Η Φλώρα Τζημάκα, σύμβουλος έκδοσης του ELLE, γράφει για τον αγώνα των καλλιτεχνών και την δική τους «έφοδο προς τον ουρανό».
Πρόσφατα, ένας φαν του Nick Cave ζήτησε από τη µηχανή τεχνητής νοηµοσύνης Chat GPT να γράψει στίχους «στο στυλ του Cave» και τους έστειλε στον τραγουδοποιό. Εκείνος -µεταξύ άλλων- του απάντησε: «Το Chat GPT ίσως να µπορεί να γράψει µια οµιλία, µια εργασία, µια νεκρολογία, αλλά δεν µπορεί να δηµιουργήσει ένα αυθεντικό τραγούδι. Τα τραγούδια προκύπτουν από τα βάσανα, βασίζονται στην περίπλοκη εσωτερική µάχη της δηµιουργίας και, απ’ όσο ξέρω, οι αλγόριθµοι δεν έχουν συναισθήµατα. Τα δεδοµένα δεν υποφέρουν. Το Chat GPT δεν έχει εσωτερική ύπαρξη, δεν έχει πάει πουθενά, δεν έχει υποµείνει τίποτα, δεν έχει το θράσος να ξεπεράσει τα όριά του και γι’ αυτό δεν έχει την ικανότητα να ζήσει µια κοινή, υπερβατική εµπειρία, αφού δεν έχει περιορισµούς να υπερβεί. Το γράψιµο ενός καλού τραγουδιού είναι αυτές οι επικίνδυνες, συγκλονιστικές αναχωρήσεις που εκτοξεύουν τον καλλιτέχνη πέρα από τα όρια αυτού που αναγνωρίζει ως τον γνωστό του εαυτό. Είναι η λυτρωτική καλλιτεχνική πράξη που συγκινεί την καρδιά του ακροατή και όπου ο ακροατής αναγνωρίζει στις εσωτερικές διεργασίες του τραγουδιού το δικό του αίµα, τον δικό του αγώνα, τον δικό του πόνο. Αυτά προσφέρουµε εµείς οι ταπεινοί άνθρωποι, αυτά που η τεχνητή νοηµοσύνη µπορεί µόνο να µιµηθεί. Η διαδικασία της τραγουδοποιίας απαιτεί την ανθρωπιά µου». Αυτό ισχύει για κάθε αυθεντικό καλλιτέχνη, όποια τέχνη κι αν υπηρετεί. Στις συναυλίες, στο θέατρο, στη σκοτεινή κινηµατογραφική αίθουσα, εκεί όπου η συµµετοχή του κόσµου που, µαγεµένος, νιώθει να διαλύεται το «εγώ» µέσα στο «εµείς» και το ξέφρενο χειροκρότηµα στο τέλος το επιβεβαιώνουν.
Την Πέµπτη 4 Φεβρουαρίου, στο κέντρο της Αθήνας, «ακούστηκε το µεγαλύτερο χειροκρότηµα. Για παραστάσεις που δεν έγιναν, σειρές που δεν γυρίστηκαν, ηθοποιούς που δεν ανέβηκαν στη σκηνή, τραγουδιστές που δεν έβγαλαν φωνή και µουσικούς που δεν έπαιξαν νότα. Για χορευτές που δεν χόρεψαν. Κι όµως, ήταν εκκωφαντικό. Και µεγαλειώδες», γράφει η Ν. Ράλλη στην Εφ Συν. Και αναφέρεται στη µαζική πορεία των καλλιτεχνών, στη 48ωρη απεργία από σκηνές, γυρίσµατα σειρών, εµφανίσεις µουσικών, αλλά και στις καταλήψεις των κρατικών σκηνών σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα. Με αίτηµα -µεταξύ άλλων- την άµεση ανάκληση του προεδρικού διατάγµατος που εξισώνει τα πτυχία τους µε αυτά του λυκείου! Ακολούθησε η παραίτηση των καθηγητών των κρατικών σχολών, χωρίς ανανέωση της θητείας τους. Πρωτόγνωρα πράγµατα! «Οι καθηγητές που παραιτήθηκαν από τη θέση τους σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους σπουδαστές τους, έκαναν κάτι πολύ ιδιαίτερο στην ανθρώπινη Ιστορία: ξόδεψαν το ατοµικό κεφάλαιο της αξίας τους προς όφελος της συλλογικότητας. Αυτή ακριβώς η τάση του ανθρώπου είναι η ουσιαστική πηγή του πολιτισµού». (Γ. Ανδρουλιδάκης, 2020mag.gr). Ωστόσο, όλος ο πολιτισµός βάλλεται. Εκδότες και συγγραφείς µαθαίνουν από τα ΜΜΕ ότι κατατέθηκε ερήµην τους νοµοσχέδιο για τη δηµιουργία νέου φορέα εθνικής πολιτικής για το βιβλίο! Τα πέντε µεγαλύτερα µουσεία µας, µε νοµοσχέδιο που ψηφίστηκε, θα διοικούνται από διορισµένο -από την εκάστοτε κυβέρνηση- διοικητικό συµβούλιο! Όσο για την ποίηση, ελάχιστες είναι πια οι επιλογές ποιητών από το υπουργείο στα κρατικά βραβεία λογοτεχνίας.
Για όλους τους ανθρώπους της Τέχνης, µε µια ανάρτησή του στα SoMe µίλησε ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, στέλνοντας το βροντερό «παρών» του: «Η καρδιά µου αγκαλιά µε τις αδερφές και τους αδερφούς µου στην Τέχνη. Αυτοί πληρώνουν εκ µέρους όλων µας το πανάκριβο τίµηµα για έναν κόσµο λιγότερο µάταιο. Κρατάνε, χρόνια τώρα, κάτι ζωντανό και πολύτιµο σε µια χώρα που βουλιάζει. Ηθοποιοί, χορευτές, µουσικοί, φωτογράφοι, κινηµατογραφιστές, εικαστικοί, συγγραφείς, ποιητές… Που βαθαίνουν στην κάθε έννοια, στην κάθε αλήθεια, που τολµούν να αντικρίσουν τα σκοτάδια τους για να ξορκίσουν τα δικά µας. Μας γεννά η θυσία των ωραιότερων ανθρώπων που πάτησαν στη Γη. Ερχόµαστε από τους αιώνες. Κι εσείς, προσωρινοί διαχειριστές της αθλιότητας, ακαλλιέργητοι δούλοι της ασχήµιας, νοµίζετε πως ορίζετε τις ζωές µας…».
Ο σκηνοθέτης της παράστασης Αµπιγιέρ, Κώστας Γάκης, θεωρεί ότι «κάθε άνθρωπος που ζει σε αυτό το απάνθρωπο σύστηµα του καπιταλισµού, οφείλει να αντιστέκεται µε όποιο όπλο διαθέτει. Προτιµώ να µη λογαριάζω εµάς τους θεατρίνους σαν διασκεδαστές του όχλου, αλλά σαν µέλισσες, που άλλοτε µοιράζονται µε το κοινό το µέλι, το απόσταγµα του παγκόσµιου πνεύµατος, κι άλλοτε µε το κεντρί της κριτικής τους µας ξυπνάνε από τον ύπνο του δικαίου και µας θυµίζουν ότι ο κόσµος µας έχει πάρει εντελώς λάθος δρόµο. Και, φυσικά, ότι ποτέ δεν είναι αργά για µια συνολική “έφοδο προς τον ουρανό“». (Ν. Ράλλη, Εφ Συν).
Ανεξάρτητα από την έκβαση του αγώνα τους, αυτό που έζησαν και ζουν οι άνθρωποι της Τέχνης και, κυρίως, οι νέοι ηθοποιοί και σπουδαστές τις τελευταίες βδοµάδες είναι, ίσως, η δική τους «έφοδος προς τον ουρανό». Δίνουν τον αγώνα τους µε ήθος, πίστη και γενναιότητα, έχουν αφήσει τα κόµµατα στην απέξω και µας διδάσκουν. Βγαίνουν µέσα από τα συντρίµµια της ελληνικής κοινωνίας και µας λένε πως υπάρχει ακόµα ελπίδα. Αυτό ένιωσε ο κόσµος όταν άκουσε τη φορτισµένη από συγκίνηση φωνή του νέου που ευχαρίστησε το πλήθος για τη συµπαράστασή του στην κατάληψη του Εθνικού Θεάτρου: «Είµαι σπουδαστής στο Εθνικό, είµαι ο Νικηφόρος και κανείς πια δεν είναι ο ίδιος άνθρωπος που ήταν πριν από 35 µέρες. Τώρα µπαίνουν τα θεµέλια ενός ευρύτερου σπουδαστικού κινήµατος. Το δικαίωµα στη δηµόσια και δωρεάν ανώτατη παιδεία δεν είναι πολυτέλεια, είναι ανάγκη. Τώρα αρχίζουµε. Σ’ εσάς που µας ακούτε!».
Φλώρα Τζηµάκα
ftzimaka@atticamedia.gr
Κεντρική φωτογραφία: Ndp Photo Agency
