«Μα δείχνεις τόσο καλά» είναι η φράση δυσπιστίας που συχνά ακούν όσοι υποφέρουν από ημικρανία ή άλλες παθήσεις με χρόνιο πόνο όπως η ινομυαλγία. Οι «αόρατες» ή σιωπηλές παθήσεις είναι ένας όρος-ομπρέλα που περιλαμβάνει καταστάσεις με μη θορυβώδη ή ορατά συμπτώματα. Άλλοτε, πάλι, είναι διαφορετικά από αυτά που συνήθως οδηγούν τον γιατρό στη σωστή διάγνωση, γι’ αυτό και απαιτούν αρκετή διερεύνηση. Χτυπούν κυρίως γυναίκες και πρόκειται για αυτοάνοσα νοσήματα, ψυχικές διαταραχές, παθήσεις του μυοσκελετικού κ.ά. Οι ειδικοί ερμηνεύουν τα σημάδια και μας συμβουλεύουν να απευθυνθούμε στον γιατρό όταν βιώσουμε κάποια αλλαγή στο σώμα μας.
Καρκίνος: τα σημάδια στο σώμα
Η αιμορραγία δεν είναι πάντα ο τρόπος εκδήλωσης ενός καρκίνου. Όπως επισημαίνει η δρ Φλώρα Σταυρίδη, παθολόγος-ογκολόγος, διευθύντρια Δ’ Ογκολογικής Κλινικής Ομίλου Υγεία, «κάποια είδη κακοήθειας εξελίσσονται σιωπηλά, χωρίς να δίνουν ιδιαίτερα συμπτώματα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν ο καρκίνος του παγκρέατος και εκείνος των ωοθηκών. Ο πρώτος μπορεί να εκδηλωθεί με ξαφνική εμφάνιση διαβήτη, με απώλεια βάρους και όρεξης, πυρετό χωρίς εμφανή αιτία, ακόμη και διαταραχές στη διάθεση, ενώ ο καρκίνος των ωοθηκών μπορεί να εμφανιστεί με αίσθημα μετεωρισμού και διάταση στην περιοχή της κοιλιάς, που ίσως υποκρύπτει ασκίτη (παθολογική συσσώρευση υγρού στην κοιλιά)». Κάτι που θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους όσοι βιώνουν κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα είναι και το οικογενειακό ιστορικό. Όπως τονίζει η ειδικός, οι πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος αυξάνονται αν κάποιος έχει οικογενειακό ιστορικό ή κάνει κατάχρηση αλκοόλ. Επιπλέον, μια γυναίκα με μέλος της οικογένειάς της που νόσησε από καρκίνο του μαστού, των ωοθηκών ή του στομάχου πιθανόν να κινδυνεύει περισσότερο να εκδηλώσει την ασθένεια. Η δρ Σταυρίδη επισημαίνει πως άλλα σιωπηλά συμπτώματα που θα πρέπει να κινητοποιήσουν έναν ασθενή είναι μια ξαφνική αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου και η εναλλαγή από διάρροια σε δυσκοιλιότητα και το αντίστροφο (μπορεί να υποκρύπτει καρκίνο του εντέρου), η αδικαιολόγητη ναυτία και δυσπεψία (ίσως οφείλεται σε καρκίνο του στομάχου), η αιματουρία (μπορεί να είναι σημάδι καρκίνου στο ουροποιητικό). Ένας ανεξήγητος πυρετός που επιμένει μπορεί επίσης να αποτελεί ένδειξη κάποιας αιματολογικής κακοήθειας. Τι πρέπει να κάνει κανείς αν παρατηρήσει οτιδήποτε από τα παραπάνω; Να απευθυνθεί στον παθολόγο – γενικό/οικογενειακό γιατρό του για μια πρώτη, γενική εκτίμηση της κατάστασής του. Επίσης, να αποφύγει να κάνει εξετάσεις από μόνος του ή να ξεκινήσει μια περιπλάνηση από ειδικότητα σε ειδικότητα. Η ειδικός καταλήγει: «Το μήνυμα είναι η ευαισθητοποίηση, καθώς στις περιπτώσεις καρκίνου η πρώιμη διάγνωση ισοδυναμεί και με ίαση. Και, φυσικά, η πρόληψη, με τη διακοπή του καπνίσματος και την αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ, την αποφυγή της παχυσαρκίας και την άσκηση, με την υιοθέτηση του μεσογειακού προτύπου διατροφής και την πραγματοποίηση όλων των αναγκαίων προληπτικών εξετάσεων, ανάλογα με την ηλικία και το φύλο μας».
Όταν υποφέρει η ψυχή
Νιώθετε κούραση; Ή μήπως παρουσιάζετε πεπτικές διαταραχές που πριν δεν είχατε; Ο Παύλος Σακκάς, ομότιμος καθηγητής Ψυχιατρικής της Ιατρικής σχολής του ΕΚΠΑ, επισημαίνει: «Η ψυχιατρική έχει παθήσεις που δεν είναι ορατές με την πρώτη ματιά. Το άγχος μπορεί να μασκαρευτεί και να εκδηλωθεί με ταχυκαρδία, σφίξιμο στο στομάχι και στην πραγματικότητα να είναι τόσο επιβλαβές και έντονο που να χρειάζεται θεραπεία με φαρμακευτική αγωγή ή με τεχνικές διαχείρισης του άγχους. Η κατάθλιψη παρουσιάζεται πιο συχνά με έλλειψη ενέργειας, αλλά ίσως δούμε και το άλλο άκρο της, τη μανία, με υπεραισιοδοξία, ανεβασμένη διάθεση, υπερευθυμία, υπερδραστηριότητα, λήψη ρίσκων που όμως ξεπερνούν το όριο και οδηγούν σε καταστροφικές καταστάσεις. Σε αυτούς τους ανθρώπους μπορεί να χορηγήσουμε θυμορυθμιστικά φάρμακα και σταθεροποιητές για διάστημα που θα ορίσει ο γιατρός που παρακολουθεί τον ασθενή. Ακόμη, ενδείξεις για αρχή σχιζοφρένειας είναι σιωπηλές. Εκδηλώνονται με παρανοητικότητα, δηλαδή ο ασθενής να παρεξηγεί τις καταστάσεις γύρω του και να νομίζει ότι όλοι λειτουργούν σε βάρος του. Και σε αυτή την περίπτωση βοηθούν τα αντιψυχωσικά φάρμακα». Όπως τονίζει ο γιατρός, πρέπει να μάθουμε τεχνικές με τις οποίες να εστιάζουμε στα θετικά, αλλάζοντας έτσι στοιχεία του χαρακτήρα μας, κάτι που είναι αρκετά δύσκολο γιατί αυτός έχει ήδη διαμορφωθεί.
Έχετε πεσμένη διάθεση και πονάτε;
Ο περισσότερος κόσμος δεν είχε ακούσει για την ινομυαλγία, όταν το 2017 η Lady Gaga ακύρωσε την περιοδεία της και δήλωσε ανοιχτά ότι υποφέρει από αυτήν. Η ίδια ανέφερε σε συνέντευξή της: «Θυμώνω τόσο με ανθρώπους που δεν πιστεύουν ότι η ινομυαλγία είναι κάτι υπαρκτό. Για εμένα και τόσους άλλους είναι ένας κυκλώνας που φέρνει ανησυχία, κατάθλιψη, μετατραυματικό στρες, κρίσεις πανικού… Πρέπει να έχουμε περισσότερη συμπόνοια απέναντι στους άλλους. Ο χρόνιος πόνος δεν είναι αστείο. Κάθε μέρα ξυπνάς χωρίς να ξέρεις πώς θα νιώθεις». Η ινομυαλγία είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα που εκδηλώνεται περισσότερο σε γυναίκες με πόνο στις αρθρώσεις, ενώ οι πάσχοντες έχουν περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν και κατάθλιψη. Όπως επισημαίνει η ρευματολόγος Ευφροσύνη Κάρλου: «Η ινομυαλγία δεν έχει θορυβώδη συμπτώματα. Πολλοί άνθρωποι παρουσιάζουν κατάθλιψη και κάποια στιγμή εκδηλώνουν πόνο στις αρθρώσεις. Επειδή είναι αυτοάνοσο νόσημα, δεν γνωρίζουμε τι προηγείται (η κατάθλιψη ή ο πόνος), αλλά η διάγνωση γίνεται με λήψη ιστορικού και κλινική εξέταση. Ο πόνος στην ινομυλαγία μπορεί να είναι σε 16-17 σημεία (πίσω από αγκώνες, αχίλλειο τένοντα κ.ά.). Το πρώτο πράγμα που κάνουμε είναι να χορηγήσουμε αντικαταθλιπτικά και αγωγή για τον χρόνιο πόνο». Η ειδικός τονίζει ότι υπάρχει και μια άλλη κατάσταση η οποία συχνά γίνεται αντιληπτή σε προχωρημένο στάδιο: η οστεοπόρωση. Ο λόγος είναι ότι οι περισσότερες γυναίκες απευθύνονται στον γιατρό μετά την εμμηνόπαυση. «Τα περισσότερα μυοσκελετικά είναι θορυβώδη με χρόνιο πόνο, πρωινή δυσκαμψία, οίδημα και φλεγμονή. Η οστεοπόρωση είναι μεταβολικό νόσημα χωρίς θορυβώδη συμπτώματα, ενδέχεται να προηγηθεί κάταγμα της σπονδυλικής στήλης ή ραχιαλγία ώστε να προβληματιστεί κάποιος και να επισκεφτεί τον γιατρό του. Σε γυναίκες υψηλού κινδύνου (με ιστορικό οστεοπόρωσης, που κάνουν υπερκατανάλωση αλκοόλ και καπνίζουν ή έχουν υποστεί υστερεκτομή) λέμε να επισκεφτούν τον γιατρό πριν από την εμμηνόπαυση για έλεγχο της οστεοπενίας, μιας κατάστασης που προηγείται της οστεοπόρωσης».
