Όλοι ξέρουμε ότι θα έπρεπε να προσπαθούμε να μειώσουμε τον χρόνο που παιρνάμε μπροστά από μία οθόνη. Το να ξοδεύουμε πολύ χρόνο στα τηλέφωνά μας και σε άλλες συσκευές μπορεί να επηρεάσει τόσο τη ψυχική όσο και τη σωματική μας υγεία.
«Το μπλε φως είναι μέρος του φάσματος του ορατού φωτός και είναι ένα φως υψηλής ενέργειας και μικρού μήκους κύματος (δεν πρέπει να συγχέεται με τις ακτίνες UVA ή UVB)», εξηγεί ο γιατρός Dr Ross Perry. «Η κύρια πηγή του μπλε φωτός στην οποία είμαστε εκτεθειμένοι είναι ο ήλιος. Ωστόσο, παίρνουμε επίσης μια σημαντική δόση από τις οθόνες μας και τον εσωτερικό φωτισμό».
Ποιες είναι οι επιδράσεις του μπλε φωτός στην υγεία;
Λόγω της ευρείας χρήσης των τεχνολογικών συσκευών, είμαστε πλέον εκτεθειμένοι σε περισσότερο μπλε φως από ποτέ. Μια μελέτη του 2020 που δημοσιεύτηκε στο Indian Journal Of Ophthalmology διαπίστωσε ότι κατά τη διάρκεια του lockdown, πάνω από το 32% του πληθυσμού της μελέτης χρησιμοποιούσε συσκευές εκπομπής μπλε φωτός μεταξύ εννέα και 11 ωρών την ημέρα.
Διάφορες μελέτες έχουν εξετάσει επίσης τις επιπτώσεις του μπλε φωτός στην υγεία μας, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο επηρεάζει το δέρμα, τα μάτια και τον ύπνο. Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2014 που δημοσιεύτηκε στο Proceedings Of The National Academy of Sciences Of The United States Of America πρότεινε ότι όταν οι άνθρωποι εκτίθενται στο μπλε φως τις βραδινές ώρες, το σώμα τους δεν απελευθερώνει τόση μελατονίνη, κάτι που θα μπορούσε να καθυστερήσει και να διαταράξει τους κύκλους του ύπνου.
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η μπλε ακτινοβολία θα μπορούσε να βλάψει την όραση και την υγεία των ματιών μας, αλλά τα στοιχεία που υποστηρίζουν αυτή την ιδέα είναι περιορισμένα. Μια μελέτη του 2019 σε ζώα διαπίστωσε ότι το μπλε φως μπορεί να βλάψει τα κύτταρα στον αμφιβληστροειδή. Ωστόσο, η Roshni Kanabar, οπτομέτρης και κλινικός σύμβουλος στην Ένωση Οπτομετρών της Μεγάλης Βρετανίας, λέει ότι αυτή η μελέτη, και άλλα παρόμοια επιστημονικά στοιχεία, μπορεί να μην είναι απολύτως αξιόπιστα, «Ο χρόνος και η ένταση της έκθεσης στο μπλε φως σε αυτές τις μελέτες ήταν πολύ παραπάνω από αυτά του φυσικού φωτός της ημέρας και των οθονών, επομένως αυτή η συνθήκη δεν μπορεί να εφαρμοστεί στους ανθρώπους».
Ωστόσο, η Δρ. Perry σημειώνει ότι, παρά την έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων, το μπλε φως θα μπορούσε να επηρεάσει ακούσια την όρασή μας, «Είναι ευρέως γνωστό ότι το να καθόμαστε μπροστά από τον υπολογιστή οδηγεί σε 50% λιγότερα βλεφαρίσματα ανά λεπτό (το φυσιολογικό είναι 15-20 φορές). Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ξηρά και κόκκινα μάτια, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να επιβαρύνουν περισσότερο την όραση».
Τι τα γυαλιά μπλε φωτός και πώς λειτουργούν;
Μια λύση για τις πιθανές επιπτώσεις του μπλε φωτός είναι τα γυαλιά μπλε φωτός, τα οποία έχουν σχεδιαστεί για να φιλτράρουν τη μπλε ακτινοβολία. «Τυπικά αυτές οι επικαλύψεις μπλοκάρουν περίπου το 20% του ορατού μπλε φωτός», εξηγεί η Kanabar.
«Μερικοί άνθρωποι αναφέρουν ότι οι φακοί που φιλτράρουν το μπλε φως ξεκουράζουν τα μάτια τους και βοηθούν πριν τον ύπνο», λέει η Kanabar. Σε μια μελέτη του 2017, 36 συμμετέχοντες φορούσαν γυαλιά μπλε φωτός ή placebo και οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μετά από μια εργασία δύο ωρών στον υπολογιστή οι πρώτοι παρουσίασαν λιγότερη καταπόνηση των ματιών, κνησμό και πόνο στα μάτια σε σύγκριση με τους δεύτερους.
Ωστόσο, αυτή ήταν μια πολύ μικρή μελέτη και η Kanabar τονίζει, «Δεν υπάρχουν ξεκάθαρα στοιχεία που να υποστηρίζουν ότι αυτού του είδους οι επικαλύψεις των φακών προλαμβάνουν τις οφθαλμικές ασθένειες όπως η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας».
Πέρα από την όραση, μία από τις μεγαλύτερες ανησυχίες σχετικά με το μπλε φως είναι οι επιπτώσεις που έχει στον ύπνο μας. Η Δρ. Perry λέει ότι η έρευνα είναι επίσης περιορισμένη. «Απλώς δεν υπάρχει αρκετή έρευνα για να έχουμε πλήρη κατανόηση της ζημιάς που κάνει στην πραγματικότητα το μπλε φως και αν μπορεί να κατηγορηθεί και γι’αυτό ή φταίνε άλλες επιλογές του τρόπου ζωής μας», λέει. Για παράδειγμα, μπορεί να πιστεύεις ότι ο λόγος που νιώθεις κουρασμένη το πρωί μετά την παρακολούθηση μιας σειράς του Netflix είναι η έκθεση στο μπλε φως. Αλλά ίσως αυτό συμβαίνει γιατί πήγες για ύπνο αργότερα από το κανονικό.
Δεδομένων όλων αυτών, είναι πιθανώς καλύτερο να μην κάνειε πολλά για κάτι που δυνητικά δεν έχει μελετηθεί καλά. Αλλά αν τα γυαλιά μπλε φωτός έχουν θετικό αντίκτυπο σε εσένα, σίγουρα δε βλάπτει να τα φοράς. Η Kanabar συνιστά να δίνεις προτεραιότητα σε τακτικά τεστ όρασης, τουλάχιστον κάθε δύο χρόνια, ειδικά εάν αντιμετωπίζεις πονοκεφάλους ή καταπόνηση των ματιών αφού χρησιμοποιήσεις μια οθόνη. Εάν πρόκειται να αγοράσεις γυαλιά μπλε φωτός, προτείνει να μιλήσεις πρώτα με τον οπτομέτρη ή τον οπτικό σου, καθώς θα είναι σε θέση να σε συμβουλεύσει για προϊόντα που ταιριάζουν καλύτερα στις ανάγκες και τον τρόπο ζωής σου. Τέλος, όσον αφορά τον ύπνο, η αποφυγή των οθονών και του φωτός γενικότερα είναι ίσως ο καλύτερος τρόπος για να φροντίσεις τόσο ψυχική όσο και την υγεία των ματιών σου.
Photos: istockphoto.com
