Πώς είστε αυτές τις μέρες;
Η αλήθεια είναι ότι βρίσκομαι σε μια περίοδο μεγάλης κυκλοθυμίας και σύγχυσης. Σαν όλα να έχουν πάρει και πάλι μια τρομακτική φόρα που αδυνατώ να μεταβολίσω. Είναι σαν να βρίσκομαι σε ένα σκοτεινό δωμάτιο με δεμένα μάτια και να δέχομαι συνεχώς χτυπήματα, χάδια, ψιθύρους και φωνές με έναν ακατάληπτο ρυθμό. Εν ολίγοις νιώθω κοντά στο χάος. Το οποίο όμως έχει και εντελώς αποκαλυφθεί.
Η Αγγελική σάς προσέχει ή την προσέχετε εσείς;
Θα παρομοίαζα τη συνύπαρξή μας ως μια συγκατοίκηση με έναν άνθρωπο που αγαπώ και κατανοώ, αλλά και στον οποίο προσπαθώ να θέσω κάποια όρια ιδιωτικότητας. Περνάμε πολλές ώρες της ημέρας «παρέα», πράγμα που απολαμβάνω πολύ. Όμως χρειάστηκε να μάθω γρήγορα να την κλείνω και λίγο απέξω, ώστε να χαλαρώνω σε μια προσωπική ησυχία. Είναι σημαντικό να υπάρχουν προσωπικός χρόνος και απόσταση, ώστε να παραμένεις φρέσκος σε σχέση με το υλικό ενός ρόλου.
Πώς έφτασε αυτή η ηρωίδα σε εσάς;
Λίγο μετά το lockdown, κι ενώ όλα έμοιαζαν όλο και πιο δυσοίωνα, χτύπησε το τηλέφωνό μου και δέχτηκα την πρόταση να υποδυθώ την Αγγελική. Το γεγονός ότι το θέατρο, και γενικά ο πολιτισμός (όπως και πολλοί άλλοι τομείς), χτυπήθηκε τόσο άγρια, ήταν ένας από τους λόγους που επέλεξα να μπω σε αυτή την περιπέτεια. Ήθελα να συνεχίσω να εξασκώ το επάγγελμά μου, να συνεχίσω να πειραματίζομαι και να δημιουργώ σε πείσμα των καιρών, που μόνο αγκύλωση και ασάφεια προμήνυαν. Και η Αγγελική ως ρόλος έχει τα χαρακτηριστικά εκείνα που δημιουργούσαν τον ιδανικό χώρο. Τραύμα, θυμό, απόφαση και δράση.
Στην ιστορία της Αγγελικής υπάρχει μια πολύ δυνατή γυναίκα μια μητέρα-αρχηγός. Πώς θα χαρακτηρίζατε τις γυναίκες σε αυτή τη σειρά;
Εδώ βλέπουμε τις πολλές και διαφορετικές πτυχές που μπορεί να έχει μια γυναίκα μέσα σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία, καθώς και τις μάχες που μπορεί να δίνει για να βρει τον χώρο να ανασάνει, να διεκδικήσει, να υπάρξει, σώζοντας η ίδια τον εαυτό της χωρίς να περιμένει έναν σωτήρα. Πρόκειται για γυναίκες οξυδερκείς, τολμηρές, τετραπέρατες, αποφασισμένες. Αλλά και με τρομακτικές αδυναμίες και, συχνά, με αδίστακτες προθέσεις. Είναι γυναίκες που αγωνίζονται να εξαγριώσουν εξημερωμένα ένστικτα.
Η Αγγελική τι γυναίκα είναι;
Είναι σαν το επτασφράγιστο, κλειστό πατάρι όπου βρίσκονται φυλαγμένες όλες οι σκοτεινές αναμνήσεις, οι οποίες πλέον αρχίζουν και ξεχειλίζουν από τις χαραμάδες. Έχει μετασχηματίσει την οδύνη της σε κίνητρο, σε στόχο. Είναι μια γυναίκα που φλέγεται και την ίδια στιγμή λειτουργεί ως ψυχρός εκτελεστής. Θα έλεγα ότι είναι ένα κράμα σθένους και ευθραστότητας. Ένα πλάσμα που έχει σπάσει σε χίλια κομμάτια και μάχεται να ξαναϋπάρξει ολόκληρη. Όταν ζεις και πορεύεσαι με μια πληγή και επιλέγεις να επιστρέψεις σε αυτή την σκοτεινή περιοχή του τραύματος, μάλλον σημαίνει ότι κάτι βρίσκεται ακόμα σε εκκρεμότητα. Κάτι υπολείπεται μέχρι την ίαση. Αν, τελικά, υπάρχει ίαση. Η Αγγελική είναι ένας άνθρωπος που αναζητά να θεραπευτεί.
Υπάρχει κάτι στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η τηλεόραση που θα θέλατε να υπάρχει και στο θέατρο;
Σίγουρα υπάρχουν πολλά πράγματα από την εμπειρία μου στο θέατρο που προσπαθώ να φέρω στην τηλεόραση. Ένα από αυτά είναι η αξία του ανθρώπινου παράγοντα ως κέντρο. Στο θέατρο ο άνθρωπος βρίσκεται πάντα στο επίκεντρο, και σε όλα τα επίπεδα. Στην τηλεόραση δεν υπάρχει τόσο ο χώρος, αλλά κυρίως δεν υπάρχει ο χρόνος. Όλα κινούνται σε ασύλληπτα γρήγορους ρυθμούς που δεν επιτρέπουν εύκολα τη φροντίδα που επιτρέπει η διαστολή του χρόνου στο θέατρο. Προσπαθώ, λοιπόν, να αντιστέκομαι σε αυτή τη δίνη. Προσπαθώ να δίνω μεγάλη προσοχή στους ανθρώπους με τους οποίους συμβιώνω καθημερινά και να διεκδικώ κι εγώ την προσοχή που χρειάζομαι για να αισθάνομαι περισσότερο ανθρώπινα, και όχι τόσο ως ένα εκτελεστικό όργανο, έρμαιο της ταχύτητας. Από την άλλη, όσο επίπονο κι αν είναι ένα πολύωρο γύρισμα, αυτός ο χρόνος συνύπαρξης και καθημερινής τριβής με τους ανθρώπους φέρνει γρήγορη και έντονη αίσθηση οικειότητας. Αυτό είναι κάτι που απολαμβάνω πολύ. Όπως, επίσης, την ετοιμότητα που καλείται κανείς να εξασκήσει (μήπως να επιδείξει???) κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Αυτό είναι ένα μεγάλο και πολύτιμο σχολείο για έναν ηθοποιό. Και τέλος, σε άκρως πρακτικό επίπεδο, μακάρι το θέατρο να ήταν τόσο καλοπληρωμένο και διαδεδομένο στο ευρύ κοινό όσο η τηλεόραση.
Η τηλεόραση ζωήρεψε ακριβώς τη στιγμή που έπρεπε για να στηρίξει το θέατρο; Να της το αναγνωρίσουμε αυτό;
Όντως, η τηλεόραση είχε την κατάλληλη στιγμή τα απαραίτητα αντανακλαστικά και πήρε το ρίσκο να καλύψει ένα μεγάλο κενό που φαινόταν να επέρχεται στο θέατρο λόγω της πανδημίας. Θεωρώ ότι είναι πολύ ευοίωνο αυτό το κανάλι επικοινωνίας που έχει ανοίξει μεταξύ όλων των μέσων που προωθούν και τροφοδοτούν το επάγγελμά μας. Η κρίση που κατά καιρούς βιώνουμε, και που τώρα κορυφώνεται, έχει και κάποιες θετικές εκφάνσεις. Σπάνε παλαιότερα «ταμπού» διαχωρισμού, τόσο των ιδιοτήτων όσο και των ανθρώπων γενικότερα. Καταρρίπτονται ταμπέλες, π.χ., ποιοτικός, εμπορικός, τηλεοπτικός, φαινόμενο το οποίο μόνο καλό μπορεί να είναι.
Τι σας έχει δυσκολέψει περισσότερο το τελευταίο διάστημα;
Αυτή τη στιγμή είναι τόσα πολλά τα ανοιχτά μέτωπα που δεν ξέρει κανείς από πού να το πρωτοπιάσει. Είναι σαν να ανακινήθηκε το σύμπαν και να αναδύθηκε όλο το κατακάθι της ανθρωπότητας. Η κρίση πλέον ξεπερνά το πολιτικό, το κοινωνικό ή το οικονομικό επίπεδο. Γίνεται πλέον υπαρξιακή. Η ανθρωπότητα ολόκληρη μοιάζει σαν να κοιτάζει για πρώτη φορά τον εαυτό της στον καθρέφτη και να αντικρίζει τη γυμνή αλήθεια χωρίς φίλτρα και χωρίς ελαφρυντικά. Αντικρίζει το τέρας που εν γνώσει της, αλλά και εν αγνοία της, κατασκεύασε. Είναι η στιγμή που καλούμαστε να διατηρήσουμε τη διαύγειά μας και να πάρουμε θέση, τόσο ατομικά όσο και συλλογικά. Καλούμαστε να κάνουμε αλλαγές ριζικές, να μετατοπιστούμε από τις ευκολίες μας και να στρίψουμε προς μια κατεύθυνση άλλη, περισσότερο ανθρωπιστική και ανθρωποκεντρική παρά υλική και (κακώς εννοούμενη) καπιταλιστική. Όσο κι αν αυτή η στροφή μας προκαλεί «ναυτία» από την ορμή της κεντρομόλου δύναμης που μας συγκρατεί στα γνώριμα και στα εγκαθιδρυμένα, πρόκειται για μια στροφή που πλέον είναι απαραίτητη για την επιβίωσή μας ως είδος.
Η Ιταλίδα συγγραφέας Φραντσέσκα Μελάντρι σε ένα γράμμα που έγραψε ενώ βρισκόταν σε καραντίνα ανέφερε μεταξύ άλλων: «Όταν όλα τελειώσουν, ο κόσμος δεν θα είναι πια ο ίδιος». Πώς φαντάζεστε εσείς αυτό τον κόσμο;
Αν και η παρόρμησή μου με οδηγεί σε σκέψεις οργουελικής ατμόσφαιρας, θα αντισταθώ και απλώς θα πω ότι φαντάζομαι και ελπίζω ακόμα σε έναν κόσμο που κινείται από αγάπη, προσβλέπει στην «ομορφιά» και λειτουργεί με αλληλεγγύη. Έναν κόσμο ανθισμένο, στον οποίο οι άνθρωποι ζητούν συγγνώμη, φιλιώνουν με τα φαντάσματα του παρελθόντος και τιμούν την ζωή.
Υπάρχει κάτι που νιώθετε ότι πρέπει να κάνουμε ώστε να μη μείνει αυτός ο νέος κόσμος έρμαιο του ίδιου συστήματος, το οποίο μας στερεί αυτονόητα αγαθά, όπως η δημόσια δωρεάν υγεία;
Ειλικρινά δεν ξέρω. Και δεν ξέρω γιατί είμαι κι εγώ όπως και όλοι μας κομμάτι μιας ιστορίας που γράφεται τώρα, και που ακόμα δεν έχει αξιολογηθεί. Αυτό που αισθάνομαι είναι ότι αφήσαμε πίσω μας την εποχή του κυνισμού. Φτάσαμε στον κορεσμό της εθελοτυφλίας και της ματαίωσης. Δεν υπάρχει πια ανοχή. Σε όλα τα επίπεδα. Οι άνθρωποι δεν αντέχουν άλλη εκμετάλλευση και αδικία, η ίδια η γη δεν αντέχει άλλη βαρβαρότητα, όποτε καλούμαστε τώρα να εφεύρουμε έναν νέο όρο, έναν νέο τύπο για αυτή τη νέα μετά-κυνική εποχή με τα νέα χαρακτηριστικά της. Χαρακτηριστικά που, μέσα στην ασυγκράτητη οργή που μπορεί να έχουν, κρύβουν μια αλήθεια πανανθρώπινη και μια αδιανόητη δύναμη που μπορεί να μετακινήσει το σύστημα αξιών όπως το ξέραμε έως τώρα. Να θέσει σε προτεραιότητα τον άνθρωπο.
Τι θα πρέπει να εφεύρουμε για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε, τουλάχιστον ψυχολογικά, όλο αυτό που ζούμε;
Δεν νομίζω ότι πρέπει να εφεύρουμε κάτι για να μην επηρεαστούμε ψυχολογικά από όλο αυτό που συμβαίνει. Μάλλον το αντίθετο πρέπει να κάνουμε. Οφείλουμε να επηρεαστούμε. Να ξεβολευτούμε. Να μας επιτρέψουμε να απελπιστούμε. Κάτι πρέπει να θυσιάσουμε πράγματα. Μόνο έτσι ίσως μηδενίσει το κοντέρ και καταφέρουμε να γεννήσουμε έναν τρόπο ζωής πιο εξανθρωπισμένο.
Τη νοσταλγείτε την προηγούμενη κανονικότητα;
Δεν νομίζω ότι μπορεί να υπάρξει ξανά η κανονικότητα στην οποία περιμένουμε να επιστρέψουμε. Υπάρχει το αίτημα ή μια σειρά αιτημάτων. Ευσεβείς πόθοι, ίσως, αλλά οι άνθρωποι νοσταλγούμε και φιλοσοφούμε επειδή αισθανόμαστε ότι μπορεί να οδηγηθούμε κάπου. Αν λοιπόν κάτι νοσταλγώ, αυτό είναι η αμεριμνησία της επαφής, του αγγίγματος, της αγκαλιάς και της συνάντησης. Νοσταλγώ τον μη φόβο του σώματος.
Υπάρχει κάτι που δεν το νοσταλγείτε;
Δεν νοσταλγώ την αναλγησία απέναντι στην αδικία και στην παράνοια γύρω μας. Δεν νοσταλγώ την αδηφαγία σε σχέση με την παραγωγικότητά μας και τον ψυχικό φασισμό του να είμαστε όλοι success stories. Υπάρχει μια παράδοξη ηδονή στο ότι όλα έχουν έρθει τούμπα. Που, επιτέλους, όσο οδυνηρό και αν είναι, είδαμε ότι πήραμε τη ζωή μας λάθος. Καιρός να αλλάξουμε ζωή.
Φοβάστε ότι θα δημιουργηθεί ένα άλλο είδους «ιού» που θα δεν θα μας μολύνει σωματικά, αλλά με άλλο τρόπο;
Νομίζω ότι όλα συμβαίνουν ήδη. Ό,τι έχει φτιάξει με τη φαντασία του ο ανθρώπινος νους σαν μελλοντικό εφιάλτη είναι ήδη εδώ ως μια πραγματικότητα ή επωάζεται τη στιγμή που μιλάμε. Αλλά δεν φοβάμαι πια. Έχουμε υποστεί τόση τρομοκρατία, που πάθαμε ανοσία στον φόβο. Και πλέον ενισχύεται το θράσος. Το θράσος ότι η ζωή μάς ανήκει και οφείλουμε να την ανακτήσουμε και να την τιμήσουμε.
Η πανδημία έχει νικήσει τις πρώτες μάχες απέναντι στο θέατρο και τον πολιτισμό;
Η πανδημία και ο απόηχός της σίγουρα έχουν κλονίσει όχι μόνο τον πολιτισμό, αλλά τους περισσότερους τομείς της ζωής. Δεν θα έπρεπε όμως να συζητάμε για νίκη ή ήττα, θα έπρεπε να μιλάμε για σύμπραξη, για μέριμνα και εύρεση λύσεων. Δηλαδή για τα αυτονόητα. Η σοβαρότητα των περιστάσεων απαιτεί και την ανάλογη αντιμετώπιση από την ηγεσία του ΥΠΠΟ, καθώς και μια έγκυρη και στοχευμένη πολιτική. Είναι πολλά τα παρακλάδια του πολιτισμού που πρέπει να «φωταγωγηθούν» αυτές τις σκοτεινές μέρες.
Αυτή τη στιγμή, αν δεν είχατε την Αγγελική και μπορούσατε να ταξιδέψετε και να αγκαλιάσετε χωρίς δεύτερες σκέψεις, σε πιο σημείο του πλανήτη θα το κάνατε;
Πουθενά αλλού. Εδώ που βρίσκομαι τώρα αγκαλιάζω και αγκαλιάζομαι ζεστά. Αν, όμως, είχα μια υπερδύναμη και μια χρονοκάψουλα, θα πήγαινα και θα αγκάλιαζα όλα εκείνα τα παιδιά που δεν αγαπήθηκαν όσο έπρεπε, όταν έπρεπε, ώστε να τα απαλλάξω από τη μελλοντική σκληρότητα και ψυχρότητά τους. Ωστόσο, πέρα από την ονειρική αυτή διάθεση, πιστεύω ότι οφείλουμε να προστατεύσουμε τα παιδιά και τις νέες γενιές από όσα έρχονται.
Ακριβώς έναν χρόνο πριν μας είχατε πει: «Ο κόσμος πάντα ήταν και πάντα θα είναι κάποιες φορές αβάσταχτος. Γιατί έτσι είναι και η ίδια η ζωή. Ποτέ δεν θα εξαφανίσουμε την αρρώστια, την απώλεια, την οδύνη. Είναι συστατικά της ύπαρξής μας. Αυτό που ίσως μπορούμε να μετριάσουμε είναι η ουτοπική προσδοκία της τελειότητας. Αυτό είναι που μάλλον μας ταλαιπωρεί περισσότερο. Τα προβλήματα πάντα θα παρουσιάζονται κι εμείς πάντα θα καλούμαστε να τα επιλύσουμε. Και αυτό είναι εντάξει». Θα προσθέτατε κάτι άλλο τώρα;
Θα πρόσθετα ότι για την επίλυση των προβλημάτων, για την εξυγίανση των καταστάσεων, το «μαζί» είναι απαραίτητο. Έχει μεγαλύτερη δύναμη το «μαζί».
Έναν χρόνο πριν, τι δεν γνωρίζατε για τη Μαίρη, που τώρα το μάθατε;
Δεν ήξερα ότι θα μπορούσε να είναι τόσο υπομονετική. Έμαθα εμπράκτως ότι η υπομονή είναι όντως μια πανίσχυρη αρετή. Αλλά εξίσου πανίσχυρη και αναγκαία είναι και η απόφαση του πού τελειώνει η υπομονή και πού ξεκινούν η διεκδίκηση και η δράση.
To σίριαλ Αγγελική προβάλλεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 από τον Alpha.
Φωτογράφιση: Γιώργος Καπλανίδης/ This is not another agency
