Τα τελευταία δύο χρόνια το Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων εξετάζει το ενδεχόμενο ανάρτησης όλων των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων στο διαδίκτυο. Κι ενώ οι φοιτητές των ΑΕΙ περιμένουν την αντικατάσταση των ογκωδέστατων βιβλίων με τα ελαφριά και χρηστικά e-books, μια Αγγλίδα εκπαιδευτικός εξετάζει τα μειονεκτήματα της ηλεκτρονικής ανάγνωσης.
Όταν το μάτι… ξεχνά
Όπως αναφέρει η Κέιτ Γκάρλαντ, λέκτορας Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Λέστερ στη Μεγάλη Βρετανία, «άρχισα να υποψιάζομαι πως κάτι δεν πάει καλά με τις ψηφιακές πλατφόρμες ανάγνωσης όταν κάποιοι φίλοι μου έλεγαν πως διάβαζαν ένα μυθιστόρημα ή ένα αστυνομικό θρίλερ, αλλά μετά από λίγο δεν μπορούσαν να θυμηθούν τα ονόματα των ηρώων. Αποφάσισα λοιπόν να προχωρήσω σε κάποια τεστ».
Κατά τη διάρκεια των δοκιμών η ίδια δεν παρατήρησε κάποια ουσιαστική διαφορά στην επίδοση των φοιτητών είτε αυτοί διάβαζαν μέσω e-book είτε από έντυπο βιβλίο. Ωστόσο, πρόσεξε κάποιες μικρές διαφορές όταν υπέβαλε τους φοιτητές Ψυχολογίας σε μια σκληρή δοκιμασία: «Τους βομβάρδισα με κείμενα τα οποία ήταν γεμάτα οικονομικά στοιχεία και είδα πως χρειαζόταν να ανατρέξουν ξανά και ξανά σε όσα είχαν διαβάσει από το ηλεκτρονικό βιβλίο προκειμένου να κρατήσουν τις πληροφορίες στη μνήμη τους. Δεν συνέβαινε όμως το ίδιο και με τα βιβλία. Εκεί φάνηκε να μην υπάρχει τόσο μεγάλη δυσκολία απομνημόνευσης».
Για την ειδικό σημαντικό ρόλο παίζει και το μέγεθος της οθόνης: «Όσο μεγαλύτερη είναι η επιφάνεια προβολής των δεδομένων, τόσο το καλύτερο. Για παράδειγμα, όσοι διαβάζουν από το κινητό τους τηλέφωνο είναι χαμένοι από χέρι» τονίζει η ίδια. Επιπλέον, όπως αποδείχθηκε από τα τεστ, οι φοιτητές σιχαίνονται να πληκτρολογούν ή να αγγίζουν την οθόνη με το δάχτυλο προκειμένου να ανατρέχουν σε προηγούμενα κείμενα, λέγοντας πως είναι πολύ πιο πρακτικό το πατροπαράδοτο γύρισμα των χάρτινων σελίδων.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;
Η επιφυλακτικότητα απέναντι στα e-books φαίνεται πως είναι παγκόσμιο φαινόμενο, αφού εξίσου διστακτικοί με τη χρήση ηλεκτρονικών βιβλίων εμφανίζονται και οι Έλληνες φοιτητές. Σύμφωνα, μάλιστα, με έρευνα που πραγματοποίησε το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας τον Ιανουάριο του 2011 σε δείγμα 2.200 τελειοφοίτων, το 65,90% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι το ηλεκτρονικό βιβλίο είναι κουραστικό στην ανάγνωση, ενώ το 11,79% απάντησε πως συναντά μεγάλη δυσκολία στην περιήγηση. Η ίδια σφυγμομέτρηση έδειξε πως το 81,51% των φοιτητών προτιμά το έντυπο βιβλίο από το ηλεκτρονικό.
Ωστόσο, κάτι τέτοια συμπεράσματα δεν φαίνεται να πτοούν τους λάτρεις των γραμμάτων, αλλά και της τεχνολογίας. Όπως διευκρινίζει η Κέιτ Γκάρλαντ, «κάθε μέσο έχει διαφορετική δύναμη και επιρροή στον άνθρωπο. Ίσως ο κλασικός τρόπος ανάγνωσης μέσω έντυπων βιβλίων να είναι καλύτερος για εκείνους που θέλουν να αποστηθίσουν καλά γεγονότα, ονόματα, αριθμούς ή χρονολογίες». Σίγουρα αναμένονται νέες μελέτες στο μέλλον, που θα δείχνουν ποιο υλικό είναι καταλληλότερο για την εκμάθηση σε ψηφιακή μορφή και τι είδους μαθήματα είναι προτιμότερο να γίνονται με τυπωμένα βιβλία. Μέχρι τότε ο καθένας μπορεί να επιλέξει το μέσο που του ταιριάζει…
