA, calzedonia.com.
Πώς μπορεί να φτάσει κάποιος σε μια τέτοια συνειδητοποίηση;
Μέσα από τη βαθιά και διαρκή επικοινωνία με τις ανάγκες του. Αν είσαι συνδεδεμένος με αυτό το κομμάτι του εαυτού σου, τότε καταλαβαίνεις πότε το προδίδεις. Όταν είσαι αποσυνδεδεμένος, δεν έχεις καν την επίγνωση αυτής της προσωπικής προδοσίας. Και τότε ξεκινά ένας φαύλος κύκλος που δεν ξέρεις πού μπορεί να σε οδηγήσει. Συνήθως σε έναν πάτο που αναγκαστικά πρέπει να τον δεις.
Πώς ενδυναμώνεται αυτή η ικανότητα;
Θέλει καθημερινή προπόνηση. Δεν είναι μόνο ένα πράγμα που μπορείς να κάνεις. Είναι μια στάση ζωής που πρέπει να αποφασίσεις ότι πρέπει να κρατήσεις. Χρειάζεται σε κάθε μικρή ή μεγάλη δράση να ενδυναμώνεις αυτή την πρόθεση.
Στο έργο υποδύεστε δύο διαφορετικές γυναίκες. Τη σύντροφο του κεντρικού ήρωα και το αφεντικό του. Πόσο δύσκολο είναι να τις εναλλάσσετε επί σκηνής με τέτοια συνεχή ενέργεια;
Οι ήρωες του Mayenburg είναι μεγάλα σχήματα, στερεοτυπικά μοντέλα. Εγώ όλους τους ήρωές του τους αντιλαμβάνομαι σαν φιγούρες που θα μπορούσαν να δεσπόζουν σε ένα πολύχρωμο κόμικ. Πρόκειται για δύο θηλυκές φιγούρες απόλυτα αλλοτριωμένες. Έχουν σαπίσει από τον κόσμο μέσα στον οποίο ζουν. Η σύζυγος έχει υποστεί μια εκούσια «τύφλωση», σαν η ίδια να μην έχει επιθυμίες, να μην έχει δική της πορεία ζωής, απλώς χαίρεται να ζει στη σκιά μιας γυναίκας η οποία υπάρχει μέσα στον έγγαμο βίο. Η γηραιά κυρία είναι η προσωποποίηση του καπιταλισμού. Είναι ένα τέρας, μια μηχανή που συνεχώς τρώει και κατασπαράζει ό,τι βρει γύρω της, όχι από όρεξη, αλλά από βαρεμάρα. Ακριβώς επειδή έχει φάει τόσο και έχει γευτεί τα πάντα, δεν έχει πια χαρά και ό,τι περνάει από μπροστά της, απλώς το καταπίνει με λύσσα και χωρίς δεύτερη σκέψη. Τώρα, η εναλλαγή είναι αρκετά παιχνιδιάρικη. Εγώ προσπαθώ να περνάω από τη μια στην άλλη με μια ελαφράδα. Αυτή η επί σκηνής εναλλαγή ρόλων είναι σαν να ενεργοποιεί ένα εσωτερικό μοτέρ που τρέχει, που δεν σταματά, που δεν μηδενίζεται από τον έναν ρόλο στον άλλο. Ο ένας κρατά την ενέργεια που δημιούργησε ο άλλος και έτσι διατηρείται ο φρενήρης ρυθμός που θέλαμε να έχουμε σε αυτό το έργο.
Τζάκετ με πούπουλα, LUKAS ALIFRAGIS. Kαλσόν, CALZEDONIA, calzedonia.com. Γόβες, GIANVITO ROSSI, Κalogirou.
Το κείμενο σχολιάζει επίσης πώς ετεροπροσδιορίζονται οι χαρακτήρες σε σχέση με τους ανθρώπους γύρω τους, αλλά και σε σχέση με όσα τους επιτάσσει η κοινωνία. Είναι πληγή, ο ετεροπροσδιορισμός την εποχή του καπιταλισμού;
Είναι το μεγαλύτερο σύμπτωμα της εποχής μας και έχει να κάνει με την εξέλιξη και τη χρήση της τεχνολογίας, με το πώς διαχέεται και διαμοιράζεται η πληροφορία, με το πώς λειτουργεί η αγορά και με το ποιοι έχουν εκεί έξω την εξουσία. Οπότε, ναι, είναι πολύ μεγάλη πληγή. Είναι μια παθογένεια της εποχής που διανύουμε, η οποία, μέσα σε όλα αυτά που συμβαίνουν, μπορεί να μοιάζει η πιο ακίνδυνη, αλλά σε σχέση με το πώς αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα και όλα αυτά που γίνονται, μάλλον είναι η πιο επικίνδυνη. Γιατί μας καθιστά τρομερά μουδιασμένους. Δεν ξέρω αν σε μια εποχή που αυτό το σύμπτωμα δεν θα υπήρχε θα αντιλαμβανόμασταν, για παράδειγμα, με τον ίδιο τρόπο έναν πόλεμο. Αν θα ήμασταν απαθείς απέναντι σε αυτόν. Η τραγωδία και η κωμωδία της ίδιας της ζωής και της ύπαρξης συνυπάρχουν τόσο ταυτόχρονα, που δεν ξέρεις πότε να αρχίσεις να κινητοποιείς την κριτική σου σκέψη, πού να θέσεις ενεργό τον εαυτό σου απέναντι στα πράγματα. Είναι σαν να αποκοιμιόμαστε μέσα από την πληροφορία, από το μπούκωμα της ύλης και να στεκόμαστε σαν αδειανά σαρκία απέναντι στη ζωή. Αυτό το σκωτσέζικο ντους, που περνάμε από το σκοτάδι στις εκλάμψεις και μετά πάλι στο σκοτάδι, εγώ το ζω επίπονα και όλο και πιο έντονα στο πετσί μου.
Με ποιον καθρέφτη σπρώχνετε το σκοτάδι κάπου αλλού;
Η αλήθεια είναι ότι αυτό που έχω διαπιστώσει εμπράκτως ότι βοηθά είναι ο έλεγχος του τι επιλέγω να καταναλώνω. Δεν εννοώ μόνο την τροφή. Τροφή είναι και τι επιτρέπω να ακούω, να βλέπω, τι πληροφορία επιτρέπω να μπει και να φωλιάσει, ποιες σχέσεις αφήνω να ανθίζουν δίπλα μου. Όσο μπορώ, προσέχω σε τι επιτρέπω να μπαίνει και να φωλιάζει μέσα μου.
Φόρεμα φορεμένο σαν τοπ και φούστα, όλα ALEXANDER MCQUEEN, Luisa World.
Τι θα θέλατε να καταφέρετε ως νέα μαμά;
Αν με ρωτούσατε πριν αποκτήσω το βίωμα της μητρότητας, θα σας απαντούσα κάτι εντελώς διαφορετικό, φαντάζομαι. Έχοντάς το όμως, πλέον, μπορώ να πω ότι έχει ανοίξει μια τεράστια βεντάλια. Καταλαβαίνεις πόσο μικρή είσαι τελικά απέναντι στα πράγματα και πόσο ανεπαρκής. Από κατασκευής. Αυτό το αίσθημα έχει ξεκαθαρίσει μέσα μου. Η μεγαλύτερή μου επιδίωξη γι’ αυτό το πλάσμα είναι να διαφυλάξω όσο περισσότερο γίνεται την ελευθερία του σε σχέση με το τραύμα, το οποίο είναι αναπόφευκτο. Δεν γίνεται να μεγαλώσει και να μείνει ανεπηρέαστη από το τραύμα. Αυτή είναι η διαδρομή μας. Ερχόμαστε, βιώνουμε το τραύμα, το διαχειριζόμαστε και με κάποιον τρόπο η ζωή περνά. Οπότε, αυτό που επιθυμώ είναι να παρέχω στην κόρη μου τέτοια εφόδια, ώστε η διαχείριση της ιδέας του τραύματος να είναι όσο πιο παραγωγική και λειτουργική γίνεται. Να την εφοδιάσω με μια αίσθηση δύναμης και αυτάρκειας ότι θα μπορεί να διαχειριστεί την ίδια τη ζωή με όλα αυτά που θα της φέρει. Θα ήθελα να μπορώ να τη βοηθήσω να αισθάνεται συνεχώς ολόκληρη και πλήρης, ώστε να νιώθει ότι μπορεί να κάνει το πέρασμά της σε αυτή τη ζωή με φόρα.
Το βίωμα της μητρότητας λειτούργησε σαν καθρέφτης σε εσάς; Θέλατε να λειτουργήσει έτσι;
Δεν το είχα σκεφτεί. Δεν είχα σκεφτεί τι είδους καθρεφτίσματα θα συνέβαιναν και ήταν σαν να μπήκα σε έναν τόπο με όλων των ειδών τους καθρέφτες. Παραμορφωτικούς, φωτεινούς, σπασμένους, μικρούς, κρυφούς, τεράστιους. Καθρεφτίστηκαν πράγματα που δεν είχα ιδέα ότι μπορούσαν να καθρεφτιστούν. Ως γονιός μπαίνεις σε μια διαδικασία που σκέφτεσαι και τα δικά σου βιώματα και τους δικούς σου γονείς, βλέπεις τον εαυτό σου εκείνη τη στιγμή, τον προηγούμενο εαυτό σου, γιατί σίγουρα κάτι αποχωρίζεσαι και καλώς το αποχωρίζεσαι, γιατί πρέπει να κάνεις χώρο. Αντιλαμβάνεσαι δυνάμεις που δεν γνώριζες καν ότι μπορεί να είχες, αλλά και τις αδυναμίες σου αντίστοιχα, τις ανεπάρκειές σου. Όχι επειδή δεν εκπαιδεύτηκες ή δεν διάβασες ή δεν προσπάθησες αρκετά, αλλά απλώς επειδή είσαι άνθρωπος και έχεις ένα ταβάνι σε σχέση με κάποια πράγματα. Αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να ανοίξεις κάποιες φορές τρύπες σε αυτό το ταβάνι. Κάθε μέρα γίνονται τέτοια καθρεφτίσματα, αλλά κάποια είναι πολύ ωραία. Βλέπεις όλη την αθωότητα και την τρυφερότητα της ζωής να ξεδιπλώνεται μπροστά σου και προσπαθείς να αναγνωρίσεις πού βρίσκεται αυτό το κομμάτι σου, γιατί δεν μπορεί να έχει χαθεί με μια ενηλικίωση. Το φέρουμε μέσα μας, ακόμη και οι μεγάλοι. Αυτό το σύμπαν που εγώ βλέπω μπροστά μου σε πλήρη έξαρση και φωτεινότητα, δεν μπορεί, κάπου μέσα μου φωλιάζει ακόμα. Η συναναστροφή με την κόρη μου είναι σαν να ανοίγουν συνεχώς χαραμάδες και να ξανάρχεται στην επιφάνεια το φως, είτε μέσα από το παιχνίδι και την ουσιαστική επαφή, είτε μέσα από αυτή την αγκαλιά που χωράει όλο τον κόσμο. Εγώ μέσα από εκείνη ξαναθυμάμαι ότι αυτό το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένα τα παιδιά το έχουμε ακόμα μέσα μας και πρέπει να το ξεθάψουμε, να το ξεσκονίσουμε, να το φροντίσουμε, και όχι μόνο μέσα από τη συναναστροφή μας μαζί τους. Πρέπει να βρίσκουμε τρόπους να το επαναφέρουμε, αλλιώς δεν έχει νόημα η ζωή αν δεν επανασυστηνόμαστε με αυτό το πρωταρχικό υλικό μας. Νομίζω ότι πρόθεσή μας πρέπει να είναι η επαναφορά αυτού του υλικού. Αλλιώς, τη ζωή απλώς την ξοδεύουμε.
Τζάκετ με πούπουλα, LUKAS ALIFRAGIS. Kαλσόν, CALZEDONIA, calzedonia.com.
Αναφέρατε πριν τη λέξη τραύμα. Μπορεί να γίνει τόσο τραυματική η ομορφιά όσο και η ασχήμια;
Ναι, σαφέστατα. Ο έρωτας, για παράδειγμα, έχει την απόλυτη ομορφιά, αλλά είναι σαν να κρατάει και το πιο κοφτερό μαχαίρι. Μπορεί να σε κόψει στα δύο, να σε τσακίσει. Από την άλλη, ένα πολύ άσχημο και τραυματικό γεγονός, όταν παρέλθει ο απαραίτητος χρόνος επούλωσης, μπορεί να γίνει σημαντικό εφόδιο για να βγει κάποιος στη ζωή καλύτερος μαχητής. Και τα δύο μπορούν να μας πληγώσουν. Τα τραύματά μας μπορούν να γίνουν μια πολύ ισχυρή πανοπλία. Γίνονται οι αφηγήσεις μας, οι ιστορίες μας, είναι αυτά που έχουμε να μεταλαμπαδεύσουμε στους επόμενους. Αφήνουν ιστορία τα τραύματα. Είναι άξια μνήμης και γιορτής. Γιατί μόνο έτσι μπορούμε να θυμόμαστε και να προχωράμε παρακάτω
ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ: RIA MORT/THIS IS NOT ANOTHER AGENCY
STYLING: ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΜΑΚΙΓΙAΖ–ΜΑΛΛΙA: IΡΙΔΑ AΝΚΑ
