Τρέφομαι απ’ την άγνοιά σου. Τί είμαι;
[Σε μια εναλλακτική πραγματικότητα]:
-Παππού, αρκετά! Ο κόσμος φτιάχτηκε από την αρχή υπέρ των γυναικών και τώρα όλη η οικοδομή γέρνει υπέρ τους, δε φτάχνεται με τίποτα! Ξεκινώ με λίγους φίλους μου έναν σύλλογο υπέρ των δικαιωμάτων των ανδρών σε όλα τα επίπεδα και ελπίζω να δικτυωθούμε και να περάσουμε το μήνυμά μας σε όλο τον κόσμο. Υπάρχουν και αλλού τέτοιες εστίες αντίδρασης απέναντι στον νόμο και τη νοοτροπία που βάζουν πάντα σε πρώτη θέση τη γυναίκα και τις δικές της ανάγκες.
-Α, αγόρι μου, τον κόσμο δεν τον ορίζουμε εμείς. Τον ορίζει η φύση. Η βάση είναι ετοιμοδοσμένη σε μας. Να, για παράδειγμα ποιό από τα δυό φύλα ασχολείται τόσο με το πρόσωπό του; Πες μου εσύ δηλαδή. Εννοείται: ο άνδρας. Γιατί αυτός έχει τα γένια και τις φαβορίτες και τα μουστάκια και είναι έρμαιο της μόδας του προσώπου. Γένια με κυκλάκια, γένια με σχέδια τετραγωνάκια, γένια με μουστάκι προς τα πάνω, κάτω, στριφτό, αξύριστο πέντε ή εννιά ημερών και η λίστα είναι ατέλειωτη. Ενώ η γυναίκα; Δεν φτάνει η τριχιά της για μόδα από τη φύση. Αναγκαστικά δεν ασχολείται τόσο. Δεύτερον, πάρε για παράδειγμα την επιστήμη. Ποιός και σε ποιά χώρα του κόσμου να πιστέψει ότι το γυναικείο φύλο δεν προορίζεται από τη φύση του για την επιστήμη; Αφού το ίδιο τους το σώμα είναι σαν ρολόι με το μήνα. Ε πες μας τώρα ότι δεν είναι αναμενόμενο ότι οι άνδρες θα αναλαμβάνουν το μωρό, μόλις αρχίσει να τρώει κανονικά και να βαραίνει. Αφού η γυναίκα τελείωσε με τη γέννα και το θηλασμό και μετά το παιδί βαραίνει φοβερά και της πονάει η μέση. Είναι προφανώς η ώρα της δικής της ξεκούρασης. Και δεν είναι από τη φύση τους πολυπράγμονες και οργανωτικές; Είναι δυνατόν να μην κατέχουν σε όλο τον κόσμο στρατηγικές και υπεύθυνες θέσεις; Ήταν αναμενόμενο.
-Εγώ, παππού, σου λέω ότι αυτά δεν είναι έτσι από τη φύση. Ο κόσμος τα ερμηνεύει έτσι. Εμείς οι ίδιοι δίνουμε την ερμηνεία στη φύση. Να, πάρε για παράδειγμα το πράσινο χρώμα μαλλιών. Οι περισσότεροι σοβαροί και συντηρητικοί άνθρωποι γύρω μας, άνδρες και γυναίκες, βάφουν τα μαλλιά τους πράσινα.
-Μα εδώ και εκατοντάδες χρόνια είναι το πιο σοβαρό χρώμα για να βάψεις τα μαλλιά σου. Είναι το χρώμα της φύσης. Τι πιο φυσικό; Ούτε αυτό είναι ερμηνεία. Είναι φύση.
-Κι εγώ σου λέω ότι σε μια εναλλακτική πραγματικότητα θα μπορούσε να είχε οριστεί συμβατικά να θεωρείται ακραίο και εξόφθαλμο να βάφεις τα μαλλιά σου πράσινα.
-Τώρα λες ανοησίες. Η πρώτη βαφή που έκαναν οι άνθρωποι ήταν από πράσινα χορτάρια και παρέμεινε να θεωρείται το πιο συντηρητικό χρώμα.
-Όλα καθιερώθηκαν συμβατικά από ανθρώπους. Σε όλα αποδόθηκε νόημα, αξία και διαβαθμίσεις αξίας από τους ανθρώπους. Να, δες τα τατουάζ. Τατουάζ κάνουν μόνο τα άτομα σε υπεύθυνη θέση που θέλουν εν συντομία να κάνουν μια ξεκάθαρη υπόσχεση ή δήλωση. Όλοι οι σοβαροί πολιτικοί κάνουν τατουάζ. Η πρωθυπουργός έκανε τατουάζ τη δήλωση: “ως το τέλος της θητείας ανεργία 2%”. Σκέψου να ήταν τα τατουάζ εφήμερα διακοσμητικά ή έκφραση των περιθωριακών και όχι των πιο συντηρητικών και υπεύθυνων.
-Αυτό μου φαίνεται αδύνατο και χωρίς νόημα.
-Πάντως δεν είναι νέα διαπίστωση ότι οι γυναίκες έχουν το πάνω χέρι και γιορτάζουν την θηλυκότητά τους με κάθε ευκαιρία. Απλά στα χρόνια μας γίνεται πιο ξεκάθαρα αντιληπτό. Να, δες τα γενέθλια. Στην ουσία είναι κάθε χρόνο η γιορτή της μητρότητας. Μνημονεύεται όλη η διαδικασία της γέννας, πριν, κατά τη διάρκειά της και μετά. Δεν γιορτάζει μόνο αυτός που γεννήθηκε, γιορτάζει και η μάνα του. Δεν του/της λέμε απλά άιντε χρόνια πολλά και φάε μέχρι σκασμού. Αλλιώς τι σόι επέτειος είναι; Αλλιώς θα ήταν η μόνη επέτειος που δεν μνημονεύεται τί γιορτάζει. Τη γέννα γιορτάζει. Δεν την αποσιωπούμε.
-Καθόλου. Το αντίθετο μάλιστα. Δεν ακυρώνουμε, αλλά επευφημούμε τη θηλυκότητα σε όλες τις εκφράσεις της. Βλέπεις ότι από αρχαιοτάτων χρόνων και έως σήμερα οι εγκυμονούσες και οι αιμορροούσες θεωρούνται σε όλο τον κόσμο σύμβολα τύχης.
-Ακόμη και στη γλώσσα αποτυπώνεται η υπεροχή που έχει αποδοθεί στις γυναίκες κοινωνικά. Βέβαια υπάρχουν και κάποια μέρη στον κόσμο, ελάχιστα, όπου η θηλυκότητα παραγκωνίζεται ή ταυτίζεται με κάτι κακό. Εκεί, για παράδειγμα, λένε το ρήμα “ανδρώνομαι” με την έννοια “γίνομαι δυνατός, έμπειρος και ολοκληρωμένος”. Πίσω από τη λέξη μπορεί να κρύβεται στην τελική μόνο ένας άνδρας, όπως και πίσω από τον “ανδρείο”, δηλαδή τον αξιοθαύμαστα γενναίο, ενώ όποιος δεν έχει τα θετικά γνωρίσματα ενός άνδρα, είναι ένας “άνανδρος”. Όλες οι γυναίκες είναι άνανδρες! Ενώ αντίστοιχα σε αυτά τα μέρη του κόσμου οι λέξεις που αναφέρονται αμιγώς στη γυναίκα υποθάλπτουν κάτι κακό. Λένε ότι μια κατάσταση “εγκυμονεί” κίνδυνο. Εδώ πίσω από τη λέξη κρύβεται έντεχνα η γυναίκα. Και “εγκυμονεί” πάντα μια επικείμενη καταστροφή. Πάντων των παθών, πάντων των κακών μήτηρ. Οι λέξεις ποτίζουν. Η γλώσσα δεν είναι ποτέ αθώα και διάφανη. Η γλώσσα είναι λαλίστατη, πριν αρθρώσει ακόμη ολοκληρωμένο λόγο. Τα υποκείμενα μηνύματα είναι ύπουλα και σε εξασθενούν, όσο και τα υποκείμενα νοσήματα. Λέξη προς λέξη ναρκοπέδιο.
-Δεν έχει τόση σημασία, αγόρι μου. Νομίζω ότι αρκεί που η δική σου γενιά εντοπίζει και φέρνει τα υποκείμενα μηνύματα σε συνειδητό επίπεδο.
-Όχι, παππού, δεν αρκεί ο εντοπισμός και το σύρσιμο σε συνειδητό επίπεδο. Γιατί ο άνθρωπος δεν μπορεί να αντικρούει συνεχώς και καθημερινά τα ασυνείδητα μηνύματα που άδηλα τον διαμορφώνουν. Να, πάρε για παράδειγμα την τηλεόραση. Βλέπω αυτή την ταινία με τον αγαπημένο μου ηθοποιό. Ξέρω ότι ο ηθοποιός τώρα παίζει έναν ρόλο. Ξέρω ότι ό, τι βλέπω είναι στημένο και ψεύτικο. Όμως συγκινούμαι στ’ αλήθεια και θέλω να σπεύσω μέσα στην οθόνη και να τον βοηθήσω. Και το χειρότερο; Ψάχνω να βρω ομοιότητες ανάμεσα σε αυτόν και τα υποτιθέμενα παιδιά του στην ταινία, για να δω αν πήραν από αυτόν ή από τη μάνα τους. Μα καλά, γιατί προσπαθώ να βρω γενετική ομοιότητα ανάμεσα σε άτομα που ξέρω ότι είναι ηθοποιοί σε έναν ρόλο; Γιατί οι άνθρωποι είναι επιρρεπείς ή μάλλον εντελώς ανοχύρωτοι μπροστά στην αυθαίρετη σκέψη, ακόμη και όταν ξέρουν πολύ καλά και απολύτως συνειδητά ότι είναι αυθαίρετη. Παρόλα τα μεγάλα λόγια για τις πολλές δυνατότητες του εγκεφάλου, αυτό το όργανο δεν είναι παρά έτοιμο να πιαστεί από την παραμικρή αυθαίρετη ψευτοαλήθεια και να πιστέψει στα γρήγορα και παντελώς αστήρικτα μια εύκολη ανοησία. Ο εγκέφαλος ξεγελιέται εύκολα. Το μυαλό δεν έχει αντιστάσεις. Υποκύπτει. Και διαιωνίζει τις απάτες με ευκολία. Αυταπάτες.
-Σε αυτό δεν έχεις άδικο. Και όλοι οι νόμοι γράφτηκαν από γυναίκες υπέρ των γυναικών. Μια χαρά τους βολεύει. Γι’ αυτό και σου κάνει μήνυση μια γυναίκα, αν αυτή σε επιθυμεί, σου δείχνει ερωτικό ενδιαφέρον, αλλά εσύ την απορρίπτεις. Μήνυση για μη ανταπόκριση. Σου λέει αυτό ονομάζεται νομικά “προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας” στον γυναικοκρατούμενο κώδικα, δηλαδή με πρόσβαλες, γιατί δεν με επιθύμησες γενετήσια! Ό, τι τις συμφέρει δηλαδή!
-Δυό φορές λογοδότησα και πλήρωσα τέτοιο πρόστιμο. Τελικά στη μία μετά υπέκυψα.
-Αμ ο άλλος νόμος που σκαρφίστηκαν οι γυναίκες νομοθέτες πάλι υπέρ τους; Η λεγόμενη “Επιστράτευση Ανδρών”;
-Καινούργιος σχετικά νόμος. Καμια δυο δεκαετίες υπάρχει. Όταν μια γυναίκα ενδιαφέρεται για σένα, συντάσσει ένα έγγραφο, την Επιστράτευση, και σου περιγράφει τι θέλει και πώς. Οφείλεις να απαντήσεις εντός δέκα ημερών, εάν μπορείς να ανταποκριθείς στις διαθέσεις της. Και αλίμονό σου, αν δεν το κάνεις. Τις προσβάλλεις βαθύτατα. Κινδυνεύεις μετά με μήνυση για μη ανταπόκριση!
-Μας έχουν περικυκλώσει και νομικά! Και αυτός ο νόμος είναι υπέρ της γυναικείας ψυχοσύνθεσης. Είχανε ευδοκιμήσει, ξέρεις, στα χρόνια μου κάποιοι οίκοι που ονομάζονταν “Εξυπηρέτηση Γυναικών”, αλλά δεν είχαν ευρεία διάδοση, γιατί δεν ανταποκρίνονταν επακριβώς στη γυναικεία ψυχολογία. Δεν ήθελαν οι γυναίκες συνήθως μπαμ και κάτω έναν άνδρα. Θέλουν τον χρόνο τους να παίξουν με το μυαλό τους, γιατί είναι εγκεφαλικά όντα.
-Όλα υπέρ τους πια; Όλα υπέρ της δικής τους ψυχοσύνθεσης; Τις δικές τους ανάγκες;
-Ο κόσμος όμως προχωράει σε μονόδρομο, αγόρι μου. Δεν θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί αλλιώς. Να, δες τον θεσμό των βουλευτών. 5000 άνθρωποι κληρώνονται κάθε φορά τυχαία από τον πληθυσμό και καλούνται να ρίξουν τις δυνάμεις τους για δύο χρόνια και να βελτιώσουν από την δική τους οπτική γωνία ό, τι μπορούν. Μια πολύπλευρη συνεισφορά, ένας κυκεώνας ιδεών και εφαρμογών. Δες τη θρησκεία. Όλοι πιστεύουν στη λεγόμενη Δευτέρα Ευκαιρία. Οι άνθρωποι είναι εξοργισμένοι με τους επτάμιση θεούς, μια νέα Τιτανομαχία, και τους δίνουν ουσιαστικά μια δεύτερη ευκαιρία, μήπως και αξιωθούν να κάνουν καλύτερη δουλειά στην επόμενη δημιουργία του κόσμου. Βλέπεις κανέναν να λέει στα θεία μπράβο, όλα τέλεια και είμαστε κατευχαριστημένοι και να ξανάρθεις; Πάρε τα πρότυπα ομορφιάς. Το μαύρο δέρμα είναι το απόλυτο πρότυπο ομορφιάς. Γιατί; Το υπαγορεύει η φύση, δεν είναι ερμηνεία. Οι λευκοί μαυρίζουν, αλλά οι μαύροι δεν ασπρίζουν! Άρα; Φως φανάρι. Το μαύρο είναι σταθερή και ανώτερη αξία. Γι’ αυτό και στο μακιγιάζ οι λευκοί βάφουν μαύρο το πρόσωπό τους. Οι λεγόμενοι “άνθρωποι της νύχτας”.
-Παππού, δεν το ορίζει η φύση. Οι άνθρωποι επιβάλλουν την ερμηνεία. Θα μπορούσε το μαύρο να μην θεωρείται όμορφο.
-Μα τι λες, αγόρι μου; Εσύ ο ίδιος έχεις όλο το πρόσωπό σου βαμμένο μαύρο!
-Γιατί αυτό μου μάθανε!
-Δεν στο μάθαμε! Η φύση το υπαγορεύει! Το μαύρο δέρμα καλύπτει τις ατέλειες, είναι πιο λείο και ομοιόμορφο. Αυτό είναι αντικειμενικό. Οι λευκοί έχουν τις ατέλειές τους κάτω από τον μεγενθυντικό φακό!
-Παππού, όλα είναι αυθαιρεσίες που κατέληξαν σταθερές συμβάσεις. Πάρε παράδειγμα τη ζάχαρη. Είναι αυστηρά και απολύτως παράνομη.
-Μη λες τη λέξη καν! Θα σ’ ακούσει κανείς και θα νομίζει ότι την τρώμε ή την εμπορευόμαστε!
-Θα μπορούσε να μην είναι παράνομη.
-Ανοησίες! Κάτι τόσο βλαβερό και εθιστικό δεν θα μπορούσε να είναι νόμιμο. Σε λίγο θα μας πεις να είναι νόμιμο το κάπνισμα.
-Θα μπορούσε!
-Ε όχι, αγόρι μου! Δεν θα μπορούσε! Ο κόσμος δεν θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί αλλιώς! Ο δρόμος είναι μονόδρομος! Ποιόν ονομάζουμε το Εκτεθειμένο Φύλο; Πες μου εσύ!
-Εντάξει, τον άνδρα. Γιατί έχει τα γεννητικά του όργανα εξωτερικά, εκτεθειμένα. Ενώ η γυναίκα κρυμμένα, ασφαλισμένα.
-Ε ορίστε! Φύση!
-Και αν δεν είχαμε αυτή την οπτική, αλλά επικεντρωνόμασταν σε άλλη;
-Τι κουραστικός που είσαι! Μου έκανες το κεφάλι βραστήρα από τη σκέψη! Δε μου λες, θα έρθεις αύριο να φτιάξουμε λουλουδόνερο;
-Να! Το λουλουδόνερο! Πες ότι σε μια εναλλακτική κοινωνία οι άνθρωποι δεν συναντιούνται για να φτιάξουν λουλουδόνερο, αλλά για να πιούν κάτι μαζί.
-Ε πώς θα το πιούν μαζί, αφού θα καταλήγει σε χωριστά στομάχια; Τι ανόητη σκέψη! Δηλαδή εγώ δεν μπορώ να καταπιώ ένα ρόφημα μόνος μου και χρειάζομαι βοήθεια; Ενώ για το λουλουδόνερο είναι αλλιώς! Χρειάζομαι όντως βοήθεια! Και είναι πιο ευχάριστο να το φτιάχνεις με παρέα και έχει πρακτικές χρήσεις. Το βάζεις στα εσώρουχα, στα βαζάκια ύγρανσης του χώρου, για αφρόλουτρο, εισπνοές, στα γλυκά, στο ψωμί…
-Σκέψου να συναντιόμασταν για να πιούμε, ας πούμε, καφέ.
-Εννοείς το πικρόπραμα που έχουμε για εντριβές; Τι παλαβή σκέψη! Μήπως να πίναμε και το οινόπνευμα για τις πληγές; Τι εποχές, θεά μου…
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΙΤΛΟΥ: Η προκατάληψη (= η αστήρικτη στερεοτυπική αντίληψη που παρουσιάζεται ως φυσική)
Info: Η Σοφία Στεφανίδου ζει στη Γερμανία, είναι καθηγήτρια Αγγλικών, μητέρα δύο κοριτσιών και συγγραφέας που υψώνει μία ακόμη γυναικεία φωνή μέσα από το βιβλίο της Το Καθαριστήριο που εκδόθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
