Δεν είχα ιδέα ότι κάνω upcycling όταν βουτούσα -σχεδόν κυριολεκτικά- στο βουνό από ρούχα του αγαπηµένου µου πάγκου, εκείνον του Στράτου, στη λαϊκή της παλιάς µου γειτονιάς στην Καλλιθέα. Ναι, στη λαϊκή, εκεί όπου ανακάλυψα ένα συγκλονιστικό ασπρόµαυρο τουίντ σακάκι µε κάτι υπέροχα κουµπιά µε πέρλες. Εκεί που βρήκα το ‘70s µαύρο φόρεµα µε τα λαχούρια και τις κορδέλες στον λαιµό που δένονται φιόγκος. Εκεί που µια µέρα είδα «κάτι µπλε» και, τραβώντας το, ανακάλυψα το πιο όµορφο πουκάµισο της ντουλάπας µου. Ρούχα που κοστίζουν 2 και 3 ευρώ και έχουν ζήσει δεκάδες άλλες ζωές πριν από εκείνη που τους έδωσα εγώ.
Ψώνιζα ήδη πολλά χρόνια από τη λαϊκή για οικονοµικούς λόγους, αλλά, πρωτίστως, γιατί ήξερα ότι, αν είµαι τυχερή, σχεδόν κάθε βδοµάδα θα βρω κι από ένα, αν όχι περισσότερα, διαµάντια στους σωρούς από ρούχα που αδειάζουν οι έµποροι πάνω στους ξύλινους πάγκους τους, αγνοώντας ότι αυτό που κάνω ήταν ένα πρώτο, σηµαντικό βήµα προς έναν πιο sustainable τρόπο ζωής. Όταν πια έµαθα τι σηµαίνει βιώσιµη και κυκλική µόδα, κατάλαβα ότι η αγάπη µου για τα preloved και vintage ενδύµατα δεν αρκεί.
Η µόδα σε αριθµούς
Η µόδα είναι ακόµα, παρά τις φιλότιµες προσπάθειες και των hi-fashion brands τα τελευταία χρόνια, η δεύτερη πιο 8 ρυπογόνα βιοµηχανία του πλανήτη. H Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να αναλάβει δράση µε µια νέα στρατηγική για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Η εκστρατεία ReSet the Trend έχει στόχο µέχρι το 2030 να καταστήσει την παραγωγή και την κατανάλωση κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων πιο βιώσιµη, επανασχεδιάζοντας τη βιοµηχανία της µόδας, ώστε οι καταναλωτές να µπορούν να κάνουν πιο «πράσινες» επιλογές όταν αγοράζουν ρούχα.
Ας δούµε τα επίσηµα στοιχεία της EE:
- Η παγκόσµια παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων σχεδόν διπλασιάστηκε από το 2000 µέχρι το 2015 και η κατανάλωση ενδυµάτων και υποδηµάτων αναµένεται να αυξηθεί κατά 63% έως το 2030, από 62 εκατοµµύρια τόνους σήµερα σε 102 εκατοµµύρια τόνους το 2030.
- 5,8 εκατοµµύρια τόνοι κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων απορρίπτονται κάθε χρόνο στην ΕΕ. Αυτό αντιστοιχεί σε 11,3 κιλά ανά άτοµο.
- Κάθε 1” καίγεται ή θάβεται σε χώρο υγειονοµικής ταφής µια ποσότητα ρούχων που αντιστοιχεί σε ένα γεµάτο φορτηγό.
- Μόνο το 1% των υλικών που χρησιµοποιούνται παγκοσµίως για την κατασκευή ενδυµάτων ανακυκλώνεται σε νέα ρούχα.
- Στα εργοστάσια, παγκοσµίως, µεταξύ 25% και 40% του συνόλου των χρησιµοποιούµενων υφασµάτων, είτε περισσεύει είτε γίνεται απόβλητο.
- Έως και το 35% όλων των µικροπλαστικών µπορεί να αποδοθεί σε συνθετικά υφάσµατα. Αυτά τα µικροσκοπικά πλαστικά σωµατίδια φτάνουν στη θάλασσα, όπου καταναλώνονται από το πλαγκτόν και στη συνέχεια από τα ψάρια που τρώµε, καταλήγοντας µέσα στο σώµα µας.
- Υπολογίζεται ότι περίπου µισό εκατοµµύριο τόνοι µικροπλαστικών προέρχονται από τα συνθετικά ρούχα. Αυτό ισοδυναµεί µε περίπου 50 δισεκατοµµύρια πλαστικά µπουκάλια.
- Η κατανάλωση κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων είναι µία από τις τρεις µεγαλύτερες πιέσεις στη χρήση νερού και γης.
- Το 80% του περιβαλλοντικού αποτυπώµατος ενός προϊόντος καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του καθορίζεται κατά τον σχεδιασµό του.
Η ευθύνη του καταναλωτή
Είναι εξαιρετικά βολικό να περιµένουµε µονάχα από την ίδια τη βιοµηχανία της µόδας να αναλάβει δράση ή από τα κράτη να επιβάλουν κυρώσεις στα fashion brands που δεν υπακούν σε ηθικούς και βιώσιµους κανόνες, πιστεύοντας ότι εµείς οι καταναλωτές δεν έχουµε µερίδιο ευθύνης. Αυτή τη στιγµή, οι Ευρωπαίοι πολίτες, ακόµη και εκείνοι µε χαµηλό εισόδηµα, αγοράζουν πολύ περισσότερα ρούχα απ’ όσα χρειάζονται. Σε έναν κόσµο όπου νέα fashion και micro trends ξεπηδούν κάθε µέρα στα social media -και όχι πλέον στα catwalks όταν παρουσιάζονται οι τάσεις της εκάστοτε σεζόν-, είναι λογικό, Μillennials και zoomers να συρρέουν στις αλυσίδες fast fashion για να τα υιοθετήσουν γρήγορα και φθηνά.
Εδώ εγείρεται το ζήτηµα της πληροφόρησης, αλλά και της εκπαίδευσης του καταναλωτή µε καµπάνιες και δράσεις ενηµέρωσης για τη βιωσιµότητα, ακόµη και σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Η ανάγκη για µείωση του ενεργειακού µας αποτυπώµατος όχι µόνο µπροστά στην κλιµατική αλλαγή, αλλά και στην ενεργειακή κρίση που βιώνουµε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία κι έπειτα, είναι επιτακτική. Παρακάτω θα δείτε τι µπορούµε να κάνουµε για µια πιο βιώσιµη γκαρνταρόµπα, αλλά και για να εξοικονοµήσουµε ενέργεια αλλάζοντας τις καθηµερινές µας συνήθειες για τη φροντίδα των ρούχων µας.
Εξοικονοµούµε ενέργεια µε µικρές αλλαγές
Τα καθηµερινά τελετουργικά που ακολουθούµε φροντίζοντας τα ρούχα µας, τα οποία πολλές φορές επιλέγουµε για οικονοµία χρόνου ή (όπως λανθασµένα νοµίζουµε) χρήµατος, κρύβουν παγίδες που κοστίζουν σε ενέργεια, αλλά και σε λεφτά. Ποιες είναι οι αλλαγές που θα κάνουν τη διαφορά;
- Αν το πλυντήριό µας είναι παλιό, το αντικαθιστούµε µε ένα ενεργειακά αποδοτικό.
- Πλένουµε τα ρούχα στους 30°C, χωρίς να φοβόµαστε για τα βακτήρια. Τα περισσότερα απορρυπαντικά τα εξουδετερώνουν κατά 99,9% ακόµη και σε χαµηλές θερµοκρασίες.
- Προτιµάµε να βάζουµε πλυντήριο κατά τις ώρες του οικιακού νυχτερινού τιµολογίου. Το ωράριο από 1 Νοεµβρίου 2022 έως 30 Απριλίου 2023 είναι 02:00-08:00 και 15:00-17:00. Το θερινό νυχτερινό ωράριο διαµορφώνεται συνήθως από 23:00 έως 07:00.
- Αποφεύγουµε τις συχνές πλύσεις µε λίγα ρούχα και βάζουµε πλυντήριο µονάχα όταν ο κάδος είναι γεµάτος.
- Απλώνουµε τα ρούχα έξω όσο πιο συχνά µπορούµε. Η όλο και πιο σπάνια χρήση στεγνωτηρίου ή αφυγραντήρα µειώνει σηµαντικά την κατανάλωση ενέργειας.
Second hand και vintage αγορές
Ενδεχομένως, για πολλούς καταναλωτές τα µεταχειρισµένα ρούχα να είναι ένα θέµα ταµπού, ωστόσο αν κάνουµε στην άκρη τυχόν προκαταλήψεις, ένας µαγικός κόσµος θα ανοιχτεί µπροστά µας. Υπάρχει κάτι πολύ όµορφο στο να δίνεις νέα ζωή σε ένα κοµµάτι που κάποτε ανήκε σε κάποιον άλλο.
Κάθε φορά που φοράω ένα καφέ πουκάµισο µε λαχούρια και περίτεχνα κουµπιά το οποίο µου χάρισε µια καλή µου φίλη και ανήκε στη µαµά της, που εδώ και χρόνια έχει φύγει από τη ζωή, χαµογελάω. Νιώθω ότι αποτίω φόρο τιµής στο στυλ της γυναίκας που γέννησε µια από τις καλύτερες φίλες που θα µπορούσα να έχω. Το ίδιο χαµόγελο σχηµατίζεται στο πρόσωπό µου όταν φοράω εκείνο το βαρύ, καφέ παλτό που ανακάλυψα στη λαϊκή, και που από την τρύπια του τσέπη, βαθιά µέσα στη φόδρα, «ψάρεψα» ένα γερµανικό µάρκο. Προσπαθώ να φανταστώ τη ζωή του ανθρώπου που το φορούσε πριν από εµένα κι αυτό µε ενθουσιάζει.
Είµαστε ευλογηµένες µε πολλά, ποιοτικά vintage shops, outlets και υπαίθριες αγορές -για τις πιο τολµηρές fashionistas, που έχουν τον χρόνο να χαθούν ανάµεσα σε κρεµάστρες και σωρούς από αταξινόµητα ρούχα-, και µια ταχύτατα ανερχόµενη σκηνή Instagram accounts που πωλούν vintage ρούχα, επιµελώς επιλεγµένα.
Επιδιόρθωση και µεταποίηση
Σε κάθε γειτονιά υπάρχει κι από µία µοδίστρα ή ένας ράφτης που βάζει όλη του τη φροντίδα και την αγάπη για να επιµηκύνει τη διάρκεια ζωής των ρούχων µας. Αυτό το εξαιρετικά γοητευτικό και ταυτόχρονα δύσκολο επάγγελµα, ευτυχώς, επιβιώνει και όσο πιο συχνά εµπιστευόµαστε τους τεχνίτες, τόσο πιο κοντά ερχόµαστε σε µια πιο βιώσιµη γκαρνταρόµπα. Δεν πετάµε, λοιπόν, αλλά επιδιορθώνουµε! Μεταποιούµε!
Επίσης, ένα από τα τελευταία trends της δηµοφιλούς πλατφόρµας TikTok είναι τα διάφορα tips επιδιόρθωσης ρούχων, ενώ υπάρχουν ακόµη και tutorials κεντήµατος και πλεξίµατος. Δεν είναι ποτέ αργά για ένα νέο χόµπι που όχι µόνο θα µας φέρει ένα βήµα πιο κοντά σε πιο «πράσινα» outfits, αλλά θα µας προσφέρει και τη χαρά της δηµιουργίας.
Ανακύκλωση τώρα!
Ανακυκλώνουµε ό,τι δεν χρειαζόµαστε. Υπάρχουν φορείς που διαχειρίζονται τον πλεονάζοντα ρουχισµό προσφέροντας ό,τι συγκεντρώνουν σε δοµές αλληλεγγύης, συµβάλλοντας έτσι ενεργά στην κοινωνική οικονοµία του ενδύµατoς. Επίσης, οι φορείς αυτοί απασχολούν κοινωνικά ευάλωτα άτοµα και διοργανώνουν δράσεις ευαισθητοποίησης σχετικά µε την κυκλική και βιώσιµη µόδα. Ταυτόχρονα, αποσυµφορούν το σύστηµα αποβλήτων και µειώνουν την επιβάρυνση των φυσικών πόρων. Τα πιο γνωστά είναι το Fabric Republic και η Recycom η οποία, σε συνεργασία µε µεγάλους δήµους της Ελλάδας (συµπεριλαµβανοµένου του Δήµου Αθηναίων), βοηθά στην περισυλλογή και ανακύκλωση ενδυµάτων και υποδηµάτων που συγκεντρώνονται στους κόκκινους και µοβ κάδους που είναι τοποθετηµένοι σε κεντρικά σηµεία κάθε πόλης. Μάθετε πού µπορείτε να προσφέρετε ρούχα που δεν χρειάζεστε στο fabricrepublic.gr και πώς να ανακυκλώσετε σωστά στους κόκκινους και µοβ κάδους στο recycom.gr.
3 SUSTAINABLE ΕΛΛΗΝΙΚΑ DESIGN BRANDS ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ -ΒΙΩΣΙΜΑ ΨΩΝΙΑ ΣΑΣ
Το ηθικό brand των σχεδιαστριών Βαλίσιας Γκότση και Στέλλας Παναγοπούλο δημιουργεί ρούχα made to last ή ανακατασκευάζει φθαρμένα κομμάτια προηγούμενων συλλογών, αποκλειστικά στην Ελλάδα, ενώ χρησιμοποιεί γαλλικές ραφές και φυσικές ίνες, ώστε να συμβάλλει στη μακροζωία του ρούχου.
Η μάρκα έχει στόχο να μειώσει όσο το δυνατόν περισσότερο το αποτύπωμά της και γι’ αυτό χρησιμοποιεί 100% πιστοποιημένα οργανικά υλικά που παράγονται στην Ελλάδα. Οι δημιουργίες της διακρίνονται για τη μίνιμαλ αισθητική, την αντοχή και την ποιότητα κατασκευής τους.
Ίσως τo singature Τ-shirt του brand Musa Collection της Νάσιας Φιλιππίδη, το «Ερατώ», να βρίσκεται ήδη στη wish list σας. Η μάρκα συνεργάζεται για την παραγωγή των ρούχων με μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις στην Ελλάδα, ενώ προωθεί την αειφόρο μόδα, την ηθικότητα και την ενδυνάμωση.
MUST KNOW
Mάθετε περισσότερα για τη δράση του Κοινωνικού Εργοστασίου SOFFA που στοχεύει στη δηµιουργία βιώσιµων ενδυµάτων µόδας και στην κοινωνική ένταξη γυναικών θυµάτων εµπορίας ανθρώπων και προσφύγων στο soffa.gr.
