Το ανώτατο δικαστήριο της Κένυας επικύρωσε την απαγόρευση του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) σε απόφαση ορόσημο την Τετάρτη 17 Μαρτίου, η οποία επικροτήθηκε από υπέρμαχους που επιδιώκουν να εξαλείψουν τη διεθνή καταδικασμένη διαδικασία.
Η προσπάθεια εξάλειψης της πρακτικής FGM
Η Κένυα ποινικοποίησε την πρακτική FGM το 2011 με ποινή φυλάκισης τριών ετών και πρόστιμο 2.000 δολαρίων, αλλά η εφαρμογή της δεν σταματά επειδή πολλές κοινότητες το θεωρούν απαραίτητο για κοινωνική αποδοχή και αύξηση των προοπτικών γάμου για τις κόρες τους.
Αν και η απαγόρευση αυτή επικρίθηκε σε μεγάλο βαθμό και εισήχθη στην Εθνοσυνέλευση ως έργο της διακομματικής Κοινοβουλευτικής Ένωσης Γυναικών της Κένυας, δεν έγινε αποδεκτή από όλους. Στην πραγματικότητα, ορισμένοι παραδοσιακοί προβάλλουν έντονη αντιπαράθεση επί του θέματος, σε σημείο που έχουν προσφύγει στο δικαστήριο με ισχυρισμό ότι ο νόμος που απαγορεύει την FGM είναι αντισυνταγματικός.
Η έφεση ασκήθηκε από τον γιατρό Tatu Kamau με σκοπό την τροποποίηση του νόμου το 2017. Η αναφορά πρότεινε από ολική απαγόρευση ο νόμος να επιτρέψει την πρακτική μόνο σε ενήλικες γυναίκες που δίνουν τη συγκατάθεσή τους. Το δικαστήριο απέρριψε κατηγορηματικά την έφεση λέγοντας πως σε αντίθεση με την ανδρική περιτομή, η πρακτική FGM δεν έχει κανένα όφελος για την υγεία των γυναικών ενώ δύναται να επιφέρει πολλά προβλήματα υγείας που σε ορισμένες περιπτώσεις οδηγούν σε θάνατο. Προσέθεσαν επίσης πως με βάση τα στοιχεία, πολλές από τις γυναίκες που υποβάλλονται στην πρακτική αυτή, δεν έχουν άλλη επιλογή.
Ο δρ. Tatu Kamau, που είναι ο γιατρός που υπέβαλλε την έφεση από το 2017, δήλωσε πως πολλές γυναίκες θέλουν να υποβληθούν σε περιτομή, αλλά ο νόμος τις εμποδίζει. Απαντώντας στο επιχείρημα αυτό οι τρείς δικαστές Lydia Achode, Kanyi Kimono και Margaret Muigai δήλωσαν κατηγορηματικά πως «Δεν είμαστε πεπεισμένοι ότι μπορεί κανείς να επιλέξει να υποστεί μια επιβλαβή πρακτική. Από τα αμφισβητήσιμα ιατρικά στοιχεία που μας παρουσιάστηκαν, διαπιστώνουμε ότι ο περιορισμός αυτού του δικαιώματος είναι λογικός σε μια ανοιχτή και δημοκρατική κοινωνία που βασίζεται στην αξιοπρέπεια των γυναικών». Έγινε ακόμη πρόταση για περαιτέρω αυστηροποίηση του ήδη υπάρχοντα νόμου για να καλυφθούν όλες οι δίοδοι που δυσχεραίνουν τη σωστή επιβολή του.
Επιπλέον ο Πρόεδρος Uhuru Kenyatta δεσμεύθηκε να τερματίσει το FGM έως το 2022, αλλά οι ομάδες υπεράσπισης των δικαιωμάτων των γυναικών δηλώνουν πως αυτός ο στόχος δεν είναι ρεαλιστικός εξαιτίας της κοινωνικής ανασφάλειας που πλαισιώνει το θέμα, αλλά και της απόστασης πολλών περιοχών που δυσχερένει τον έλεγχο της τήρησης του νόμου. Επιπλέον σε πολλές περιοχές της χώρας έχουν παρατηρηθεί υψηλά ποσοστά φανατισμού και επικράτησης της πρακτικής αυτής.
Η μακρά ιστορία του FGM (Female Genital Mutilation)
Περίπου 200 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες παγκοσμίως έχουν υποβληθεί ως σήμερα στην πρακτική FGM, η οποία συνήθως περιλαμβάνει τη μερική ή ολική αφαίρεση των εξωτερικών γεννητικών οργάνων. Είναι μια βαθιά ριζωμένη πρακτική που ασκείται σε τουλάχιστον 27 αφρικανικές χώρες καθώς και σε τμήματα της Ασίας και τη Μέσης Ανατολής.
Μία στις πέντε γυναίκες και κορίτσια ηλικίας μεταξύ 15 και 49 ετών στην Κένυα έχουν υποβληθεί σε κάποια μορφή της διαδικασίας, σύμφωνα με το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τις δραστηριότητες πληθυσμού και την υπηρεσία σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας του ΟΗΕ.
Απο την άλλη είναι πλέον διαδεδομένο και αποδεδειγμένο μέσω της ιατρικής επιστημονικής κοινότητας πως η περιτομή των γυναικών μπορεί να επηρεάσει τη σεξουαλική επαφή και να οδηγήσει σε προβλήματα με τον τοκετό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο ιός HIV εξαπλώνεται μέσω των εργαλείων που χρησιμοποιούνται και η υπερβολική αιμορραγία ή οι άσχημες διαδικασίες μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε θάνατο.
Κλείνοντας, δε θα μπορούσαμε παρά να επικροτήσουμε τη συγκεκριμένη νίκη της γυναικείας αυτοδιάθεσης. Όμως είναι φανερό πως αν και ο νόμος της απαγόρευσης της FGM ισχύει από το 2011, δεν εφαρμόζεται για πολλούς λόγους στο βαθμό του επιθυμητού. Επίσης πολλές γυναίκες επηρεασμένες από το αντίκτυπο που έχει η πρακτική αυτή στην προσωπική και κοινωνική ζωή τους, εξακολουθούν να θέλουν να την υποστούν για να έχουν ευρύτερη κοινωνική αποδοχή και καλύτερες πιθανότητες γάμου.
Αυτή η νοοτροπία όμως είναι βαθιά ριζωμένη στις Αφρικανικές κοινωνίες και ως γνωστόν μόνο ένα όπλο υπάρχει για να εξαλειφθούν τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις. Η εκπαίδευση και η γνώση. Ίσως σε αυτό θα έπρεπε να δοθεί ακόμη μεγαλύτερη βάση καθώς και στο πως μπορούν όλες οι γυναίκες ακόμη κι αν προέρχονται απο απομακρυσμένα χωριά της Αφρικής να έχουν δικαίωμα και πρόσβαση στην εκπαίδευση που θα τους δείξει το δρόμο προς τα δικαιώματα της προσωπικής αυτοδιάθεσης και προς την ενδυνάμωσή τους ως γυναίκες του σήμερα που μπορούν και πρέπει να έχουν τον πρώτο λόγο για το σώμα τους.
