Photo Credit: Jason Blackeye/Unsplash
Στο λεξικό της αγγλικής, η λέξη “awesome” ορίζεται κάπως σαρκαστικά, αλλά παράλληλα με αρκετή ακρίβεια ως κάτι φοβερό. Είναι η ίδια λέξη που χρησιμοποιούν οι Αμερικανοί θέλοντας να περιγράψουν, σχεδόν τα πάντα.
Παρά την δυσάρεστη πτώση της λέξης σε νόημα και ποιότητα, υπάρχει μια βαθύτερη έννοια στην προέλευσή της. Η λέξη “awesome” προέρχεται απο το 16ο αιώνα και σημαίνει “γεμάτος/η δέος”
Τι ακριβώς είναι λοιπόν το δέος; Η λέξη περιλαμβάνει ένα συναίσθημα και αν και σαν έκφραση μπορεί να αγγίζει τα όρια του θαύματις, περιέχει επίσης στοιχεία φόβου και σεβασμού, Το δέος το βιώνουμε όταν αντιλαμβανόμαστε και συνειδητοποιούμε την πραγματική σημασία της δικής μας ύπαρξης στο περιβάλλον και τη φύση που μας περιτριγυρίζει. Δέος νιώθουν και οι θρησκόληπτοι για τον εκάστοτε Θεό, αλλά και οι επιστήμονες όταν αντιλαμβάνονται την απεραντοσύνη του σύμπαντος και πόσο μικροί πραγματικά είμαστε.
Santorini, Greece
Όταν βρίσκεσαι σε κατάσταση δέους, αυτό προκαλεί αυτοματα κάποια ισχυρά φυσιολογικά αποτελέσματα. Ο καρδιακός ρυθμός και η αναπνοή επιταχύνονται. Αλλά δεν είναι μόνο αυτά. Μια νέα έρευνα αποδεικνύει πως η εμπειρία του δέους μπροστά στη φύση μπορεί να προωθήσει και θετικά κοινωνικά αποτελέσματα στη συμπεριφορά μας, κάτι που οι ψυχολόγοι αποκαλούν προσκοινωνική συμπεριφορά (prosocial behaviour).
Το δέος που μπορεί να μας προκαλέσει η φύση μας κάνει πιο γενναιόδωρους
Σε μια πρόσφατη μελέτη, ο Paul K. Piff, του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Irvine και οι συνάδελφοί του διεξήγαγαν μια σειρά πειραμάτων που εξέτασαν τη σχέση μεταξύ δέους και κοινωνικής συμπεριφοράς.
Σε ένα πείραμα οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αξιολογήσουν πόσο συχνά στη ζωή τους βίωναν δέος και στη συνέχεια τους ζητήθηκε να ολοκληρώσουν ένα τεστ «γενναιοδωρίας». Το αποτέλεσμα; Οι πιο γενναιόδωροι άνθρωποι αποδείχθηκαν εκείνοι που βίωναν πιο συχνά το αίσθημα του δέους.
Porto Katsiki, Greece
Σε ένα άλλο παρόμοιο πείραμα, οι συμμετέχοντες παρακολούθησαν μια ταινία από τρία είδη: κωμωδία, ουδέτερη ή μια που προκαλεί δέος. Εκείνοι που είδαν τη «φοβερή» σειρά για τη φύση Planet Earth αργότερα εμφάνισαν πιο γενναιόδωρες συμπεριφορές από εκείνους που παρακολούθησαν τους άλλους τύπους ταινιών.
Οι συγγραφείς της μελέτης κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι:
«Τα συναισθήματα δέους (σε σχέση με διάφορες καταστάσεις ελέγχου) αύξησαν την ηθική λήψη αποφάσεων, τη γενναιοδωρία και τις κοινωνικές αξίες.»
Ο Piff σχολίασε επίσης ότι οι συμμετέχοντες ανέφεραν με συνέπεια ότι το δέους τους προκαλούσε:
«Μια μειωμένη αίσθηση αυτο-σημασίας σε σχέση με κάτι μεγαλύτερο και ισχυρότερο με το οποίο ένιωθαν συνδεδεμένοι» Και η επακόλουθη ανάλυση επιβεβαίωσε ότι αυτό το συναίσθημα του «μικρού εαυτού» ήταν υπεύθυνο για την ηθική συμπεριφορά τους ».
Άλλα οφέλη του δέους
Εκτός από την αύξηση της φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς, το δέος έχει αποδειχθεί ότι έχει και άλλα οφέλη. Ενισχύει αποδεδειγμένα τη δημιουργικότητα. Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Tel Aviv, έδειξε ότι τα παιδιά που βίωσαν δέος τα πήγαν σημαντικά καλύτερα σε ένα τεστ δημιουργικότητας.
Meteora, Greece
Το δέος ενισχύει και το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Σύμφωνα με τους ερευνητές στο UC Berkeley, το δέος μειώνει τα επίπεδα των κυτοκινών μας, τα οποία προκαλούν φλεγμονή και προκαλούν το ανοσοποιητικό σύστημα να εργαστεί σκληρότερα για να σας κρατήσει υγιείς. Ένας απο τους συγγραφείς της συγκεκριμένης μελέτης, ο ψυχολόγος Dacher Keltner είπε,
«Αυτό το δέος, το θαύμα και η ομορφιά προάγουν υγιέστερα επίπεδα κυτοκινών και υποδηλώνουν ότι τα πράγματα που κάνουμε για να βιώσουμε αυτά τα συναισθήματα -όπως, μια βόλτα στη φύση, να χαθούμε στη μουσική, να βλέπουμε την τέχνη – έχουν άμεση επίδραση στην υγεία και το προσδόκιμο ζωής»,
Η αίσθηση του δέους μας κάνει επίσης να νιώθουμε λιγότερο βιαστικοί: Τα άτομα που βίωσαν δέος είχαν μια εκτεταμένη αίσθηση του χρόνου, που τους έκανε να νιώθουν σαν να είχαν αρκετό χρόνο για να κάνουν εργασίες που απαιτούνται από αυτούς. Μια μελέτη του 2012 διαπίστωσε ότι:
“Το να βιώσουν δέος, έκανε τους ανθρώπους να αντιληφθούν ότι έχουν περισσότερο χρόνο διαθέσιμο και μειωμένη την αίσθηση της ανυπομονησίας”
Drakolimni, Greece
Βάλε λίγο δέος στη ζωή σου
Όταν πατήσουμε παύση για να εκτιμήσουμε την τρομερή δύναμη, το μεγαλείο και την ομορφιά της φύσης, μπορεί να νιώσουμε σχετικά μικροί και ασήμαντοι σε σύγκριση. Όμως το θετικό σε αυτό το συναίσθημα είναι πως εάν όλοι ένιωθαν με τον ίδιο τρόπο, ο κόσμος μπορεί να ήταν ένα φιλικότερο, πιο υγιές και πιο χαλαρό μέρος, ενώ όλες οι μικρές μας ζωές θα ήταν σίγουρα πολύ πιο πλούσιες.
